نصرت‌پناه, محمدصادق, امیدی, مهدی, بیگی, علیرضا. (1400). بررسی و تحلیل جنبش 2011 بحرین بر اساس الگوی آسیب‌شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری. پدافند الکترونیکی و سایبری, 7(2), 31-61.
محمدصادق نصرت‌پناه; مهدی امیدی; علیرضا بیگی. "بررسی و تحلیل جنبش 2011 بحرین بر اساس الگوی آسیب‌شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری". پدافند الکترونیکی و سایبری, 7, 2, 1400, 31-61.
نصرت‌پناه, محمدصادق, امیدی, مهدی, بیگی, علیرضا. (1400). 'بررسی و تحلیل جنبش 2011 بحرین بر اساس الگوی آسیب‌شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری', پدافند الکترونیکی و سایبری, 7(2), pp. 31-61.
نصرت‌پناه, محمدصادق, امیدی, مهدی, بیگی, علیرضا. بررسی و تحلیل جنبش 2011 بحرین بر اساس الگوی آسیب‌شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری. پدافند الکترونیکی و سایبری, 1400; 7(2): 31-61.
بررسی و تحلیل جنبش 2011 بحرین بر اساس الگوی آسیب‌شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری
1استادیار، علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
2نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق(ع) تهران، ایران
3دانشجوی دکتری رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق(ع) تهران، ایران
تاریخ دریافت: 13 شهریور 1400،
تاریخ پذیرش: 13 شهریور 1400
چکیده
این مقاله درصدد است بر اساس «الگوی آسیب‌شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری» به تحلیل جنبش 14 فوریه‌ی بحرین بپردازد. در این الگو با محوریت اندیشه‌ها و بیانات مقام معظم رهبری، مؤلفه‌های مؤثر بر آسیب‌شناسی جنبش‌های بیداری اسلامی با تکیه بر عناصر موفقیت انقلاب اسلامی ایران مورد تأکید است. این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و مصاحبه نخبگانی تدوین شده، بر این باور است که با تطبیق محورهای شش‌گانه‌ی آسیب‌شناسی مستخرج از این الگو - که شامل آسیب‌ها و خطرات درونی برای «رهبری و شبکه نخبگانی»، «ایدئولوژی»، «مردم» و آسیب‌های بیرونی در راهبردهای سه‌گانه‌ی «ترفند فرصت‌طلبی»، ارائه «بدیل‌های انحرافی» و «ناامید کردن مردم و پشیمان کردن مبارزان» با جنبش 14 فوریه بوده - چنین نتیجه‌ای برداشت می‌شود که ضعف جدی در محور رهبری این جنبش، عامل اصلی به طول انجامیدن این جبنش شده است؛ بدین صورت که ضعف در محور رهبری به عنوان یکی از آسیب‌های درونی، موجب تشدید دیگر آسیب‌های درونی و تقویت آسیب‌های بیرونی جهت دخالت بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای همچون امریکا و عربستان سعودی شده است. در پایان، نتایج پژوهش نشان می‌دهد که آسیب درونی ایدئولوژی و آسیب بیرونی ناامید و پشیمان کردن مردم از پیروزی جنبش، کمترین میزان تطبیق با الگوی مذکور را داشته است.
An Analysis and Investigation of the Bahrain 2011 Movement on the Basis of the Pathology Model of the Islamic Awakening from the Views of the Supreme Leader
نویسندگان [English]
محمدصادق نصرت‌پناه1؛ Mahdi Omidi2؛ علیرضا بیگی3
1Assistant Professor, Political Science, Imam Sadegh (AS) University, Tehran, Iran
2Corresponding Author: PhD Student in Islamic Education and Political Science, Imam Sadegh (AS) University of Tehran, Iran
3PhD student in Islamic Education and Political Science, Imam Sadegh (AS) University of Tehran, Iran
چکیده [English]
This research is intended to analyze Bahrain February 14 movement on the basis of the "pathology model of the Islamic awakening from the view of the Supreme Leader”. Focusing on the ideas and statements of the Supreme Leader, the researchers identified the effective components on the pathology of Islamic awakening movements by considering the elements of the success of the Islamic Revolution of Iran. This is a descriptive-analytical study whose data were collected by library method and interviews with elites. The results indicated that by adopting the six axes of pathology derived from this model, including the harms and internal dangers to " leadership and elite network", " "Ideology", "people", and external harms containing three strategies of "opportunism tricks", "incorrect alternatives" and "disappointing people and making the revolutionary people regretful with the February 14 movement", contain the main reasons why the movement has been prolonged. In this way, weakness of the leadership axis, as one of the internal harms, has intensified other internal harms, and has intensified the external troubles by the involvement of international and regional actors such as the United States and Saudi Arabia. Finally, the results of the research indicated that the internal damage of ideology and the external pressure to despair people and make them regret for the victory of the movement have had the least degree of relevance to the mentioned model
کلیدواژه‌ها [English]
Bahrain, Islamic awakening, February 14 Movement, Bahrain 2011 Revolution, the Supreme Leader
مراجع
ابطحی، سید مصطفی (1392). «تأثیر گفتمان امام خمینی بر بیداری اسلامی ملت‌های مصر، تونس و بحرین».فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های انقلاب اسلامی. شماره 7، زمستان 1392: 157-174.
بشیر، حسن و تفرجی شیرازی، محمدتقی (1393). «بحران سازی رسانه‌ای در مدیریت جریان بیداری اسلامی بحرین، تحلیل گفتمان سر مقاله‌های اخبار الخلیج، الشرق الأوسط و نیویورک تایمز». فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام. سال چهارم، شماره چهارم، زمستان 1393: 1-28.
بی‌نا (2011). «میثاق العمل الوطنی». (آخرین بازدید 14/7/1396)، قابل مشاهده در سامانه ذیل:
http://yon.ir/RWdDc
بی‌نا (22/2/2011). «مظاهرة حاشدة بالمنامة لإسقاط الحکومة». الجزیرة نت. قطر: (آخرین بازدید 11/7/1396)، قابل مشاهده در سامانه ذیل:
http://yon.ir/rBYjV
بی‌نا (14/3/2011). «ولی العهد یطرح «حکومة تمثل إرادة الشعب» و «نواب کامل الصلاحیات». صحیفة الوسط. بحرین: (آخرین بازدید در 18/7/1396)، قابل مشاهده در سامانه ذیل:
http://www.alwasatnews.com/news/532283.html
بی‌نا (28/2/2012). «محتجون یغلقون مقار للحکومة بالبحرین». الجزیرة نت. قطر: (آخرین بازدید 10/7/1396)، قابل مشاهده در سامانه ذیل:
حاتمی، محمدرضا (1396). «تحولات بحرین؛ بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام. سال سوم، شماره سوم، پاییز 1392: 1-25.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (11/6/1384). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (15/11/1389). خطبه‌های نماز جمعه تهران. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (1/1/1390). بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (14/3/1390). بیانات در مراسم بیست و دومین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمةالله). تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (9/4/1390). بیانات در دیدار مسئولان نظام در روز عید مبعث. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (26/6/1390). بیانات در اجلاس بین‌المللی بیداری اسلامی. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (10/11/1390). بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در اجلاس جهانی «جوانان و بیداری اسلامی». تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (14/11/1390). ترجمه خطبه عربی نماز جمعه تهران. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (22/5/1391). بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (9/2/1392). بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سید علی (22/7/1392). پیام به کنگره عظیم حج. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خامنه‌ای، آیت‌الله سیدعلی (4/9/1393). بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در کنگرة جهانی جریان‌های افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای Khamenei.ir.
خیامی، عبدالکریم (1392). «به سوی نظریه بیداری اسلامی تحلیل کیفی متن بیانات مقام معظم رهبری در اجلاس بین‌المللی بیداری اسلامی». مطالعات انقلاب اسلامی. شماره 33: 43-66.
الخضران، عزیز حسن (2014). «النظرة التوحیدیة فی مشروع الشیخ، مجموعة حوارات مع ملازمی الشیخ فی مفاصل حیاته المتعاقبة». رسالة القلم، اسلامیة ثقافیة شاملة، عدد الخاص، حول القائد آیت الله قاسم، العدد الثامن الثلاثون، السنة العاشرة – ربیع الثانی، 1432ه، 2014 فبرایر. مکتبة فدک. قم المقدسة، الجمهوریة الإسلامیة فی إیران: 5-37.
الدقاق، عبدالله (2/4/1396). «تاریخ شکل‌گیری گروه‌ها و جریان‌های سیاسی در بحرین». مصاحبه‌کننده علیرضا بیگی، قم.
الدقاق، عبدالله (27/7/1396). «اندیشه سیاسی آیت‌الله شیخ عیسی قاسم». مصاحبه‌کننده علیرضا بیگی، قم.
الدیری، علی أحمد (2012). «خارج الورق، داخل المیدان». ربیع البحرین، حساد الساحات 2012. الطبعة الثانیة، مرآة البحرین: 147-171.
الریس، هانی (2009). «حمد بن عیسی، ینجز الجزء الاکبر من التجنیس الطائفی فی البحرین». کارثة التجنیس، آراء الکتّاب و المفکرین و المنظمات البحرینیة حول التجنیس. الطبعة الأولی، مرکز البحرین للدراسات العالمیة و الإستراتیجیة: 411-412.
ذوالفقاری، مهدی (1392). «انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی در منطقه؛ نگاهی آسیب شناسانه». تهران: خبرگزاری فارس.
الراشد، راشد (15/6/1396). «نقش تیار العمل الإسلامی در جنبش 14 فوریه بحرین». مصاحبه‌کننده علیرضا بیگی، قم.
ربیع، داود (بی‌تا). «جرائم التجنیس و الإبادة فی البحرین». دار الصحف للنشر و التوزیع.
ربیعة، عبدالسلام (بی‌تا). «نفی المواطن البحرینی». دار الوطن للطباعة و التسویق، بیروت، لبنان.
زبدان، الفالح عبدالصمد (2003). «من جرائم المجنسین فی جزر البحرین». مرکز دراسات المشارق و المغارب الإستراتیجی، ملتقی البحرین.
النوری، سعید (1395). «گواه میهن، اظهارات رهبران انقلاب 14 فوریه بحرین و مخالفان نظام در دادگاه‌های نظامی آل خلیفه». برگردان (ترجمه): علیرضا بیگی با همکاری سجاد رفیعیان. چاپ اول. قم: شهید کاظمی، 218-247.
سلمان، علی (2017). «مرافعة وطن، نص مرافعة زعیم المعارضة البحرینیة الشیخ علی سلمان امام القضاء البحرینی». جمعیة الوفاق الوطنی الإسلامی.
السماک، غازی عبدالحسن (2015). «إضاءات فکریة من خطابات آیة الله قاسم». الطبعة الأولی، دار الفقیة المقاوم، قم.
السندی، سید مرتضی (1396). «رنج و امید». برگردان (ترجمه): علیرضا بیگی. چاپ اول. قم: شهید کاظمی.
السندی، سید مرتضی السندی (7/5/1396). «نقش تیار الوفاء الإسلامی در جنبش 14 فوریه بحرین». مصاحبه‌کننده علیرضا بیگی، قم.
شمس الدین، ایمان (2012). «نافذة علی خطئ الثورة». ربیع البحرین، حصاد الساحات 2012. الطبعة الثانیة، مرآة البحرین: 525-531.
الصالح، عبدالله (2015). «علماء خلف القضبان، المعتقلین الثانی». من إصدارات جمعیة العمل الإسلامی، أمل الشعب.
الصالح، عبدالله (13/7/1396). «نقش جمعیة العمل الإسلامی در جنبش 14 فوریه بحرین». مصاحبه‌کننده علیرضا بیگی، قم.
عبدالکریم، محسن (2006). «استقلال المؤسسة الدینیة فی البحرین و محاولة اخضاعها». الطبعة الأولی، دار الصقر للطبع و النشر، بیروت-لبنان.
العکری، عبدالنبی (2012). «البحرین، دور الحرکة الإسلامیة فی انتفاضة 14 فبرایر». الطبعه الاولی، لندن، مرکز البحرین للدراسات فی لندن.
عمید زنجانی، عباسعلی (1367). «انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن». تهران: کتاب سیاسی.
قاسم، آیت‌الله عیسی (21/1/2005). خطبة الجمعة (183)، بتاریخ 10 ذوالحجة 1425ه، المقاوم، للثقافة و الإعلام، تاریخ مشاهده 5/11/2017، قابل مشاهده در سامانه ذیل: http://almuqawim.net/2005/01/1432
المحروس، عبدالله عیسی (1395). «گواه میهن، اظهارات رهبران انقلاب 14 فوریه بحرین و مخالفان نظام در دادگاه‌های نظامی آل خلیفه». برگردان (ترجمه): علیرضا بیگی با همکاری سجاد رفیعیان. چاپ اول. قم: شهید کاظمی، 284-313.
محمدی، منوچهر (1365). «تحلیلی بر انقلاب اسلامی». تهران: امیرکبیر.
المرشد، عباس (2009). «التجنیس العسکری نموذجا «الحلقة الثالثة»، خارطة طریق التجنیس السیاسی فی البحرین». کارثة التجنیس، آراء الکتّاب و المفکرین و المنظمات البحرینیة حول التجنیس. الطبعة الأولی، مرکز البحرین للدراسات العالمیة و الإستراتیجیة: 417-420.
المرشد، عباس (2014). «جدار الصمت: انهیار السلطویة، مدخل توثیقی لثورة 14 فبرایر البحرینیة». مرکز الدراسات و التوثیق، أوال، بیروت، لبنان.
المرزوق، حسین فؤاد (2014). «شذرات من السیرة العطرة للشیخ عیسی أحمد قاسم، مجموعة حوارات مع ملازمی الشیخ فی مفاصل حیاته المتعاقبة». رسالة القلم، اسلامیة ثقافیة شاملة، عدد الخاص، حول القائد آیت الله قاسم، العدد الثامن الثلاثون، السنة العاشرة – ربیع الثانی، 1432ه، 2014 فبرایر. مکتبة فدک، قم المقدسة، الجمهوریة الإسلامیة فی إیران: 5-37.
نصرت‌پناه، محمدصادق و امیدی، مهدی (1396). «الگوی تحلیلی آسیب‌شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری». پژوهشنامه انقلاب اسلامی. دوره 7، شماره 24: 21-42.
نوروزی، ایمان (10/11/1395). «سقوط آل خلیفه در بحرین اوضاع منطقه را متحول خواهد کرد». خبرگزاری فارس. (آخرین بازدید در تاریخ 15/4/1396)، قابل مشاهده در سامانه ذیل:
