آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,989,653 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,033,184 |
نبایدهای فقهی رسانه با تأکید بر امنیت و قاعده لاضرر | ||
| فصلنامه آفاق امنیت | ||
| دوره 14، شماره 51، شهریور 1400، صفحه 37-71 اصل مقاله (831.96 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسن گلی شیردار1؛ صالح منتظری2؛ حامد مایلی* 3 | ||
| 1دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه حقوق اسلامی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران | ||
| 3نویسنده مسئول: دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه عدالت، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 13 مهر 1399، تاریخ بازنگری: 22 شهریور 1400، تاریخ پذیرش: 21 شهریور 1400 | ||
| چکیده | ||
| امروزه رسانه، نقشی بی‌بدیل و مهم در جوامع پیدا کرده و به‌دلیل کارکردهایی که دارد، می‌تواند تأثیر مستقیمی بر امنیت فرد و جامعه داشته باشد. چگونگی حفظ امنیت فرد و جامعه در خلال کارکردهای رسانه، دغدغه‌ای بسیار مهم و به‌جا است. با توجه به جایگاه فقه در تنظیم قوانین کشور، فقه توانایی لازم را برای حفظ امنیت فرد و جامعه در حوزه فعالیت رسانه‌ای داشته و گزاره‌های دستوری لازم را به دست می‌آورد. فقه امامیه با توجه به آموزه‌هایی که ارائه می‌کند، دستوراتی را تنظیم و ارائه نموده است که با رعایت آن‌ها، جامعه قادر به حفظ امنیت فردی و اجتماعی در حوزه رسانه بوده و شرایط مناسبی جهت اطلاع‌رسانی صحیح را در حوزه رسانه ایجاد می‌کند. از فقه امامیه می‌توان در مباحثی مانند ارتداد، نشر اکاذیب، تهمت، نشر محتوا علیه عفت عمومی و مقدسات اسلامی، حفظ کتب ضلال و .... برای تبیین مبانی فقهی امنیت فردی و اجتماعی در حوزه رسانه بهره گرفت. در این بررسی، از چارچوبی سه‌وجهی که متکی بر مکتب فرهنگ‌گرای پیتر کاتزنشتاین، نظریه مسئولیت اجتماعی رسانه و قاعده فقهی لاضرر است، در اثبات این ادعا بهره گرفته می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فقه امامیه و امنیت؛ فقه امامیه و رسانه؛ رسانه و امنیت؛ امنیت و قاعده لاضرر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Jurisprudential Prohibitions of the Media with the Emphasis on Security and the Rule of Lazarar | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Hasan Goli Shirdar1؛ Sleh Montazeri2؛ Hamed Mayeli3 | ||
| 1Associate Professor, Jurisprudence and Basics of the Islamic Law, Imam Sadegh University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Islamic Law, University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran | ||
| 3PH.D in Jurisprudence and Basics of the Islamic Law, College of Justice, Judicial Sciences and Bureaucratic Services University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Today, the media plays an important and unprecedented role in societies and, because of its functions, it can have a direct impact on individual and community security. How to maintain personal and social security during media operations is a very important and relevant concern. According to the position of jurisprudence in regulating the laws of the country, Jurisprudence has the necessary ability to maintain the security of the individual and society in the field of media activity and obtains the necessary grammatical statements. The Imamiyyah jurisprudence is based on the provided evidence, has set up and issued instructions through which Society is able to maintain individual and social security in the media and creates the right conditions for proper information in the media. Imamiyyah jurisprudence on topics such as apostasy, false propaganda, slander, dissemination of content against public chastity and Islamic sacredness, preservation of oral books and ... explaining the legal principles of personal and social security in the field of media. In this study, the three-pronged framework relies on the Peter Katzenstein School of Culturalism, the theory of social responsibility, the media, and the legal jurisprudential principle, used to prove this claim. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Imamieh Jurisprudence and Security, Imamieh Jurisprudence and Media, Media and Security, Security and Rule of Lazarar | ||
| مراجع | ||
|
منابع
فارسی
قرآن کریم، ترجمه حسین انصاریان، قابل دسترسی در: www.wiki.ahlolbait.com
ابن‌بابویه قمی(شیخ صدوق)، محمدبن‌علی، الامالی، چاپ ششم، تهران: انتشارات کتابچی، 1376.
ابن‌منظور (1412 ه.ق)، لسان العرب، چاپ دوم، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
ابول‌پور، معصومه (1394)، محدودیت‌های قانونی حاکم بر رسانه‌های نوشتاری (مطبوعات) در ایران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، دانشکده حقوق.
ابولی گوکی، طاهره (1389)، جرایم علیه امنیت ملی در فقه و حقوق اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
احمدی، امین (1393)، نشر اکاذیب در مطبوعات، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
احمدی، سعید (1392)، بررسی مصادیق و مستثنیات غیبت در رسانه‌های ارتباط جمعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم(علیه‌السلام).
اخوان‌کاظمی، بهرام (1385)، امنیت در نظام سیاسی اسلام، انتشارات کانون اندیشه جوان.
افتخاری، اصغر؛ نصری، قدیر (1383)، روش و نظریه در امنیت‌پژوهی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
افتخاری، اصغر (1378)، چهره متغیر امنیت داخلی: بررسی نسبت امنیت داخلی با رقابت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 4.
افتخاری، اصغر (1379)، ابعاد انتظامی امنیت ملی، مقالاتی پیرامون امنیت ملی و نقش نیروی انتظامی، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ناجا، دفتر سیاسی.
افتخاری، اصغر (1388)، معنا و مفهوم امنیت نرم در گفتمان اسلامی، درآمدی بر نظریه دفاع الهی، مجموعه مقالات امنیت نرم در جمهوری اسلامی ایران، جلد 2، تهران، دانشکده امام هادی(علیه‌السلام).
انبارلویی، کاظم (1381)، براندازی خاموش: نقدهای بی پاسخ، ج 1، قم: انتشارات وثوق.
انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین، المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات، قم، نشر کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 6 جلد، چاپ اول، مصحح: گروه پژوهش در کنگره، تراث الشیخ الأعظم 14، 1415 ه.ق.
ایران‌نژاد، ناهید (1392)، مسئولیت مدنی رسانه‌ها در قبال نقض حریم خصوصی شخصیت‌های عمومی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، چاپ چهارم، تهران، نشر نی، 1383.
بجنوردی، حسن، القواعد الفقهیه، نشر الهادی، قم، 1377.
بوزان، باری (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
بوزان، باری (1378)، مردم، دولت و هراس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بیابانی، غلامحسین (1381)، نقش وسایل ارتباط جمعی، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، تهران: نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
تاجیک، محمدرضا (1381)، مقدمه‌ای بر استراتژی‌های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، تهران: فرهنگ گفتمان.
جعفریان، رسول، تاریخ سیاسی اسلام، جلد اول: سیره رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)، قم: دلیل ما، چاپ چهارم، 1385.
حاج‌سیدجوادی، احمد و دیگران، دایره المعارف تشیع، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1384.
حرعاملی، محمدبن‌حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، با تحقیق عبدالرحیم ربانی شیرازی، چاپ چهارم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، 1391 ه.ق.
حسینی، سیدعلی، قواعد فقهی فرهنگ و ارتباطات، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام) و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1396.
حلی، حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر، انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، چاپ دوم، قم: رضی و بیدار، 1363.
خامنه‌ای، سیدعلی (1392)، رساله آموزشی 2: احکام معاملات، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
خسروی، علیرضا (1391)، مکتب امنیتی امام خمینی(ره) (مبادی و مبانی فرانظری و نظری امنیت در گفتمان انقلاب اسلامی)، رساله دکتری تخصصی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
خویی، سیدابوالقاسم (1377)، م‍ص‍ب‍اح ال‍ف‍ق‍اه‍ه (تقریر اب‍ح‍اث س‍م‍اح‍ه آی‍ه‌ال‍ل‍ه‌ال‍ع‍ظم‍ی ال‍س‍ی‍د اب‍وال‍ق‍اس‍م ال‍م‍وس‍وی ال‍خ‍وئ‍ی(ق‍دس س‍ره)، به ق‍ل‍م م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی ال‍ت‍وح‍ی‍دی ال‍ت‍ب‍ری‍زی، 5 جلد، قم: نشر داوری، 1377.
دهقانی، علیرضا (1390)، امنیت فرهنگ اسلامی مبتنی بر آموزه‌های فقهی، مندرج در آقامهدوی، اصغر؛ قانع، احمدعلی ، گفتارهایی در فقه سیاسی (حکومت، امنیت، فرهنگ)، تهران: دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)، 1390، چاپ اول.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد‌بن‌مفضل، المفردات فی غریب القرآن، دفتر نشر کتاب، چاپ دوم، 1404 ه.ق.
ساروخانی، باقر (1381)، نقش وسایل ارتباط جمعی در پیشگیری از وقوع بزهکاری، تهران، وزارت کشور.
سلیمانی، ایران؛ راعی، مسعود؛ واعظی، سیدحسین (1395)، مبانی حق بر محیط زیست در فقه امامیه، فصلنامه اخلاق زیستی، سال ششم، شماره نوزدهم، بهار، صص 100-76.
سیدرضی، محمد (گردآورنده) ، نهج البلاغه، قم: مؤسسه نهج البلاغه، چاپ اول. یک جلد، 1414 ه.ق.
شهامی‌پور، مسعود (1381)، «تأثیر مسئولیت اجتماعی رسانه‌ها»، مجله کتاب ماه کلیات، شماره 58 و 59، صص 107-104.
شیخ‌مفید، محمد‌بن‌محمد‌بن‌نعمان، المقنعه، قم، جامعه مدرسین، 1410 ه.ق.
طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، چاپ دوم، تهران، المکتبه المرتضویه، 1395 ه.ق.
عاملی، ابوعبدالله‌شمس‌الدین‌محمد‌بن‌جمال‌الدین‌مکی (شهید اول) (بی‌تا)، القواعد و الفوائد، قم، مکتبة داوری.
عاملی، زین‌الدین‌بن‌علی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، تحقیق و تصحیح: علی اکبر کلانتر، قم: کتابفروشی داوری، چاپ اول، 10 جلد، 1410 ه.ق.
عبدالله‌خانی، علی (1392)، نظریه‌های امنیت، ویراستار: منیره آذری، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
عبدالله‌خانی، علی (1383)، نظریه‌های امنیت، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
عبدالله‌خانی، علی، نظریه‌های امنیت، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1383.
عله‌ازغندی، مهدیه (1395)، توهین به مقدسات در حوزه مطبوعات، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده حقوق.
علیزاده جابری، مریم (1393)، آسیب‌شناسی اخلاقی دروغ در رسانه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم.
فراهیدی، خلیل‌ابن‌احمد (1410 ه.ق)، کتاب العین، مصححان: دکتر مهدی مخزومی و دکتر ابراهیم سامرایی، قم: نشر هجرت، 8 جلد.
قاضی‌زاده، علیرضا (1389)، واکاوی فرهنگ سیاسی بر تأمین امنیت نرم در جمهوری اسلامی ایران، مجموعه مقالات امنیت نرم در ج.ا.ا.، جلد2، تهران، دانشکده امام هادی(علیه‌السلام).
قانع، احمدعلی (1381)، بررسی موضوع و حکم کتب ضاله، رساله دکتری رشته فقه و اصول، دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام).
قانع، احمدعلی (1397)، قواعد فقه در میدان فرهنگ و ارتباطات، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)..
قانع، احمدعلی (1391)، کتب ضاله؛ رویکردی فقهی، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام).
قانون م‍ج‍ازات اسلامی، قانون م‍ج‍ازات اسلامی بر اساس قانون مصوب ۱/۲/۱۳۹۲، تدوین: شهلا رضایی، کرمانشاه: انتشارات قانون یار، 1396.
قدوسیان، علی (1394)، احکام و آثار غیبت از طریق رسانه‌های ارتباطی روز در فقه اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان.
کاظمی خراسانی، شیخ محمد، فوائد الاصول (تقریر درس علامه نائینی)، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1409 ه.ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، چاپ چهارم، بیروت: دار صعب، دار التعارف، 1401 ه.ق.
لرنی، منوچهر؛ مصلحتی، حسین (1385)، جامعه‌شناسی امنیت، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، سال دوم، ش 6 و 7، تهران، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
لیتل، ریچارد و مکین‌لای، رابرت (1380)، امنیت جهانی؛ رویکردها و نظریه‌ها، ترجمه اصغر افتخاری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
ماندل، رابرت (1377)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مصطفایی، محسن (1392)، بررسی نقش راهبردی رسانه‌های جمعی بر امنیت ملی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران.
معتمدنژاد، کاظم (1379)، حقوق ارتباطات، با همکاری رؤیا معتمدنژاد، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی، دفتر مطالعه و توسعه رسانه‌ها.
مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهیه و تنظیم جمعی از علماء، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ سی و دوم،.
مک‌کوئیل (1382)، دنیس، درآمدی بر نظریه‌های ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، چاپ اول.
منصوری، محمدجواد (1395)، تهدیدات فرهنگی و راهکارهای تحقق امنیت فرهنگی در اندیشه امام خمینی(ره)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
منعمی، مجید (1398)، مطبوعات؛ بحران‌زایی و بحران‌زدایی: بررسی نقش مطبوعات زنجیره‌ای در حادثه کوی دانشگاه تهران و قتل‌های زنجیره‌ای، نشر سوره مهر.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1389)، نظریه‌های ارتباطات جمعی (اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی)، تهران: انتشارات همشهری.
مؤسّسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السّلام، تحقیق و تألیف: مؤسّسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى، زیرنظر محمود هاشمى‌شاهرودى، قم: مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، 1387.
میرزایی، محمد (1397)، مناسبات امنیت و آزادی در گفتمان سیاست جنایی، رساله دکتری، دانشگاه شیراز، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
نباتیان، محمداسماعیل (1392)، فقه و امنیت (بررسی مبانی فقهی امنیت در نظام اسلامی با عنایت به تطور و توسعه مفهوم امنیت)، رساله دکتری، دانشگاه معارف اسلامی قم.
نجفی، زهرا (1392)، بررسی فقهی ـ حقوقی خبر و خبررسانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 43 جلد، 1404 ه.ق.
نرمان، ل. مان (1378)، اصول روان شناسی، ترجمه: دکتر محمود ساعتچی، ج 2، تهران: انتشارات امیرکبیر..
نوربخش، ملیحه (1390)، معیار حرمت رسانه‌های ضاله در فقه و حقوق اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و حدیث.
نویدنیا، منیژه (1388)، امنیت اجتماعی، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبری.
ولی‌پور، فاطمه (1392)، بررسی فقهی و حقوقی احکام خبررسانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر-(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
انگلیسی
Dalby, S., Creating the Second Cold War. London: The Discourse of Politics, 1990.
Ullman, R., Redefining Security. International Security. 8:1, 1983.
Wolfers, A. (1962). Discord and Collaboration. Johns Hopkins University Press, 1962.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 392 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 259 |
||