آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,675 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,521 |
آینده‌اندیشی ازمنظر مکتب معتزله | ||
| آینده پژوهی انقلاب اسلامی | ||
| دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 4، خرداد 1400، صفحه 123-154 اصل مقاله (595.14 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| علی اسماعیل پور* 1؛ غلامعلی سلیمانی2 | ||
| 1نویسنده مسئول: دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار دانشکده معارف واندیشه اسلامی، دانشگاه تهران. تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 22 فروردین 1400، تاریخ بازنگری: 12 خرداد 1400، تاریخ پذیرش: 12 خرداد 1400 | ||
| چکیده | ||
| آینده‌پژوهی به‌عنوان یک فرارشته با پیشرفت روزافزون علم و فناوری اهمیت بسزایی پیدا کرده است. درهمین‌راستا در میان متفکران دینی در این حوزه، بررسی آینده‌اندیشی ازمنظر ادیان مختلف و استخراج اصول و مبانی ساخت آینده ازمنظر آنها بسیار حائز اهمیت خواهد بود. به‌همین‌علت، به‌عنوان یک آینده‌پژوه شیعه، برای شناخت صحیح، جامع و مانع از آینده‌اندیشی ازمنظر مکتب تشیع، نیاز به شناخت این مبحث درمیان دیگر مکاتب اسلامی می‌باشد که دراین‌میان مکتب معتزله یکی از اصلی‌ترین مکاتب است. در مکتب معتزله، اصولی مانند توحید، عدل، وعد و وعید، منزله بین‌المنزلتین، حسن‌وقبح عقلی و امر‌به‌معروف و نهی‌ازمنکر، پایه‌های این تفکر را ساخته است. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش تحلیل اسنادی به سه مقوله امامت، سیاست و تعلیم‌وتربیت که از اهم امور در ساخت آینده ازمنظر معتزله هستند، پرداخته شود. دراین‌بین طرز نگاه به موضوع امامت، جایگاه و میزان بحث اختیار انسان و نحوه برخورد با موضوع امر‌به‌معروف و نهی‌ازمنکر از مهمترین تفاوت‌های مکتب معتزله با تشیع است که در ساخت آینده‌اندیشی ازمنظر این دو مکتب، نقش‌آفرینی کرده و اختلاف دیدگاه آنها را با یکدیگر رقم خواهد زد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آینده‌اندیشی؛ معتزله؛ تشیع؛ امامت؛ سیاست | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Mu'tazila Futures thinking | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Esmaeilpour1؛ Gholamali Soleimani2 | ||
| 1Corresponding Author: M.Sc. Student, Faculty of Civil Engineering, Khajeh Nasir al-Din Tusi University of Technology, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant professor at the Faculty of Islamic Knowledge and Thought, University of Tehran. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| As a meta-disciplinary field, futures study has developed as an increasingly important issue by the rapid progress of science and technology. In the meantime, the study of future thinking has become very important from the viewpoint of different religions, and identifying the principles and foundations of future creation will play significant roles in this regard. For this reason, it is vitally important for Shia futurists to know this point in other Islamic branches, among which the Mu'tazila is the main one. Principles such as monotheism, justice, rewards and punishments, transitional positions, rational goods and the evils, and the “promotion of good and prohibition of evil” have formed the foundations of this thought. Employing documentary method, this research is intended to deal with three components of Imamate, politics, and education, which are the most important issues in the construction of the future from the views of the Mu'tazila. Meanwhile, consideration of the issue of Imamate, the position and extent of discussion of human free will, and the method of dealing with “promotion of good and prohibition of evil” are the most important differences between the Mu'tazila and Shia perspectives. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Futurism, Mu’tazila, Shism, Imamate, politics | ||
| مراجع | ||
|
اﺑﻦاﺛﯿﺮ، ﻋﺰاﻟﺪﯾﻦ ﻋﻠﻲ (1407)، الکامل فی التاریخ، الطبعه السادسه، لبنان، بیروت: دارالکتب العلمیه، جلد6: 3و4. احمدوند، شجاع (1388)، سنت اسلامی ازمنظر لیبرالیست‌های مسلمان، مجله سیاست، شماره 10. البصری المعتزلی، ابوالحسن عزیزالدین (1982)، ثوره‌العمل دراسه فلسفیه فی فکر معتزله بغداد، عراق: دارالرشید للنشر. الراوی، عبدالستار عزیزالدین (1982)، ثوره‌العمل دراسه فلسفیه فی فکر معتزله بغداد، عراق: دارالرشید للنشر. برنجکار، رضا (1393)، آشنایی با علوم اسلامی، تهران: انتشارات سمت. ﺑﻐﺪادی، اﺑﻮﻣﻨﺼﻮر ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎﻫﺮ (1977)، الفرق بین الفرق، قاهره: نشر الثقافه الاسلایمه، جلد 10: 186. پیروزفر، سهیلا و زرنوشه فراهانی، حسن (1394)، بررسی و تحلیل سیر معتزلهپژوهی در قرن بیستم میلادی، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه قم: سال شانزدهم، شماره سوم، شماره پیاپی 63: 53-74. جاحظ، ابوعثمان عمروبنبحر (2002)، الرسائل السیاسه، تحقیق ابوملحم،بیروت: دارالمکتبه الهلال. جباری، کامران و عالم‌گرد، گلناز (1397)، بررسی اهداف و اصول تربیت سیاسی برمبنای اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی معتزله، تهران: پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلام، سال بیست و ششم، دوره جدید، شماره 41، زمستان 1397: 115-151. حاکم نیشابوری، ابوعبدالله محمد‌بن‌عبدالله (1411)، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: المعرفه. حسینی، سیداعجاز حسین کنتوری (1409)، کشف الحجب و الأستار عن أسماء الکتب و الأسفار، قم: مکتبه آیه‌الله‌العظمی مرعشی نجفی. خطیب بغدادی (2011)، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه. خیاط، ابوالحسن عبدالرحمان‌بن‌محمد (1988)، الانتصار، تحقیق محمد الحجازی، قاهره: مکتب الثقافه الدینیه. زهدی حسن، جارلله (1947)، المعتزله. قاهره: 158-159. زینت، حسنی (1978)، العقل عند المعتزله، تصور العقل عندالقاضی عبدالجبار، بیروت: دارالافاق. ساروخانی، باقر (1393)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ هفتم، جلد1. سبحانی، جعفر (1390)، تفاوت‌های بنیادی عقاید امامیه با مکتب‌های معتزله و اشاعره، قم: فلسفه و کلام، درس‌هایی از مکتب اسلام، شماره 601: 7-15. سبحانی، جعفر، (1373)، فرهنگ عقاید و مذهب اسلامی، جلد 4. قم: انتشارات توحید. سعید اسماعیل، علی و محمدجواد، رضا (1391)، مکتب‌ها و گرایش‌های تربیتی تمدن اسلامی، ترجمه بهروز رفیعی، تهران: انتشارات سمت. شریف مرتضی، ابوالقاسم علی‌بن‌الحسین علم‌الهدی (1410)، الشافی فی‌الامه، تهران: مؤسسه الصادق. شفیعی، محمود (1386)، آزادی سیاسی در اندیشه شیعه و معتزله، قم: انتشارات قلم نو. شمشیری، بابک و برزگر، رقیه (1394)، طبیعت انسان از نگاه معتزله و اشاعره و پیامدهای تربیتی آن، شیراز: کنفرانس ملی آینده‌پژوهی علوم انسانی و توسعه. شهرستانی، محمدبن عبدالکریم (1415)، الملل و النحل، قم: منشورات الشریف الرضی. قاضی عبدالجبار، بی‌تا (1385)، المغنی. قاهره: وزارت الثاقه و الارشادالقومی، مؤسسه المصریه. قاضی عبدالجبار الهمدانی، ابوالحسن (1385)، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، تحقیق محمد مصطفی حلمی و دیگران، قسمت اول، ج 20،مصر: الالدار المصریه للتألیف و الترجمه. قلی‌پور ثانی، محسن (1380)، روشنفکران، نشریه مردم‌سالاری، شماره2، سال اول، 2. گرجی‌پور، ضرغام؛ چلونگر، محمدعلی و ابطحی، علی‌رضا (1394)، مناسبات شیعه و معتزله در قرن چهارم هجری، تهران: ادیان و عرفان، سال چهل‌و‌هشتم، شماره یکم: 121-138. گیدنز، آنتونی (1399)، جامعه‌شناسی، تهران: نشر نی، چاپ پنجم: 726. لمبتون، کاترین سینفورد (1394)، دولت و حکومت در اسلام، سیری در نظریه سیاسی فقهای مسلمانان از صدر اسلام تا اواخر قرن سیزدهم، ترجمه و تحقیق سیدعباس صالحی و محمدمهدی فقیهی، تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج. محسن، نجاح (1386)، اندیشه‌های سیاسی معتزله، ترجمه باقر صدرینیا، تهران: انتشارات علمی- فرهنگی. محمدطحان، مصطفی (1381)، چالش‌های سیاسی جنبش اسلامی معاصر، ترجمه خالد عزیزی، تهران: نشر احسان. ﻣﺴﻌﻮدی، اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﻲﺑﻦﺣﺴﯿﻦ (1380)، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم: شریف الرضی، جلد4. ﻣﺴﻌﻮدی، اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﻲﺑﻦﺣﺴﯿﻦ (1390)، التنبیه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. مطهری، مرتضی (1379)، آشنایی با علوم اسلامی (2)، کلام، عرفان، حکمت عملی، قم: انتشارات صدرا. مطهری، مرتضی (1398)، عدل الهی، قم: نشر صدرا. ﻣﻘﺪﺳﻲ، اﺑﻮﻋﺒﯿﺪﷲ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦاﺣﻤﺪ (1385)، احسن التقاسیم فی معرفه التعالیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران: کومش. نلیتو (2008)، التراث الیونانی فی الحضاره الاسلامیه، ترجمه عبدالرحمن بدوی، قاهره: دراسات لکبار المستشرقین. ولوی، پروانه و همکاران (1396)، اندیشه‌های نومعتزله و تعلیم‌وتربیت، پژوهشنامه مبانی تعلیم‌وتربیت، 7 (1): 102-84. همامی، عباس و رجب‌زاده، حسین (1388)، مبانی و روش‌های تفسیر معتزله،تهران: پژوهش دینی، شماره نوزدهم: 8-22. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 162 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 196 |
||