آمار
| تعداد نشریات | 39 |
| تعداد شماره‌ها | 1,171 |
| تعداد مقالات | 8,438 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,336,605 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,581,511 |
تبیین میزان پای‌بندی به پوشش و حجاب هنجاری در میان دختران و زنان شهر تبریز | ||
| فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده | ||
| دوره 16، شماره 57، بهمن 1400، صفحه 49-77 اصل مقاله (1.03 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| کمال کوهی* | ||
| دانشیار جامعه شناسی، موسسه تحقیقات اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 30 فروردین 1400، تاریخ بازنگری: 07 آذر 1400، تاریخ پذیرش: 22 دی 1400 | ||
| چکیده | ||
| پوشش اسلامی و رعایت حجاب ازسوی زنان و مردان در جامعه، یکی از اصول اساسی و بنیادی دین مبین اسلام تلقی می‌شود؛ چون پوشش به‌عنوان ابزار مؤثری در برقراری ارتباطات اجتماعی افراد بوده و در شکل‌گیری هویت آنان تأثیرگذار است. تنوع و تناسب لباس که نشان‌دهنده هویت افراد است، امکان دارد در طول زمان همراه با تحولات اقتصادی، جمعیتی و دیگر تغییرات اجتماعی دگرگون شود. در همین راستا، هدف اصلی مقاله تعیین میزان پای‌بندی به پوشش و حجاب هنجاری در بین دختران و زنان 15 تا 45 ساله و تبیین تأثیر عواملی مانند هویت ملی، دین‌داری، قانون‌گرایی، سن و تحصیلات بر آن است. تحقیق به روش پیمایشی، با تعداد نمونه 542 نفر انجام شده است. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای توأم با تصادفی ساده بوده و به‌وسیله پرسش‌نامه اطلاعات لازم از دختران و زنان 15تا 45 ساله شهر تبریز گردآوری شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که میانگین میزان پای‌بندی به پوشش و حجاب هنجاری در میان دختران و زنان شهر تبریز، 2/66 درصد برآورد شده است. این میزان بالاتر از متوسط درصدی طیف یعنی 50 بوده است. نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل همبستگی نشان داد که هویت ملی، دین‌داری، سن و تحصیلات، به‌جز متغیر قانون‌گرایی با میزان پای‌بندی به پوشش و حجاب هنجاری همبستگی معنی‌داری دارند. در مجموع این متغیرها در مدل معادلات ساختاری برازش‌شده (Lisrel) 20 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی میزان پای‌بندی به پوشش و حجاب هنجاری را مورد تبیین قرار می‌دهند. مدل نهایی تولیدشده در نرم‌افزار لیزرل نشانگر این است که متغیرهای دین‌داری، هویت ملی، تحصیلات و سن ازجمله عوامل مؤثر بر میزان پای‌بندی به پوشش و حجاب هنجاری دختران و زنان تلقی می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زنان؛ حجاب؛ پوشش هنجاری؛ هویت ملی؛ دین‌داری؛ قانون‌گرایی | ||
| مراجع | ||
|
اباذری، یوسف؛ حمیدی، نفیسه (1387)، جامعه‌شناسی بدن و پاره‌ای مناقشات، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، شماره 23، دوره 6، 127-160.
اخوی‌راد، بتول (1386)، اشتغال زنان و فرایند تغییر پوشش، فصلنامه بانوان شیعه، سال 4، شماره 11، 180-198.
باکاک، رابرت (1381)، مصرف، ترجمه خسرو صبری، تهران، شیرازه.
پرستش، شهرام؛ بهنویی‌گدنه، عباس و محمودی، کریم (1387)، بررسی جامعه‌شناختی مدیریت ظاهر و هویت فردی در بین جوانان، مجله علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، سال 5، شماره 2، 49-19.
پروانه، فریبا؛ حقیقی، رضا (1398)، بررسی پوشاک بانوان ایلامی و تحلیل مردم شناختی آن، فرهنگ ایلام، دوره 20، شماره 64 و 65، 225-246.
حسینی‌منش، محمدعلی (1371)، حجاب از دیدگاه اسلام و ادیان الهی، دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران.
خادمی، شهرزاد (1392)، رمز بقای پوشش زنان هندی، فصلنامه هنر و تمدن شرق، سال اول، شماره 2، 34-39.
خدادادی سنگده، جواد؛ احمدی، خدابخش (1394)، نقش عوامل فرهنگی و رسانه‌ای در پیش‌بینی حجاب زنان: مطالعه‌ای ملی، فصلنامه فرهنگی ـ تربیتی زنان و خانواده، سال 10، شماره 33، 7-21.
خوش‌فر، غلامرضا و همکاران (1394)، بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به حجاب و راه‌کارهای ارتقای آن: مطالعه موردی شهروندان شهر گرگان، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ـ فرهنگی، دوره 3، شماره 4، 47-73.
ذبیحی، معصومه؛ موسوی، زهره‌سادات (1386)، اشتراک حجاب در ادیان ابراهیمی، مطالعات راهبردی زنان، 36 (9)، 138-160.
ذوالفقاری، حسین (1385)، موانع و مشکلات ناجا در کنترل بدحجابی، فصلنامه مدیریت انتظامی، 1 (1).
رفعت‌جاه، مریم (1386)، هویت انسانی زن در چالش آرایش و مد، مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان)، سال دهم، شماره 38، ویژه‌نامه علوم اجتماعی، 135-179.
رفیع‌پور، فرامرز (1376)، توسعه و تضاد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
سلگی، مریم؛ نبوی، زهره‌سادات (1396)، تأثیر حجاب بر سلامت معنوی زن و خانواده، دومین کنگره بین‌المللی نقش زن در سلامت خانواده و جامعه، تهران، دانشگاه الزهراء(سلام‌الله‌علیها).
شالچی، وحید (1387)، سبک زندگی جوانان کافی‌شاپ، تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 1، 93-115.
صفاردستگردی، مهدی (1382)، بدحجابی در نگرش جامعه‌شناختی»، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره 22، 91- 105.
ظهیری‌نیا، مصطفی؛ رستگار، یاسر و پاشاامیری، مسعود (1397)، دلالت‌های معنایی حجاب در میان زنان و دختران جوان بندرعباس، فصلنامه راهبرد فرهنگ، شماره 43، 123-153.
علوی، حمیدرضا؛ حجتی، رضیه (1386)، عوامل مؤثر بر بدحجابی دختران دانشگاه شهید باهنر کرمان»، تربیت اسلامی، 2 (4)، 63-88.
فاضلی، محمد (1382)، مصرف و سبک زندگی، چاپ اول، قم: انتشارات صبح صادق.
قرآن کریم.
قنبری، سمیه (1385)، بررسی تحول گفتمان حجاب در مطبوعات دهه 1370، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء(سلام‌الله‌علیها)، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.
کلانتری، عبدالحسین؛ همتی‌راد، فرزانه؛ مؤمنی، حسن (1398)، مطالعه جامعه‌شناختی پوشش دانشجویان دختر: عوامل عینی و ذهنی، مطالعات زن و خانواده، دوره 7، شماره 1، 29-50.
کیوان‌آرا، محمود (1386)، اصول و مبانی جامعه‌شناسی پزشکی، اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
گیدنز، آنتونی (1991)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، 1382، تهران: نشر نی.
محبوبی‌منش، حسین (1386)، تحلیل اجتماعی مسأله حجاب، مجله مطالعات راهبردی زنان، 38 (10): 88-134.
مختاری، مریم؛ رجایی، محمدصادق و میرفردی، اصغر (1397)، تبیین جامعه‌شناختی تعیین‌کننده‌های فرهنگی جهت‌گیری پوششی زنان 15 تا 49 سال شهر شیراز، فصلنامه زن و جامعه، سال 9، شماره 1: 125-150.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، (1397)، گزارش تحقیقی درباره حجاب، طرح تحقیقاتی، تهران، مجلس شورای اسلامی.
مطهری، مرتضی (1379)، مسأله حجاب، تهران: صدرا.
معزی، لیلا؛ زارعی، رضا (1395)، تحلیل محتوای کتاب درسی تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول در مورد ترویج و تعمیق فرهنگ حجاب براساس اهداف سند تحول بنیادین، فصلنامه زن و جامعه، سال 7، شماره 3، 193-208.
مهری، بهار؛ زارع، مریم (1388)، سنخ‌بندی مد در تهران: با تأکید بر نحوه پوشش زنان، پژوهش زنان، 3، 7، پیاپی 26، 48-27.
موحد، مجید؛ غفاری‌نسب، اسنفدیار و حسینی، مریم (1389)، آرایش و زندگی اجتماعی دختران جوان، پژوهش زنان، دوره 8، شماره1، بهار، 79-105.
نخعی، زینت (1385)، علل ضعف پوشش و راه‌کارهای بهینه‌سازی آن، فصلنامه بانوان شیعه، سال سوم، شماره 10.
نیک‌بخش، بهرام (1398)، تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش به حجاب در بین زنان 18 تا 32 ساله شهرستان لالی، فصلنامه علمی ـ پژوهشی زن و جامعه، سال 10، شماره 1، 365-387.
یاسینی، سیده‌راضیه (1399)، سیاست‌های گفتمانی پوشاک زنان در ایران در دوره پهلوی اول و دوم، فصلنامه مطالعات فرهنگ و ارتباطات، سال 21، شماره 52: 89-110.
یاندیس، تری؛ چارالامبوس، هری (1383)، فرهنگ و رفتار اجتماعی، نصرت فتی، تهران: نشر رسانش.
Akdemir, Nihan,(2018).“Visible Expression of Social Identity: the Clothing and Fashion”,Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (4), 1389-1397.
Eicher,B.J (1992) “Dress and Identity”, Clothing and Textiles Research Journal, Vol. 10( 4), 1-8
Fatjri Nur Tajuddin(2018). “Cultural and Social Identity in Clothing Matters "Different Cultures, Different Meanings”, European Journal of Behavioral Sciences, 1(4) :21-25.
Hristova ,Tatyana (2014).“Clothing- A Choice and Image of Cultural Identity”, Postmodernism problems, 4(1).80-87.
Langman .L (2003): “Culture, Identity and Hegemony: The Body in a Global Age”, Current Sociology, Vol. 51(3/4): 223–247
Paff, J. L. / Lakner, H. B.(1997) “Dress and the Female Gender Role in Magazine Advertisements of 1950-1994: A Content Analysis”, Family and Consumer Sciences Research Journal, 26 (1), 29-58.
Robinson.T,(2003) appearance management, created appearance, body cathexis, and clothing behavior for a group of women enrolled in a commercial weight loss program, Phd Thesis, Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University, Virginia.
Rosten, J (2007) “Personal adornment and the expression of identity in Roman Britain: a study of the material culture of appearance”,Dissertation PhD, University of Leicester.
Sharify Somaye and Maleki Nasser (2020). “ Semiotics of Clothes in Postcolonial Literature”, Chinese Semiotic Studies , 16 (2).203-215. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 288 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 245 |
||