اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 38 |
| تعداد شماره‌ها | 1,240 |
| تعداد مقالات | 8,994 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,847,109 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,707,642 |
برساخت‌گرایی سیاسی در روابط عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران از پسابیداری اسلامی تا پسابرجام | ||
| فصلنامه آفاق امنیت | ||
| مقاله 6، دوره 12، شماره 43، شهریور 1398، صفحه 139-165 اصل مقاله (1.03 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| یونس فروزان1؛ عبدالرضا عالیشاهی* 2 | ||
| 1دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| تاریخ دریافت: 07 مرداد 1398، تاریخ بازنگری: 22 آذر 1398، تاریخ پذیرش: 27 بهمن 1398 | ||
| چکیده | ||
| پس از وقوع جریانات منتهی به بیداری اسلامی در کشورهای غرب آسیا (خاورمیانه) و شمال آفریقا، فصل جدیدی از روابط میان قدرت‌های منطقه‌ای به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی آغاز شد. هرچند روابط دو کشور، پیشتر نیز مبتنی‌بر نوعی عدم اعتماد و رقابت‌های نزدیک سیاسی، ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی بوده است، اما مسئله مهم دراین‌میان، تطور بافت قدرت و سیاست در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) به‌ویژه از سال‌های 2012 میلادی به بعد بوده است که به‌نوعی مسائل منطقه‌ای را با چالش‌های عمده امنیتی و سیاسی مواجه نمود و روابط دو کشور را بیش‌ازپیش به سمت‌وسوی تشدید واگرایی‌ها سوق داد. در این مقاله، تلاش نویسندگان، ارائه پاسخی متقن به این سؤال است که مهم‌ترین دلایلی که منتهی به تشدید واپس‌گرایی در روابط خارجی میان ایران و عربستان شد، چیست؟ و درادامه چه سناریوهای محتملی را می‌توان برای ادامه روابط دو کشور درنظر گرفت؟ یافته‌های مقاله که با بهره‌گیری از نظریه برساخت‌گرایی سیاسی و استفاده از منابع مکتوب و مجازی و نیز روش‌های تلفیقی جامعه‌شناسی تاریخی و آینده‌پژوهی است، بر این مسئله صحه می‌گذارد که عمده دلایل واپس‌گرایی در روابط دو کشور را می‌توان ذیل عوامل نرم و سخت قرار داد. عوامل سخت شامل توسعه قرادادهای سنگین نظامی و تسلیحاتی و میلیتاریزه‌کردن غرب آسیا (خاورمیانه)، تلاش برای گسترش تروریسم در جغرافیای سیاسی جمهوری اسلامی ایران، نقش‌آفرینی اثرگذار ریاض در بحران سوریه، مواضع عمل‌گرایانه سعودی‌ها در بحران عراق، تجاوز نظامی سعودی‌ها علیه یمن و جنبش انصارالله و مواضع ریاض درقبال مسئله فلسطین و سرکوب شیعیان عربستان است. عوامل نرم نیز شامل بسط روابط امنیتی با رژیم صهیونیستی، مواضع خصمانه سعودی‌ها درقبال مذاکرات هسته‌ای ایران (برجام) و ایجاد شکاف در جبهه مقاومت شیعیان با تمرکز بر عراق است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واپس‌گرایی؛ جمهوری اسلامی ایران؛ عربستان سعودی؛ تشیع؛ وهابیت؛ برساخت‌گرایی سیاسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Political Constructivism in the Relationship between Saudi Arabia and the Islamic Republic of Iran from Post-Islamic Awakening to Post- JCPOA | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Younes Forouzan1؛ Abdolreza Alishahi2 | ||
| 1PhD of communication sciences, Allameh Tabatabaei University | ||
| 2Corresponding author: PhD candidate of communication sciences, Allameh Tabatabaei University | ||
| چکیده [English] | ||
| Following the outbreak of the Islamic awakening in West Asia (the Middle East) and North Africa, a new approach was established in the relationship between regional powers, especially between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia. Although the relationship between the two countries had previously been based on a kind of mistrust and close political, geopolitical and ideological rivalries, the important characteristics of this era was the change of power and politics in the West Asian region, especially since 2012. From 2012, the region countered major regional security and political challenges, placing the two countries far away from each other. This research is an attempt to answer the question of what causes made two countries go back to previous mistrust in their relationship. Furthermore, what are the possible scenarios for the continuation of the two countries relationship? The findings, based on the theory of political constructivism and derived from written and virtual sources as well as the combined methods of historical and futuristic sociology, indicated that the major causes of backward movement in the relationship between the two countries can be categorized as soft and hard factors. The hard components include the development of heavy military and weaponry contracts and the militarization of West Asia (the Middle East), the attempt to develop terrorism in the political geography of the Islamic Republic of Iran, the effective role of Riyadh in the Syrian crisis, Saudi’s pragmatic positions in the Iraqi crisis, the military aggression against Yemen and Ansarollah movement, and Riyadh's standpoint on the Palestinian issue and the repression of the Saudi Shiites. Soft components include the expansion of security coalitions with the Zionist regime, Saudi’s hostile position towards Iran's nuclear dealing (JCPOA), and splitting the Shiite resistance front focusing on Iraq. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| retrograde, the Islamic Republic of Iran, Saudi Arabia, Shiism, Wahhabism, political constructivism | ||
| مراجع | ||
|
ـ اسدی، علی‌اکبر (1391)، مسئله فلسطین در سیاست خارجی قطر، فصلنامه مطالعات فلسطین، ش 18: 95 ـ 126. ـ بردبار، احمدرضا (1393)، تأثیر انگلستان در ایجاد بحران‌های سیاسیِ ایران از آغاز سلطنت پهلوی تا سال 1390، رساله دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی. ـ پرایس، ریچارد و رئوس اسمیت، کریستین (1386)، رابطه خطرناک؟ نظریه انتقادی روابط بین‌الملل و مکتب برسازی، مجموعه مقالات نوواقع‌گرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی،ترجمه علی‌رضا طیب، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. ـ جاودانی مقدم، مهدی و حریرفروش، حامد (1397)، واکاوی زمینه‌ها و ابعاد سیاست خارجی نوین عربستان در خاورمیانه،فصلنامه سپهر سیاست، سال پنجم، ش15: 51 ـ 74. ـ جلال‌پور، شیوا و جعفری، ابوطالب (1397)، روابط خارجی ایران و عربستان در سال‌های 1384تا1392باتأکید‌بر تحولات سوریه، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال چهاردهم، ش 45: 95 ـ 122. ـ خبیری، کابک و محمدی، منوچهر (1396)، تأثیر برجام بر جایگاه ایران در معادلات غرب آسیا،فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال دهم، ش 37: 83 ـ 104. ـ دهقانی، محمد (1390)، رفتارشناسی قطر در تحولات منطقه، ماهنامه بصیرت. ـ رستمی، فرزاد و تارا، علی‌رضا (1397)، تحلیل روابط عربستان سعودی و اسرائیل در سایه توافق هسته‌ای ایران،فصلنامه سیاست جهانی، دوره هفتم، ش 2: 115 ـ 142. ـ رشیدی، مصطفی (1390)، کردارهای جغرافیایی و تبیین سیاست خارجی به‌عنوان کرداری ژئوپلیتیکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، 20/04/1390. ـ سلیمی، حسین (1386). نگرشی سازه‌انگارانه به هویت ملی در ایران، فصلنامه مطالعات ملی، سال هشتم، ش3: 31 ـ 54. ـ عالی‌پور، حسن و یکرنگی، محمد (1396)، نظام حقوقی و حقوق بشر در عربستان، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره بیستم، ش 75: 57 ـ 82. ـ عالیشاهی، عبدالرضا؛ مسعودنیا، حسین و فروزان، یونس (1398)، پان شیعیسم جریان صدر و ظهور واپس‌گرایی در جبهه مقاومت در عراق پساداعش، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، دوره هفتم، ش 2: 101 ـ 126. ـ عالیشاهی، عبدالرضا؛ سالاروند، معصومه و محمودی، سعید (1395)ردی بر ارتداد؛ جنبش‌های تروریستی ـ تکفیری در جهان اسلام، مشهد: انتشارات مینوفر. ـ عالیشاهی، عبدالرضا؛ مسعودنیا، حسین و فروزان، یونس (1396)، بررسی روابط سیاسی قطر و عربستان سعودی؛ از تبیین همگرایی تا گسست سیاسی (از بیداری اسلامی تا بحران قطع روابط سیاسی در ژوئن 2017)، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره هفتم، ش 24: 49 ـ 72. ـ متقی، ابراهیم و کاظمی، حجت (1386)، سازه‌انگاری، هویت، زبان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست، دوره 37، ش 4. ـ مسعودنیا، حسین؛ فروزان، یونس و عالیشاهی، عبدالرضا (1395)، جابه‌جایی قدرت در عربستان سعودی؛ تأثیرات تغییر ولایتعهدی بر سیاست خارجی عربستان سعودی، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال هشتم، ش1: 137 ـ 172. ـ مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت. ـ نجات، سیدعلی؛ موسوی، سیده‌راضیه و صارمی، محمدرضا (1393)، راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران درقبال بحران یمن، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال 9، ش 33: 137 ـ 179. ـ ویسی، هادی (1397)، واکاوی چالش‌های ژئوپلیتیکی رابطه شورای همکاری خلیج‌فارس با جمهوری اسلامی ایران و تأثیر آن بر جهان اسلام، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال هفتم، ش 1: 145 ـ 167. عربی: ـ النعامی، صالح (1439)، دراسه إسرائیلیه: سیاسه محمد بن‌سلمان مسّت بمکانه السعودیه وعزّزت حضور إیران، بیروت: العربی الجدید. ـ البرصان، حمد؛ الحمد، جواد و الرشدان عبدالفتاح (1439)، آفاق السیاسه الخارجیه السعودیه فی عهد الملک سلمان بن‌عبدالعزیز، امان: دائره المکتبه الوطنیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 634 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 618 |
||