آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,989,897 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,033,386 |
مؤلفه‌های ارشادگری، براساس تحلیل مضامین متون اسلامی | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 6، دوره 27، شماره 44، آبان 1398، صفحه 139-164 اصل مقاله (648.03 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| حسین تقوی* 1؛ مرتضی خاقانی زاده2؛ عباس عبادی3 | ||
| 1استادیار مدیریت آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
| 2دانشیار مرکز تحقیقات علوم رفتاری، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، تهران، ایران | ||
| 3استاد آموزش پرستاری، مرکز تحقیقات علوم رفتاری، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 17 دی 1397، تاریخ بازنگری: 23 تیر 1398، تاریخ پذیرش: 08 مرداد 1398 | ||
| چکیده | ||
| تحقق اهداف فردی، سازمانی ـ نهادی و اجتماعی تعریف‌شده برای هر نظام آموزشی و درعین‌حال غلبه بر چالشهای آن نهایتاً به توسعه شناختی، مهارتی و نگرشی فراگیران، وابسته است. ارشادگری به‌عنوان یکی از راهبرد‌های رویکرد تعاملی در یادگیری، با هدف کمک به فراگیر و حمایت او، درجهت دستیابی به اهداف آموزشی نقش مهمی ایفا می‌کند. هدف تحقیق حاضر، استخراج مؤلفه‌های ارشادگری در متون اسلامی است. با استفاده از روش تحلیل مضمون، نمونه‌ای از آیات، اقوال، سیره‌های عملی و دستورالعمل‌های انعکاس‌یافته در قرآن و نیز احادیث نقل‌شده از ائمه معصومین(ع) در کتب معتبر تعلیم‌وتربیت اسلامی و گزارش‌های تحقیقاتی به شیوه نظری انتخاب، تحلیل و مفاهیم شکل‌دهنده ارشادگری استخراج شدند. تحلیل داده‌ها در طی سه مرحله و با کاربرد روش تحلیلی اشتراوس و کوربین انجام شد. در مرحله اول؛ تعاریف، مفاهیم و ویژگی‌ها بررسی و بیش از 300 کد اولیه شناسایی و در مرحله دوم این کدها، درقالب دسته‌های بزرگ‌تر مفهومی، ذیل 25 مقوله اصلی طبقه‌بندی شدند. با هم‌سنجی و یکپارچه‌سازی این مقوله‌ها، نه مضمون محوری به‌عنوان مؤلفه‌های ارشادگری اسلامی ظهور یافت که شامل اسوگی، چالش‌انگیزی، مربی‌گری، مشاوره، حمایت‌گری، تشویق و تنبیه، تکریم و توجه، حسن خلق و تسهیل‌گری و شبکه‌سازی علمی ـ حرفه‌ای بود. این نه مضمون محوری ارتباط تنگاتنگی با هم داشته و در متون اسلامی توأمان ظهور می‌یابند که سازگار با جامعیت و یکپارچکی ذاتی دستورالعمل‌ها، احکام اسلامی و قضایای مطرح‌شده در متون وابسته است و کاربست این نتایج درعمل به پیوستگی، همخوانی و یکپارچکی جامعه، نظام آموزشی، عاملان آموزشی و فراگیران یاری می‌رساند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل مضمون؛ ارشادگری؛ تعلیم‌وتربیت اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Components of Guidance on the Basis of Analyzing the Themes of Islamic Scriptures | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hussein taghavi1؛ Morteza Khaghanizadeh2؛ Abbas Ebadi3 | ||
| 1Corresponding author: assistant professor of educational sciences, Faculty of Educational Sciences & Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran | ||
| 2Associate professor of the Research Center for Behavioral Sciences, Institute of Life Style, Baghiyyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran | ||
| 3Full professor of nursing, Research Center for Behavioral Sciences, Institute of Life Style, Nursing Faculty, Baghiyyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The achievement of individual, organizational-institutional, and social goals defined for educational systems, as well as solving challenges, ultimately depend on learners’ cognitive, skill, and attitudinal development. Guidance, as a strategy of interactional approach aiming at helping the learners and supporting them, plays an important role in educational and professional success, by helping students and providing support to them. This research is an attempt to identify the components of Islamic guidance in the Islamic scriptures. Employing thematic analysis method, the researchers identified the verses of the Holy Qur’an, the sayings and traditions of the infallibles in the reliable educational sources, and the related researches were selected and analyzed and the components of Islamic guidance were. The analyses were conducted in three stages using Straus Corbin method. In the first stage, definitions, concepts, and the characteristics were identified from which more than 300 initial codes were explored. These codes were classified into 25 main categories in the second stage. Having integrated and having combined these categories, 9 core themes were identified as core components of the Islamic guidance. They included modeling, challenging, instructing, counseling, supporting, encouraging and punishing, dignifying and paying attention, kindness and simplicity, and scientific-professional networking. These nine core themes are closely interrelated and emerge in the Islamic texts together. They are consistent with the inherent integrity of the instructions and Islamic concepts. The application of these results in teaching contributes to the continuity, consistency and integrity of the community, educational system and educational administrators, and the learners. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| thematic analysis, guidance, Islamic education | ||
| مراجع | ||
|
آقابابائیان، پریناز و موسوی، سمیه (1389)، تعلیم‌وتربیت از دیدگاه امام صادق(ع)، مجموعه مقالات همایش سبک زندگی حضرت امام جعفر صادق(ع)، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، خوراسگان، جلد اول : 8 ـ 17. آقاسیدمحمدقاری، فاطمه‌سادات (1389)، سیاست ازمنظر امام صادق(ع)، مجموعه مقالات همایش سبک زندگی حضرت امام جعفر صادق(ع)، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، خوراسگان، جلد اول: 31 ـ 79. احمدی، احمد (1384)، اصول و روشهای تربیت در اسلام، اصفهان: دانشگاه اصفهان. اشتراوس، انسلم و کوربین، جولیت (1390)، مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی. اصلی‌پور، محمد (1391)، مدیریت و رهبری با سیری در نهج‌البلاغه، ج 2، تهران: شورا. امیدوار، احمد (1390)، اخلاق تدریس، قم: دفتر نشر معارف. بازرگان، عباس (1396)، مقدمهای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران: دیدار. باقریه، فرزانه؛ همتی مسلک‌پاک، معصومه و خلخالی، حمیدرضا (1391)، تاثیر آموزش براساس شیوه ارشادگری بر عملکرد بالینی دانشجویان پرستاری، ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، شماره 6: 648 ـ 654. بحری نجفی، فاطمه (1389)، تعلیم‌وتربیت از دیدگاه امام صادق(ع)، مجموعه مقالات همایش سبک زندگی حضرت امام جعفر صادق(ع)، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، خوراسگان، جلد اول: 150 ـ 166. بنی‌هاشمی، سیدمحمد (1389)، تربیت آرمانی گذری بر اهداف، راهبردها و شیوه‌های تربیتی با الهام از سیره استاد علامه کرباسچیان و استاد روزبه (رحمهاالله)، تهران: منیر. خامنه‌ای، سید علی (1379)، بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر، 9 اسفند 1379، بازیابی در 25 اردیبهشت 1395 از: http://farsi.khamenei.ir/speech خامنه‌ای، سید علی (1379)، بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها، 11 تیر 1393، بازیابی در 25 اردیبهشت 1395 از: http://farsi.khamenei.ir/speech
بیدی، سمانه (1389)، تعلیم‌وتربیت از دیدگاه امام صادق(ع)، مجموعه مقالات همایش سبک زندگی حضرت امام جعفر صادق(ع)، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، خوراسگان، جلد اول: 167 ـ 182. بیگی، مریم و بنیسی، وحید (1389)، فنون مباحثه ازمنظر امام صادق(ع)، مجموعه مقالات همایش سبک زندگی حضرت امام جعفر صادق(ع)، اصفهان، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، خوراسگان، جلد اول: 191 ـ 210. حجتی، محمد (1391)، آداب تعلیم و تعلم در اسلام، ترجمه گزارش‌گونه کتاب منیه‌المرید فی آداب‌المفید و المستفید از شهید ثانی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ 35. حسن‌زاده، غلامرضا (1392)، نقش فراگیران در آموزش پزشکی و مرجعیت علمی، هفتمین نشست انجمن آموزش علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران با موضوع آموزش پزشکی و مرجعیت علمی، 8 اسفند 1392. حسین آبادی، رضا؛ غلامی، محمد؛ بیرانوند، شورانگیز؛ تاروردیان، اکرم و عنبری، خاطره (1394)، تأثیر روش آموزشی مولتی منتورینگ بر صلاحیت بالینی دانشجویان پرستاری، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، سال دهم، شماره 2: 119 ـ 128. حسینی‌زاده، علی و داوودی، محمد (1395)، سیره تربیتی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، جلد دوم: تربیت دینی، تهران: پژوهشکده حوزه و دانشگاه. خادمی، عین‌الله (1389)، حرمت استاد در آیات و روایات: به مناسبت هفته بزرگداشت مقام معلم، مجله رشد (آموزش قرآن)، شماره 28: 50 ـ 58. خوشدل روحانی، محمد (1391)، آسیب‌شناسی نظریات علامه مجلسی اول درباب تعلیم وتعلم، سومین همایش ملی بزرگداشت سهروردی با موضوع اخلاق کاربردی، دانشگاه زنجان. دلشاد تهرانی، مصطفی (1387)، ماه مهرپرور تربیت در نهج‌البلاغه، تهران: خانه‌اندیشه جوان. دلشاد تهرانی، مصطفی (1393)، سیری در تعلیم‌وتربیت اسلامی، تهران: دریا، چاپ هشتم. دولت‌دوست، حسین؛ نوروزی، رضاعلی و دامیار، محمود (1394)، تبیینوبررسیدیدگاه‌هایامامخمینی(ره) درموردعلومانسانی اسلامی، اولین همایش ملی علوم انسانی اسلامی، بهصورت الکترونیکی، مؤسسه آموزشی مس‌رایان پیشرو، شهریور. راه چمنی، محمدرضا (1362)، سیمای تعلیم‌وتربیت اسلامی در آیینه تفکرات امام خمینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی. ربانی، محمد (1377)، دانشگاه اسلامی و استاد، خلاصه مقالات همایش دانشگاه اسلامی ـ میثاق با ولایت، 1377. رشیدپور مجید (1386)، آشنایی با تعلیم‌وتربیت اسلامی، چاپ نهم، تهران: نشر انجمن اولیا و مربیان. زهادت، عبدالمجید (1386)، تعلیم‌وتربیت در نهج‌البلاغه، قم: حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. سبحانی‌نژاد، مهدی؛ احمدآبادی، نجمه؛ اشرفی، فاطمه و محمدی، آزاد (1381)، تبیین ماهیت انسان از دیدگاه اسلام و غرب، پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، سال 21، شماره 20: 43 ـ 27. سید رضی (1388)، نهج‌البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، قم: دارالعرفان. سید رضی (1396)، نهج‌البلاغه (متن، ترجمه و طرح)، ترجمه محمد دشتی، بازیابی از: http://ahlolbait.com/media/18215
شانک، دیل، اچ (2008)، نظریه‌های یادگیری (چشم‌انداز تعلیم‌وتربیتی)، ترجمه یوسف کریمی (1392)، تهران: ویرایش. شرفی، محمدرضا (1386)، تربیت اسلامی باتأکیدبر دیدگاه‌های امام خمینی(ره)، تهران: پنجره. شریعتمداری، علی (1382)، تعلیم‌وتربیت اسلامی، تهران: امیرکبیر. شفیع، سیدمحمد (1387)، مبانی تربیتی ـ عرفانی، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه. شهید ثانی زین‌الدین علی‌بن‌احمد العاملی الجبعی (1371)، منیه‌المرید فی آداب‌المفید والمستفید، اقتباس‌ها، محمدباقر ساعدی خراسانی، تهران: المکتبه العلمیه الاسلامیه. شیخ حر عاملی، محمدبن‌حسن (1380)، جهاد با نفس: ترجمه جهاد النفس، وسائل الشیعه، ترجمه علی افراسیابی، قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع). صمدی، معصومه (1392)، بررسی نقش دانش حرفه‌اى خودکارآمدی معلمان بر شیوه‌های ارتباطی مثبت و منفی آنان با دانش‌آموزان، مجله مطالعات روان‌شناسی تربیتی، دوره 10، شماره 17: 105 ـ 126. طاهری، مرتضی (1391)، مدل توسعه حرفه‌ای معلمان در مراکز تربیت معلم، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی. طباطبائی، محمدحسین (1374)، تفسیرالمیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دفتر انتشارات اسلامی، ج 12. عباس‌پور، عباس (1385)، در جستجوی مدلی انطباقی بر مبنای سیرۀ نبوی(ص) برای تحول راهبردی در نظام آموزش و پرورش ایران، همایش پیامبر اعظم و تعلیم‌وتربیت اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی. عزیزی، عباس (1380)، نهج‌البلاغه موضوعی، فصول فضائل اخلاقی و عمل به علم، قم: انتشارات صلاه. فراست‌خواه، مقصود (1370)، عناصر مساعد و نامساعد برای توسعه در فرهنگ اسلامی ایرانیان، مجموعه مقاله‌های سمینار جامعه‌شناسی و توسعه، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، ج 1. فرمهینی فراهانی، محسن (1390)، تربیت در نهج‌البلاغه، تهران: آییژ. فرهادیان، رضا (1380)، آنچه معلمان و مربیان باید بدانند، قم: بوستان کتاب. فرهادیان، رضا (1387)، مبانی تعلیم‌وتربیت در قرآن و احادیث، قم: بوستان کتاب قم. فضل‌الله سیدمحمدحسین (1387)، دنیای جوان، ترجمه مجید مرادی، تهران: مؤسسه بوستان کتاب. قائمی مقدم، محمدرضا (1382)، روش الگویی در تربیت اسلامی، مجله معرفت، شماره 69: 25 ـ 37. کاویانی، محمد (1388)، تربیت اسلامی (گذر از اهداف کلی به اهداف رفتاری)، پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم، دوره 1، شماره 3: 91 ـ 79. کرمعلیان، حسن (1383)، عناصر تربیتی انسان طبیعی و آرمانی در نظام تعلیم‌وتربیت اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز. کلانتری، مهرداد و اسماعیلیان اردستانی، زهره (1389)، روشهای تعلیم‌وتربیت از دیدگاه امام صادق(ع)، مجموعه مقالات همایش سبک زندگی حضرت امام جعفر صادق(ع)، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، خوراسگان، جلد اول : 96 ـ 108. کلینی الرازی، ابی جعفر محمد‌ابن‌یعقوب ابن اسحاق (1375)، اصول کافی ثقه‌الاسلام کلینی، ترجمه و شرح جواد مصطفوی (1375)، تهران: ولی عصر. مجتبوی، سیدجلال‌الدین (1377)، ترجمه کتاب جامع‌السعادات مهدی نراقی، تهران: انتشارات حکمت، جلد اول. محمدی ری‌شهری، محمد (1389)، میزان‌الحکمه (با ترجمه فارسی)، ترجمه حمیدرضا شیخی (1389)، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. محمدی، الهه؛ امینی، میترا؛ مودب، ندا؛ جعفری، محمدمراد و فرج‌پور، آرزو (1394)، ویژگی‌های یک منتور ایدئال از دیدگاه اساتید بالینی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، مجله دانشگاهی یادگیری الکترونیکی (مدیا)، شماره 21: 20 ـ 25. مدنی بجستانی، محمود (1385)، فاطمه(س)، بر کرسی تربیت، نشریه زائر، شماره ۱۳۷: ۸ ـ ۹. مرجائی، هادی (1388)، عوامل مؤثر جامعه‌پذیری دانشگاهی دانشجویان در ایران، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تهران. مشایخى راد، شهاب‌الدین (1381)، اصول تربیت از دیدگاه اسلام، روش‌شناسی علوم انسانی، دوره 8، شماره 32: 50 ـ 68. مطهری، مرتضی (1374)، تعلیم‌وتربیت در اسلام، تهران: انتشارات صدرا. مطهری، مرتضی (1382)، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران: انتشارات صدرا، چاپ هفتم. مظاهری، حسین (1393)، ویژگی‌های معلم خوب، تهران: نشر اخلاق. مفید، محمد‌بن‌محمد (1378)، الإرشاد فی معرفة حجج‌الله، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی (1378)، تهران: انتشارات مؤسسه نشر اسلامی. مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از نویسندگان (1380)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. ج 10. ملکی، حسن (1386)، اصول تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه شهید مطهری(ره)، نشریه مصباح، فروردین و اردیبهشت 1386. موحدی، محمدجواد (1393)، تعلیم‌وتربیت در سیره پیامبر اکرم(ص)، ویژه‌نامه تبیان، شماره 98 و 97. موسوی‌نسب، سیدجعفر (1385)، ابتلا و آزمایش انسان در قرآن، تهران: ارزشمند. همتبناری، علی (1382)، امام رضا علیه السلام و تربیت فرزند، نشریه زائر، شماره ۱۰۹: ۴۰ ـ ۴۱. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 453 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 364 |
||