اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 34 |
| تعداد شماره‌ها | 1,325 |
| تعداد مقالات | 9,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,474,518 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,785,975 |
تبیین مبانی فلسفی تربیت انتقادی در قرآن کریم به منظور ارائه چارچوب نظری و استنتاج دلالت های آن در اصول و روش های تربیتی | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 33، شماره 67، مرداد 1404، صفحه 37-108 اصل مقاله (2.72 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| فرهاد خاوری1؛ مهدی سبحانی نژاد* 2؛ محمدحسن میرزامحمدی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| 3استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 15 اسفند 1402، تاریخ بازنگری: 09 مرداد 1403، تاریخ پذیرش: 14 مرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| مطالعه حاضر با هدف «تبیین مبانی فلسفی تربیت انتقادی در قرآن کریم به منظور ارائه چارچوب نظری و استنتاج دلالت های آن در اصول و روش های تربیتی» و با استفاده از روش تحلیل مفهومی و استنتاجی صورت گرفته است. جامعه پژوهش قرآن کریم، تفسیر المیزان، اسناد و منابع مکتوب دست اول و دوم مرتبط با موضوع است. یافته‌های پژوهش به شرح؛ 29 مبنای هستی‌شناختی، 28 مبنای انسان‌شناختی، 8 مبنای معرفت‌شناختی و 49 مبنای ارزش‌شناختی تبیین و چارچوب نظری مشتمل بر ابعاد و مؤلفه‌ها، صورت‌بندی شد. دلالتهای تربیت انتقادی برای اصول تربیتی شامل؛ توحید، وحدت، عدل، واقع‌گرایی، آزادی و... همچنین برای روش‌های تربیتی شامل؛ مناظره، گفتگو، جدال احسن، قیاس منطقی، احتجاج و... استنتاج شد. در مکتب انسان‌ساز قرآن کریم، ترییت انتقادی؛ مبارزه‌ای فراگیر در مسیر رهایی و آزادی نوع انسان از قیود طاغوت درون و بیرون، پرورش روح ظلم‌ستیزی، عدالت‌خواهی، حق‌طلبی و تکلیف‌مداری است. غایت آن تربیت افرادی آگاه، خردمند، نقاد، خلاق و خودفرمان است که ضمن آگاهی به حقوق و مسئولیت‌های فردی و جمعی خویش، در کمال آزادی به ارزیابی، نقد و اصلاح موانع تحقق کمال جسمی و روحانی خویش پرداخته، همچنین برای شکل‌گیری جامعه توحیدی، و دست یابی به حیات جاویدان، سعادت دنیوی و اخروی، اهتمام خواهند ورزید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تربیت انتقادی؛ مبانی فلسفی؛ قرآن کریم؛ چارچوب نظری؛ دلالت های تربیتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the philosophical foundations of critical education in the holy quran in order to provide a theoretical framework and inference its implications in educational principles and methods. | ||
| نویسندگان [English] | ||
| farhad khavari1؛ mahdi sobhaninejad2؛ mohammadhassan mirzamohammadi3 | ||
| 1PhD student of philosophy of education, Shahed University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, Shahed University, Tehran, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of Educational Sciences, Shahid University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| This study was carried out with the purpose of "explaining the philosophical foundations of critical education in the Holy Quran in order to provide a theoretical framework and infer its implications in educational principles and methods." And it has been done using the method of conceptual and inferential analysis.The research community of the Holy Quran, Tafsir al-Mizan, first and second hand written documents and sources related to the subject.The findings of the research are as follows; 29 ontological bases, 28 anthropological bases, 8 epistemological bases and 49 value-based bases of explanation and theoretical framework including dimensions and components were formulated.The implications of critical education for educational principles including; Tawheed, unity, justice, realism, freedom, etc. also for educational methods including; Debate, conversation, debate, rational argument, protest, etc. were deduced. In the humanizing school of the Holy Quran and its noble teachings, critical theory; It is an all-encompassing struggle for the liberation and freedom of the human kind from the constraints of internal and external tyranny, cultivating the spirit of anti-tyranny, seeking justice, demanding rights, and duty-oriented. The goal of critical education in the Holy Qur'an is to educate informed, insightful, wise, critical, creative and self-directed people who, while being aware of their individual and collective rights and responsibilities, in complete freedom and through a continuous and comprehensive effort, evaluate, criticize and correct obstacles. Realization of their physical and spiritual perfection, they will also strive to form a monotheistic society, achieve eternal life, worldly and hereafter happiness. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Critical education, philosophical foundations, Holy Quran, theoretical framework, educational implications | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
اذکایی، پرویز (1385) ابوریحان بیرونی (افکار و آراء)، تهران، طرح نو.
اسفندیاری، محمد (1396) آسیب شناسی دینی، تهران، انتشارات کویر
افروغ، عماد (1399) رابطه‌ی نظریه و عمل از حکمای باستان تا رئالیسم انتقادی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
الماسی، علی محمد (1391) تاریخ آموزش و پرورش اسلام و ایران، تهران، انتشارات امیر کبیر.
اندیشکده برهان (1398) آزادی و آزاد اندیشی (مفهوم شناسی آزادی در آرای اندیشمندان اسلامی)، تهران، نشر دیدمان.
باقری، خسرو (1388) نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد دوم، تهران، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
باقری، خسرو (1390) نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد اول، تهران، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
باقری، خسرو (1390) هویت علم دینی، نگاهی معرفت شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات.
باقری، خسرو، آقا محمدی، راحله، انصاریان، فهیمه(1399)موانع آزادی و رهایی فکر، ارائه‌ی رو شها و الگوی رفتاری در تربیت خردمندانه‌آموزه‌های قرآن و حدیث، دوفصلنامه علمی پژوهشی آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث، دوره7، شماره 1.
باقری، خسرو؛ سجادیه، نرگس؛ توسلی، طیبه (1389) رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بختیاری، محمد؛ عبداللهی، مهدی (1397) بررسی تطور تاریخی چیستی دلالت در میراث منطقی مسلمانان، دو فصلنامه علمی – پژوهشی معارف منطقی، سال پنجم، شماره اول، پیاپی 8، صص 7-25.
بلاغت، رضا (1392) دموکراسی و تعلیم و تربیت (چیستی و چگونگی نقش تعلیم و تربیت در ترویج دموکراسی)، تهران، آوای نور.
بهشتی، سعید (1386) زمینه‌ای برای بازشناسی و نقادی فلسفة تعلیم و تربیت در جهان غرب، تهران، انتشارات اطلاعات.
بهشتی، سعید (1389) تاملات فلسفی در تعلیم و تربیت، تهران، چاپ و نشر بین الملل.
توبک، حمید، سوری، احمد، رضایی، صادق(1400) تفکر انتقادی در فرایند تعلیم و تربیت از منظر علامه طباطبائی، فصلنامه علمی پژوهشی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، سال یازدهم، شماره دوم، صص131-153
جعفری، محمد تقی (1386) حرکت و تحول از دیدگاه قرآن (انسان در افق قرآن)، تهران، موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمد تقی (1390) ارکان تعلیم و تربیت، تهران، موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جوادی‌آملی، عبدالله(1386)،معرفت شناسی در قرآن، قم،مرکز نشر اسرا.
حسینی بهشتی، سید محمد (1386) آزادی، هرج و مرج، زورمداری، تهران، نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سید محمد (1388) نقش آزادی در تربیت کودکان، تهران، نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سید محمد (1389) حق و باطل از دیدگاه قرآن، تهران، نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سید محمد (1389) شناخت از دیدگاه فطرت، تهران، نشر بقعه.
حسینی بهشتی، محمد (1385) حق و باطل از دیدگاه قران (به انضمام «تسلیم حق بودن»)، تهران، بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شعید آیت الله بهشتی.
- خسرو پناه، عبدالحسین (1390) علامه طباطبایی، فیلسوف علوم انسانی – اسلامی، جلد اول، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی.
- خسرو پناه، عبدالحسین (1390) علامه طباطبایی، فیلسوف علوم انسانی – اسلامی، جلد دوم، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی.
- خنیفر، حسین؛ مسلمی، ناهید (1398) اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی(رویکردی نو و کاربردی، جلد 1 و 2، تهران، انتشارات نگاه دانش.
داعی نژاد، محمد علی، (1394) ایمان و آزادی در قرآن، تهران، کانون اندیشه جوان، دانشگاه امام صادق(ع).
دیناروند، حسن (1392) مکاتب فلسفی و نظریه‌های تعلیم و تربیت، تهران، انتشارات دانش پرور.
رحیمی، علیرضا (1389) تعلیم و تربیت بصیرت گرا (ارائه‌ی نظریه‌ای تربیتی مبتنی بر مفهوم بصیرت)، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
شریعتمداری، علی (1369) تعلیم و تربیت اسلامی، تهران، انتشارات امیر کبیر.
شریعتمداری، علی (1380) اصول و فلسفه تعلیم و تربیت، تهران، انتشارات امیر کبیر.
شریعتی، علی (1347) اسلام شناسی، مشهد، چاپخانه طوس.
شمشیری، بابک؛ ایزد پناه، امین (1392) امکان هم کناری تفکر انتقادی و تجربه دینی در برنامه تربیت دینی، پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت، 3 (2)، صص 67-88 .
شهید ثانی (1371هـ.ق) منیه المرید، ترجمه: محمد باقر ساعدی خراسانی، مشهد، انتشارات علمیه اسلامی.
صالحی، اکبر(1393) تبیین نظریه انتقادی هنری ژیرو و دلالتهای آن در تعلیم و تربیت، فصلنامه پژوهش در تعلیم و تربیت اسلامی، سال اول، شماره اول، پاییز1393، صص 3-8 .
صدر، محمد باقر (1391) سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه: آیت‌اله سید جمال الدین موسوی، تهران، انتشارات تفاهم.
طباطبایی، محمد حسین (1389) اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد اول و دوم، تهران، انتشارات صدرا.
طباطبایی، محمد حسین (1389) اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد اول - دوم - سوم، تهران، انتشارات صدرا.
طباطبایی، محمد حسین (1366) تفسیر المیزان (دوره 20 جلدی)، بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
فتحی واجارگاه، کورش.(1386) برنامة درسی به سوی هویتهای جدید، شرحی بر نظریات معاصر برنامةدرسی، جلد اول، چاپ اول، انتشارات آییژ.
فنایی اشکوری، محمد (1374) معرفت شناسی دینی، تهران، انتشارات برگ.
قطب، محمد (1353) روش تربیتی اسلام، ترجمه محمد مهدی جعفری، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کریمیان، حسین، ناطقی، فائزه، سیفی، محمد(1395) تفکر انتقادی و تربیت اسلامی ؛ وجوه افتراق واشتراک، پژوهش‌های اخلاقی، سال ششم، شماره 4.
کوشا، غلام حیدر (1396) بررسی انتقادی مبانی نظریه‌های اجتماعی دین (با تاکید بر نظریه‌ی فریزر، دورکیم، وبر و گیرتز)، تهران، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
کیلانی، ماجد عرسان (1390) فلسفه تربیت اسلامی، ترجمه بهروز رفیعی، با مقدمه‌ی دکتر سعید بهشتی، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
لالاند، آندره (1983) فرهنگ علمی و انتقادی فلسفه، ترجمه: غلامرضا وثیق، تهران، موسسه انتشاراتی فردوسی ایران.
ماهروزاده، طیبه؛ شاهی، بتول (1392) بررسی ماهیت تربیتی تفکر انتقادی از دیدگاه اسلام و پسا ساختارگرایی، مجله مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام آموزشی، شماره 11 ، صص 45-66.
مطهری، مرتضی (1362) تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا.
ملکی، حسن (1389) تعلیم و تربیت اسلامی، رویکرد کلان نگر، تهران، انتشارات عابد.
منصور نژاد، محمد (1384) پیش درآمدی بر چیستی نقد، تهران، انتشارات جوان پویا.
میریام، شاران بی؛ تیسدل، الیزابت جی (2016) پژوهش کیفی راهنمای طراحی وکاربست، مترجمان: علیرضا کیامنش، مریم دانای طوس، تهران، سمت.
نقیب زاده، میر عبدالحسین (1398) نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش اسلام و ایران، تهران، انتشارات طهوری.
نصر، حسین (1383) سنت عقلانی اسلامی در ایران، تهران ، قصیده سرا.
هاشمیان، سیدمحمدحسین (1391) مقدمه‌ای بر امکان و وجوب فلسفی تحقق دانش مدیریت اسلامی نقدی بر روش‌شنا‌سی مدرن، فصلنامه فرهنگی اجتماعی معرفت، سال سوم، شماره دوم، صص 145ـ160
همایون فرد، آنیتا؛ سجادی، سید مهدی (1395) تبیین و تحلیل زمینه‌های سازواری و همگرایی مولفه‌‌های تفکر انتقادی با تربیت دینی، نشریه تعلیم و تربیت، شماره 127 ، صص 57-78.
Chazan, B. (1985). Contemporary approaches to moral education: Analyzing alternative theories. New York: Teachers College Press.
Paul, R., & Elder, L. (2000). Critical thinking: The path to responsible citizenship. High School Magazine, 7(8), Pages 10-15.
Razzaq A R. Islamic Education Construction In The Perspective Of Falsification Of Karl R. Popper. Journal Pendidikan Islam. 2019; 5 (2): Pages 32-117.
Andrew Wright (2003) The Contours of Critical Religious Education: Knowledge, Wisdom, Truth, British Journal of Religious Education, Volume 25, Issue 4, Pages 279-291.
Andrew Wright (2008) Critical Religious Education and the National Framework
for Religious Education in England and Wales, Religious Education, 103: 5, 517-521, DOI: 10.1080/00344080802427184
Ayse Demirel Ucan & Andrew Wright (2019) Improving the pedagogy of Islamic religious education through an application of critical religious education, variation theory and the learning study model, British Journal of Religious Education, Volume 41, Issue 2.
Burgess, Harold W. (2007), “Models of Religious Education”, Theory and Practice in Historical and Contemporary Perspective.
Connaway, L. S., & Radford, M. L. (2016). Research methods in library and information science. Los Angeles: ABC-CLIO.
Michalinos Zembylas, Loizos Loukaidis, Marios Antoniou & Petroula Antoniou (2019) Religious doctrines and critical religious education: teachers’ epistemic switching in a confessional setting, British Journal of Religious Education, Volume 41, Issue 3 Pages 286-298.
Nabil Amir A. Islamization and the Vision of the International Islamic University. BITARA International Journal of Civilizational Studies and Human Sciences. 2019; 2(2): 074082. eISSN: 26009080
Najwan Saada & Haneen Magadlah (2021) The meanings and possible implications of critical Islamic religious education, British Journal of Religious Education, Volume 43, Issue2.
Najwan Saada & Zehavit Gross (2017) Islamic education and the challenge of democratic citizenship: a critical perspective, Studies in the Cultural Politics of Education, Volume 38, Issue 6.
Siebren, Miedema (2006), Public, Social, and Individual Perspectives on Religious Education, Voices from the Past and the Present”, Studies in Philosophy and Education, vol.25, no.12/March.
Shor, Ira (1992). ‘Empowering Education’, Retrieved from http: //pediaview.com.
Williams Ch (2019) Developing critical realist comparative methods for researching religions, beliefsystems, and education.Revista Española de Educación Comparada.ISSN 21745328. 33, Pages 105-78. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 64 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29 |
||