تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,170 |
تعداد مقالات | 8,436 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,300,169 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,551,989 |
قلمروگستری عربستان سعودی و تهدیدات منطقهای آن باتأکیدبر جمهوری اسلامی ایران | ||
فصلنامه آفاق امنیت | ||
مقاله 6، دوره 11، شماره 39، شهریور 1397، صفحه 165-190 اصل مقاله (596.69 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
بهادر غلامی* 1؛ احسان یاری2 | ||
1دکترای جغرافیای سیاسی، پژوهشگر مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی | ||
2استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز | ||
تاریخ دریافت: 04 اردیبهشت 1397، تاریخ بازنگری: 24 شهریور 1397، تاریخ پذیرش: 07 مهر 1397 | ||
چکیده | ||
منطقه غرب آسیا در طول تاریخ از جوانب گوناگون دارای اهمیت راهبردی بوده و در سدههای اخیر بر این اهمیت افزوده شده است. ازطرفدیگر، طی دهههای اخیر این منطقه بیثباتترین منطقه جهان و فضای جغرافیایی تولید و زایایی گروههای مختلف تروریستی محسوب میشود. این شرایط محصول رقابتها و قلمروگستریهای منطقهای و فرامنطقهای است. کشور عربستان سعودی از بدو تشکیل (1932م)، مبتنیبر ایدئولوژی خاص خود همواره درپی قلمروگستری و افزایش حوزه نفوذ خود در منطقه بوده و با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، این اقدامات با حدت و شدت بیشتر و باتکیهبر حمایت قدرتهای غربی و درآمد کلان حاصل از فروش نفت، تداوم داشته است. برهمیناساس، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، این مقاله میکوشد پیامدها و تهدیدات منطقهای این قلمروگستری را در منطقه و بهطورخاص بر جمهوری اسلامی ایران مورد کنکاش قرار دهد. استدلال اصلی نویسندگان مقاله آن است که قلمروگستری ذهنی و عینی عربستان سعودی از عوامل اصلی بیثباتی، تنش و گسترش تروریسم و تندروی در منطقه بوده، منازعات فرقهای، تشدید رقابتهای نظامی و تسلیحاتی و تزلزل در قلمروهای ملی را باعث شده است. همچنین تلاش جهت ایجاد شکاف و تعارض مذهبی در کشور و تضعیف هویت ملی، ایجاد چالشهای قومی، گسترش و تقویت گروههای تروریستی و معاند، تلاش برای در انزوا قراردادن و کاهش نفوذ منطقهای ایران، استحکامبخشیدن به رژیم جعلی صهیونیستی و تضعیف محور مقاومت، ایرانهراسی و شکلگیری اتحاد سیاسی و نظامی ضد ایران، تلاش برای فشار اقتصادی بر جمهوری اسلامی ایران با بهرهگیری از اهرم افزایش و کاهش قیمت نفت و تلاش برای کاهش اهمیت راهبردی تنگه هرمز از جمله مهمترین پیامدها و تهدیدات قلمروگستری عربستان سعودی برای جمهوری اسلامی ایران است. | ||
کلیدواژهها | ||
عربستان سعودی؛ قلمروگستری؛ جمهوری اسلامی ایران؛ تهدیدات؛ غرب آسیا؛ تروریسم | ||
مراجع | ||
ـ احمدیپور، زهرا؛ حیدری موصلو، طهمورث و میرجلالی، اکبر (1390)، تبیین عوامل ناامنی در جنوب شرق ایران، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی،شماره 27: 44 ـ 13. ـ بشلر، ژان (1370)، ایدئولوژی چیست؟ نقدی بر ایدئولوژیهای غربی، ترجمه علی اسدی، تهران: شرکت سهامی انتشار. ـ بلاکسل، مارک (1389)، جغرافیای سیاسی، ترجمه محمدرضا حافظنیا و همکاران، نشر انتخاب. ـ جونز، مارتین؛ جونز، رایس. و وودز، مایکل (1386)، مقدمهای بر جغرافیای سیاسی، ترجمه زهرا پیشگاهیفرد و رسول اکبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ـ حافظنیا، محمدرضا و کاویانیراد، مراد (1385) نقش هویت قومی در همبستگی ملی (مطالعه موردی: قوم بلوچ)، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان،شماره 20: 46 ـ 15. ـ حافظنیا، محمدرضا و کاویانیراد، مراد (1393)، فلسفه جغرافیای سیاسی، نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی. ـ خواجوی، علی (1391)، تکاپوی عربستان و غرب برای کاهش اهمیت تنگه هرمز در مبادلات جهاتی نفت، ماهنامه اکتشاف و تولید، شماره 92: 35 ـ 30. ـ خواجوی، علی (1391)، بررسی واقعبینانه ظرفیت تولید نفت خام عربستان سعودی در افق 2020، ماهنامه اکتشاف و تولید، شماره 94. ـ دلاورپور اقدم، مصطفی (1388)، آسیبشناسی فرقه وهابیت از رویکرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، مجله پگاه حوزه، شماره 273. ـ دلاورپور اقدم، مصطفی (1389)، امنیت نرم و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی. ـ دهمرده، معصومه؛ ناصری، مهدی و جمال، سعید (1393)، تهدیدات سیاسی ـ امنیتی وهابیتگرایی بر ساختار قومی ـ مذهبی در مناطق شرقی ایران، فصلنامه دانش انتظامی خراسان جنوبی، سال سوم، شماره 1. ـ عطایی، فرهاد و منصوریمقدم، محمد (1392)، تبارشناسی سیاست خارجی عربستان سعودی؛ راهبردی واقعگرایانه بر بستری هویتی، فصلنامه روابط خارجی، سال پنجم، شماره اول. ـ کشاورز، حیدر (1391)، تأثیر سلفیگری منطقهای بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات خاورمیانه،سال نوزدهم، شماره دوم. ـ گیدنز، آنتونی (1383)، جامعهشناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی. ـ لنچافسکی، جورج (1351)، سی سال رقابت غرب و شوروی در ایران 48 ـ 1918، ترجمه حورا یاوری، انتشارات ابن سینا. ـ ماهنامه ستصا (1390)، تلاش عربستان برای کاهش وابستگی به نفت، ماهنامه ستصا، شماره 61: 26 ـ 25. ـ مسعودنیا، حسین و نجفی، داود (1390)، عوامل مؤثر در تکوین و رشد بنیادگرایی در پاکستان، فصلنامه مطالعات شبه قاره، سال سوم، شماره هشتم. ـ معصومی، محسن (1394)، وهابیت و گسترش اسلام تندرو در جنوب شرق آسیا، دوفصلنامه مطالعات تاریخی جهان اسلام،سال 3، شماره 6. ـ مک لین، ایان (1381)، فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدی، نشر میزان. ـ میرحیدر، دره (1384)، بررسی مفهوم Territoriality و تحول آن از دیدگاه جغرافیای سیاسی، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 1: 61 ـ 43. ـ نصرالهی، فرشته (1389)، مذهب، فرقهگرایی و منازعه در آسیای جنوب غربی، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره 10: 94 ـ 93. ـ هادیان، حمید (1389)، گونهشناسی جریانهای اسلامی افراطگرا در پاکستان (بعد از ضیاءالحق)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات. ـ هانتر، شیرین (1380)، آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمتآمیز، ترجمه همایون مجد، نشر فرزان فروز. ـ یزدانی، عنایت و ایزدی، هجرت (1386)، تروریسم اسلامی؛ افسانه یا واقعیت، علوم سیاسی، سال دهم، شماره 39 و 40: 98 ـ 75. - Ansell, Christopher K & Palma, D. (2002). On Restructuring Territoriality: Europe and North America, Cambridge University Press.
- Alterman, Jon B. & Kathleen H. (2015). Federated Defense in the Middle East, A Report of the Federated Defense Project, Center for Strategic and International Studies.
- Kenneth K. (2016). Iran, Gulf Security, and U.S. Policy, CRS Report RL32048.
- Blanchard, Christopher M. (2016). Saudi Arabia: Background and U.S. Relations, Congressional Research Service, from; www.crs.gov
- Gaub, F. (2016). Saudi Arabia and its 40 Allies; What the Islamic Alliance really means, Security Policy Working Paper, No. 6
- Jenkins, Brian M. (2016). A Saudi-Led Military Alliance to Fight Terrorism, Expert insights on a timely policy issue, from: www.rand.org
- The Iranian-Saudi Arabian conflict. (2016) 6th Session of Budapest International Model United Nations.
- Trends in International Arms Transfers. (2016). SIPRI Fact Sheet, from; www.sipri.org
- https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-07-11/u-s-said-to-meet-saudi-leaders-to-discuss-iran-oil-sanctionsBurnell, Peter & Richard Youngs (2010), New Challenges to Democratization, USA and Canada: Routledge | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 409 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 374 |