اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 34 |
| تعداد شماره‌ها | 1,331 |
| تعداد مقالات | 9,577 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,764,505 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,971,555 |
بررسی نحوه بازنمایی شخصیت فردوسی در گفتمان ناسیونالیسم باستان‌گرای عصر پهلوی اول براساس نظریه هژمونی فرهنگی گرامشی | ||
| دولت پژوهی ایران معاصر | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: تاریخ معاصر ایران | ||
| نویسندگان | ||
| سید هادی علویان* 1؛ نعمت الله کرم اللهی2 | ||
| 1دانشگاهی | ||
| 2دانشیار جامعه شناسی گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات | ||
| تاریخ دریافت: 20 مرداد 1404، تاریخ بازنگری: 29 شهریور 1404، تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1404 | ||
| چکیده | ||
| مفاخر فرهنگی جزئی از ذخایر ملی هر کشوری محسوب می شوند که می‌توانند در ساختار حکومت‌ها زمینه اقناع عمومی و هژمونی فرهنگی فراهم کنند. شخصیت فردوسی از جمله این موارد است که از وجوه مختلف جایگاه ممتازی در میان چهره‌های برجسته فرهنگی و ادبی ایران دارد. از این رو همواره مورد توجه حاکمان، متفکران و توده مردم در داخل و خارج کشور بوده است. پژوهش حاضر با استفاده از چارچوب نظری «هژمونی فرهنگی» آنتونیو گرامشی و روش «تحلیل گفتمان» ارنستو لاکلا و شانتال موف در پی پاسخ به این مسئله است که گفتمان ناسیونالیسم باستان‌گرای عصر پهلوی اول، چگونه با بازنمایی شخصیت فردوسی به مثابه یک ابزار هژمونیک برای ایجاد مشروعیت و بازتولید فرهنگ سیاسی خود استفاده کرد؟ یافته‌ها ضمن تائید این فرضیه که حکومت با تعریف گزینشی و ایدئولوژیک، وی را به مثابه ابزاری موثر برای مشروعیت‌بخشی به گفتمان سیاسی و ایجاد اجماع (رضایت) عمومی به کار برده است، نشان می‌دهد که فردوسی در این سیاست از یک «دال شناور» خارج و معنای آن حول «دال مرکزی» ناسیونالیسم باستان‌گرا (متشکل از مؤلفه‌هایی چون برتری نژاد آریایی، عظمت ایران پیش از اسلام و ستیز با اعراب) ثبات موقت یافت. در این فرآیند، با استفاده از «روشنفکران ارگانیک» و نهادهایی چون نظام آموزشی، مطبوعات و آیین‌های نمادین (مانند جشن هزاره فردوسی)، بر جنبه‌هایی خاص از فردوسی (ناجی زبان فارسی، حافظ عظمت شاهنشاهی) تأکید و سایر ابعاد فکری او (منتقد سلطه، عدالت‌خواه و معتقد به اسلام) به حاشیه رانده یا تحریف شد. این بازنمایی، از طریق مکانیسم «غیریت‌سازی» در برابر «دیگری»های سازنده خود (اعراب، اسلام و دوره اسلامی) به هژمونیک شدن گفتمان مسلط کمک کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فردوسی؛ شاهنامه؛ هژمونی فرهنگی؛ آنتونیو گرامشی؛ تحلیل گفتمان؛ لاکلا و موف؛ ناسیونالیسم باستان‌گرا؛ پهلوی اول | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Representation of Ferdowsi's Character in the Discourse of Archaistic Nationalism during the First Pahlavi Era Based on Gramsci's Theory of Cultural Hegemony | ||
| نویسندگان [English] | ||
| sayyed hadi alavian1؛ Nematollah Kermollahi2 | ||
| 1university | ||
| 2Associate Professor, Department of Social Sciences, Baqir al-Olum University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Cultural icons are considered part of a nation's intellectual reserves and can facilitate public persuasion and cultural hegemony within governance structures. The figure of Ferdowsi is among such icons, holding an exceptional position in Iran's cultural and literary landscape from multiple perspectives. Consequently, it has consistently attracted the attention of rulers, intellectuals, and the general public, both domestically and internationally. Employing Antonio Gramsci's theoretical framework of "cultural hegemony" and Ernesto Laclau and Chantal Mouffe's "discourse analysis" methodology, this research seeks to address how the discourse of archeo-nationalism in the first Pahlavi era utilized the representation of Ferdowsi as a hegemonic tool to establish legitimacy and reproduce its political culture. The findings confirm the hypothesis that the state instrumentally and selectively portrayed Ferdowsi as an effective means to legitimize its political discourse and foster public consensus (acquiescence). The study demonstrates that Ferdowsi was transformed from a "floating signifier" into a symbol temporarily fixed around the "nodal point" of archeo-nationalism—comprising elements such as Aryan racial superiority, the grandeur of pre-Islamic Iran, and opposition to Arabs. Through this process, specific aspects of Ferdowsi (e.g., savior of the Persian language, preserver of imperial glory) were emphasized by "organic intellectuals" and institutions such as the educational system, the press, and symbolic ceremonies (e.g., the Ferdowsi Millennium Celebration), while other dimensions of his thought (e.g., his critique of power, advocacy for justice, and Islamic beliefs) were marginalized or distorted. This representation, reinforced through the mechanism of "othering" against constructed "others" (Arabs, Islam, and the Islamic period), contributed to the hegemony of the dominant discourse. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ferdowsi, Shahnameh, Cultural Hegemony, Antonio Gramsci, Discourse Analysis, Laclau and Mouffe, Archaist Nationalism, First Pahlavi Era | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||