تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,172 |
تعداد مقالات | 8,445 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,341,307 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,588,588 |
انسانشناسی حافظ و دلالتهای آن در تربیت | ||
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
مقاله 1، دوره 26، شماره 38، خرداد 1397، صفحه 5-27 اصل مقاله (305.98 K) | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا مددی ماهانی* 1؛ سید حمیدرضا علوی2؛ محمدرضا صرفی3؛ مراد یاری دهنوی4 | ||
1نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان. مربی، گروه معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان. | ||
2استاد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
3استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
4استادیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
تاریخ دریافت: 23 مرداد 1396، تاریخ بازنگری: 16 اردیبهشت 1399، تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397 | ||
چکیده | ||
هدف این پژوهش استنتاج هدفهای تربیت عرفانی حافظ، شاعر و عارف ایرانی قرن نهم هجری، متناسب با عقاید انسانشناسی اوست. بر این اساس اشعار عرفانی حافظ با روش تحلیلی و استنتاجی مورد بررسی قرار گرفته است. یافتهها نشان میدهد که ویژگیهای انسان و اهداف تربیتی حافظ با آموزههای اسلامی انطباق دارد و حافظ با توجّه به آن، اهداف عرفانی خود را تبیین کرده است. محورهای اساسی اندیشة حافظ خدا، عشق و انسان با واسطهگری شریعت الهی و عقل است. انسان با نوشیدن شراب الهی به مستی اَزلی میرسد و هوای نفس، انسان را از جایگاه خود دور میسازد؛ بنابراین انسان با خودشناسی، تهذیب نفس و شهود باطن، خداوند را نزدیکتر از همیشه احساس خواهد کرد؛ با پشتوانة اسلامی دیندار خواهد شد و با وحدتگرایی در همة ذرّات هستی خدا را میبیند و به همین دلیل به همه چیز عشق میورزد. در نهایت انسان به عالیترین مدارج کمال خواهد رسید که دستیابی به جام جم است. در این حالت مظهر صفات الهی و خداگونه خواهد شد. | ||
کلیدواژهها | ||
حافظ؛ فلسفه؛ تربیت عرفانی؛ هدف؛ محتوی؛ روش؛ معلّم و شاگرد | ||
مراجع | ||
قرآن کریم (1373). ترجمۀ محمدمهدی فولادوند. قم: وزارت فرهنگ و ارشاد. استعلامی، محمّد (1394). درس حافظ. چ ششم. تهران: نشر سخن. باقری، خسرو (1389). درامدی بر فلسفة تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران. ج 1. تهران: علمی فرهنگی. باقری، خسرو (1389). رویکردها و روشهای پژوهش در فلسفۀ تعلیم و تربیت. تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی. برومند سعید، جواد (1367). حافظ و جام جم. تهران: پاژنگ. بهشتی، سعید؛ رهنمائی، سید احمد؛ مصباح، مجتبی؛ محسنی، محمداصف (1394). ظرفیتها و مشکلات روش استنتاجی در فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی. مجموعه مقالات کنگرة بینالمللی علوم انسانی اسلامی. دورة دوم. ش 2: 156 ـ 119. بهشتی، محمد (1390). آراء دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت 5، فیضکاشانی. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. جعفری، محمد تقی (1384). عرفان اسلامی. تهران: مؤسسه نشر آثار علامه جعفری. جمعی از نویسندگان زیر نظر محمّد تقی مصباح یزدی (1390). فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: مدرسه. جوادی آملی، عبدالله (1379). تفسیر موضوعی قرآن مجید. قم: اسراء. حاجسیدجوادی، احمد (1391). دایرهالمعارف تشیّع. تهران: انتشارات حکمت. ختمی لاهوری، ابوالحسن عبدالرحمان (1385). شرح عرفانی غزلهای حافظ. به تصحیح بهاءالدین خرمشاهی. ج 4-1. چ پنجک. تهران: سارنگ. خرمشاهی، بهاءالدین (1393). حافظنامه. چ بیستویکم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. خطیب رهبر، حسین (1391). دیوان خواجه حافظ شیرازی. چ پنجاهوچهارم. تهران: نشر صفی علیشاه. دشتی، محمّد (1392). نهجالبلاغه. چ دوازدهم. قم: انتشارات علویون. ذوالنور، رحیم (1367). در جستجوی حافظ. تهران: زوّار. سلمانپور، محمدجواد (1392). زبان دعا در صحیفة سجادیه. تهران: دانشگاه علوم و معارف قرآنکریم. سلیم، غلامرضا (1386). سیر طریقت تا شکوفایی مولوی و حافظ. تهران: روزنه. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران (1390). شورای عالی انقلاب فرهنگی. شمشیری، بابک؛ نقیبزاده، میرعبدالحسین (1384). فرایند تعلیم و تربیت با اقتباس از مبانی عرفان اسلامی. دانشور. س 12. ش 12: 89 ـ 74. عزیزی، صدیقه (1391). بررسی جلوههای تربیتی در اشعار حافظ. پایاننامة کارشناسی آموزش زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه فرهنگیان قم. علوی، حمیدرضا (1382). مبانی معرفتشناسی حافظ. دانشکدة ادبیات دانشگاه اصفهان، ش 34 و 35: 300 ـ 271. علوی، حمیدرضا (1389). فرهنگ تفصیلی مفاهیم فلسفی و فلسفی ـ تربیتی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر. فروهر، نصرتاللّه (1387). کارنامة تصوف. تهران: نشر افکار. فنایی اشکوری، محمّد (1390). معرفت شهودی در عرفان اسلامی. دو فصلنامۀ پژوهشنامۀ عرفان. س 3. ش 5: 157 ـ 137. فنائی اشکوری، محمد (1392). نظریة انسان کامل در عرفان اسلامی. معرفت. س 22. ش 193: 30 ـ 15. مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران (1390). محمّدی ریشهری، محمّد (1385). منتخب میزان الحکمه. ج 2. قم: سازمان چاپ و نشر. مطهری، مرتضی (1369). علوم اسلامی. ج 2. تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1390). عرفان حافظ. تهران: صدرا. معین، محمّد (1387). فرهنگ معین. تهران: سرایش. میلر، جان.پی (1380). آموزش و پرورش و روح. ترجمة نادر قلی قورچیان. تهران: فراشناختی اندیشه. یثربی، سیدیحیی (1377). فلسفة عرفان. چ چهارم. قم: تبلیغات اسلامی. یثربی، سیدیحیی (1379). معرفتشناسی عرفا. مجلة ذهن. ش 2: 111 ــ 98. یثربی، سیدیحیی (1380). عرفان نظری. چ چهارم. قم: بوستان کتاب. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 995 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 586 |