تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,169 |
تعداد مقالات | 8,429 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,296,207 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,543,893 |
نفوذ در فقه روابط بینالملل شیعی: مطالعة تطبیقی نگاه فقهای سه دورة پیشامشروطه، مشروطه و انقلاب اسلامی | ||
فصلنامه آفاق امنیت | ||
مقاله 7، دوره 10، شماره 35، مرداد 1396، صفحه 185-220 اصل مقاله (419.81 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
هادی تاجیک1؛ سید محمد ساداتی نژاد2؛ محمد حسن مسلمی3 | ||
1استادیار دانشگاه جامع امام حسین(ع) | ||
2استادیار دفتر مطالعات وزارت امور خارجه | ||
3دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران | ||
تاریخ دریافت: 23 دی 1397، تاریخ پذیرش: 23 دی 1397 | ||
چکیده | ||
در این مقاله ضمن بررسی مفهوم نفوذ در علم روابط بینالملل معاصر و ارتباط آن با مفاهیم قدرت و سلطه، به کنکاش دربارة مفهوم نفود در نگاه فقهای شیعه در قالب سه دورة پیش از مشروطه، مشروطه و انقلاب اسلامی پرداخته میشود. در این پژوهش، از روش تحقیق اجتهادی که نزدیکی با روش هرمنوتیک شلایرماخر دارد، برای بررسی متون فقهی استفاده شد. با بررسی آثار شیخ طوسی و محقق حلی، دو فقیه برجستة دورة پیش از مشروطه، مشخص شد که در این دوره، واژة نفوذ در ضمن قاعدة نفی سبیل مورد نظر فقها بوده و بهجز پرداختن به نفوذ حاکم جامعه در قالب فقه سیاسی، بحث دیگری دربارة نفوذ در نظام بینالملل وجود نداشته است. اما در دورة مشروطه با بررسی آثار فقهی آخوند خراسانی و علامه نائینی، آشکار شد که واژة نفوذ در ارتباط با نظام بینالملل، بهصراحت توسط فقها به کار رفته است و ایشان دربارة نفوذ از طریق دیپلماسی رسمی هشدار داده و مسلمانان را به نفوذ دشمن و حمله به ایران و لیبی هوشیار نموده و بارها اعلام خطر کردهاند. اما فقهای دورة انقلاب اسلامی، و به طور خاص امام خمینی(ره) و امام خامنهای بیشترین تفصیل را دربارة واژة نفوذ داشته و به انواع سهگانة نفوذ از طریق دیپلماسی رسمی، دیپلماسی غیررسمی و دیپلماسی عمومی هشدار داده و نفوذ از طریق سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی را تشریح کرده و به دلیل شرایط خاص زمانه و تصدیگری امور حکومتی توسط فقها، بیش از هر دورة فقهی به بحث نفوذ در نظام بینالملل پرداختهاند. میتوان بهصراحت گفت تصدیگری امور حکومتی توسط فقها ارتباط مستقیم با تفصیل یافتن مباحث فقها دربارة واژة نفوذ در نظام بینالملل داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
نفوذ؛ فقه روابط بینالملل؛ فقه سیاسی؛ انقلاب اسلامی | ||
مراجع | ||
ابوالحمد، عبدالحمید (1376). مبانی سیاست، تهران، توس، ج 1. آشوری، داریوش (1364). فرهنگ سیاسی، تهران، مروارید. افتخاری، اصغر و همکاران (1387). قدرت نرم و سرمایة اجتماعی، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). آقابخشی، علی (1363). فرهنگ علوم سیاسی، تهران، تندر. المعانی (1394)، «معنای واژة نفوذ به نقل از المعجم الغنی و المعجم اللغة العربیة المعاصر»، http://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0/ تولایی، محمد (1387). تحلیلی بر گفتمان هیئتحاکمة جدید امریکا، تهران، پژوهشکدة مطالعات و تحقیقات بسیج. حسینی خامنهای، سیدعلی (1394). سخنرانی در جمع فرماندهان گردانهای بسیج، دسترسی در: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=31519، ٤ آذر 13٩٤. ـــــــــــــــــــــــــ (1380). بیانات در پایان درس فقه با عنوان نفوذ امریکا در رژیم پهلوی، تاریخ ٢١/١١/١٣٨٠، www.farsi.khamenei.ir، تاریخ بازدید ٢٩ آذر 13٩٤. ــــــــــــــــــــــــ . حدیث ولایت (مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری)، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مؤسسة پژوهشی-فرهنگی انقلاب اسلامی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای. خامنهای، سیدعلی، درس خارج، کتاب جهاد، سایت امام خامنهای. خراسانی، ملامحمدکاظم (1390). فقه فتوایی، قم، دبیرخانة علمی کنگرة آخوند خراسانی، ج 3، دسترسی در: مجموعه آثار آخوند ملامحمدکاظم خراسانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. موسوی خمینی، سیدروحالله (1388 ب). ولایت فقیه، حکومت اسلامى، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره). ــــــــــــــــــــ (1387 الف). توضیح المسائل، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره). ـــــــــــــــــــــــ (1387 ب). جهاد اکبر، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره). ــــــــــــــــــــــ (1388 الف). وصیتنامة سیاسى-الهى امام خمینى(ره)، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره). ــــــــــــــــــــ (1386). تحریر الوسیله (ترجمة فارسى)، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره). «دیدگاه شلایرماخر دربارة هرمنوتیک»، دایرةالمعارف طهور، دسترسی در: www.tahoor.com، تاریخ بازدید 27 اسفند 1393. دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف (1372). نظریههای متعارض در روابط بینالملل، ترجمة علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران، قومس. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1390). «مبانی فرانظری نظریة اسلامی روابط بینالملل»، در: محمود واعظی، دین و روابط بینالملل، مرکز تحقیقات استراتژیک . رجایى، فرهنگ (1368). «سیاست چیست و چگونه تعریف مىشود؟»، سیاست خارجى، س ۴، ش ۱ و ۲. سریعالقلم، محمود (1371). توسعة جهان سوم و نظام بینالملل، تهران، سفیر. سلیمی، حسین (1390)، «عدم تعارض: بنیاد نگرش اسلامی به روابط بینالملل»، فصلنامة روابط خارجی، س 3، ش 3، پاییز 1390. صادقپور، ابوالفضل (1372). «نظارت یا کنترل کردن»، مدیریت دولتى، دورة جدید، ش ۲۲. فیرحی، داوود (1389). «سیمای عمومی فقه سیاسی»، در: منصور میراحمدی، درسگفتارهایی در فقه سیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. حلی (محقق حلی)، جعفر بن حسن (1412ق). النهایة و نکتها، قم، جامعة مدرسین. ــــــــــــــــــــــــــ (1383). شرائع الإسلام فى مسائل الحلال و الحرام مع التعلیقات، قم، استقلال. ـــــــــــــــــــــــــــ (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (چهارجلدی)، قم، اسماعیلیان. مطهرنیا، مهدى (1368). قدرت، انسان و حکومت ، ج ۱. موسوینیا، سیدرضا (1392). الگوهای تصمیمگیری در سیاست خارجی ایران، قم، دانشگاه مفید. عمید زنجانی، عباسعلی (1383). فقه سیاسی، ج 8 (فقه و سیاست: تحول مبانی اندیشة سیاسی در فقه شیعه)، امیرکبیر. ـــــــــــــــــــــ (1390). مبانی اندیشة سیاسی در اسلام. عباسی، محمدمسعود (1386). ترجمه و شرح کفایة الأصول (سهجلدی)، قم، دار الفکر. طوسی، محمد بن حسن (1389). مجموعه آثار، خدمات کامپیوتری نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. ـــــــــــــــــــــــ (1407ق). الخلاف (ششجلدی)، قم، جامعة مدرسین. ــــــــــــــــــــــ (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیه (هشتجلدی)، تهران، مرتضوى. ــــــــــــــــــــــ (1382). تلخیص الشافی (چهارجلدی)، قم، محبین. ــــــــــــــــــــــ (1411ق). الغیبة للحجه، قم، دار المعارف اسلامى. هالستی، کی. جی. (1373). تحلیل سیاست بینالملل، ترجمة بهرام مستقیمی و مسعود طارمسری، تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسة چاپ و انتشارات. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 268 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 770 |