آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,709 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,557 |
ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سلامت معنوی روابط زوجین بر اساس متون اسلامی | ||
| فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده | ||
| مقاله 8، دوره 17، شماره 60، شهریور 1401، صفحه 195-222 اصل مقاله (995.29 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| مجتبی حافظی* 1؛ محمدرضا سالاری فر2؛ مجتبی فرهوش3؛ علی بیات4 | ||
| 1نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری روانشناسی، پژوهشکده علوم رفتاری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه خانواده، پژوهشکده علوم رفتاری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران. | ||
| 3دانشجوی دکتری قرآن و روانشناسی، دانشکده قرآن و علوم، دانشگاه جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران. | ||
| 4دانشجوی دکتری روانشناسی، پژوهشکده علوم رفتاری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 07 اسفند 1400، تاریخ بازنگری: 20 تیر 1401، تاریخ پذیرش: 20 تیر 1401 | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سلامت معنوی روابط زوجین بر اساس متون اسلامی (قرآن کریم و روایات موجود در کتب قبل از قرن پنجم هجری در کتاب روایی میزان الحکمة) انجام شد. برای استخراج مؤلفه‌های مفهومی سلامت معنوی روابط زوجین و تدوین گویه‌ها از روش تحلیل محتوای کیفی مایرینگ (2004) و ارزیابی نظرات کارشناسان با انتخاب 10 متخصص به روش نمونه‌گیری هدفمند و برای اعتباریابی پرسشنامه از روش پیمایشی در نمونه 205 نفری به روش نمونه‌گیری در دسترس در جامعه آماری دانشجویان متأهل دانشگاه قم و دانشگاه آزاد واحد قم استفاده شده است. برای سنجش روایی محتوایی هریک از مؤلفه‌ها (و ریزمؤلفه‌ها) و گویه‌ها به‌صورت جداگانه از ارزیابی نظرات کارشناسان با سنجش شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) استفاده شد. در این پژوهش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با استفاده از نسخه 26 نرم‌افزار SPSS انجام گرفته است. روایی ملاک با محاسبه ضریب همبستگی پرسشنامه حاضر و مقیاس هم‌ارز نیازهای صمیمیت زناشویی باگاروزی (2001) بُعد صمیمیت معنوی 861/0 بوده و در 01/0 معنادار است. نتیجه بررسی روایی سازه با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی استخراج 3 عامل با بار عاملی بالاتر از 3/0 بود که در مجموع 435/71 درصد واریانس کل پرسشنامه سلامت معنوی روابط زوجین را برآورد می‌کند. عوامل به‌دست‌آمده عبارت بودند از عاطفه معنوی، مقابله معنوی و آداب معنوی. اعتبار این پرسشنامه با محاسبه آلفای کرونباخ 702 /0 و همچنین با محاسبه ضریب اسپیرمن- براون برابر 946/0 و ضریب دو نیمه‌سازی گاتمن برابر 943/0 می‌باشد. در نتیجه پرسشنامه سلامت معنوی روابط زوجین می‌تواند به‌عنوان یک ابزار دارای ویژگی‌های روان‌سنجی معتبر در پژوهش‌های روان‌شناختی مورداستفاده قرار بگیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سلامت معنوی؛ معنویت؛ روابط همسران؛ اعتباریابی؛ تحلیل عاملی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Construction and Validation of the Spiritual Health of Couple Relationships Questionnaire Based on the Islamic Texts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mojtaba Hafezi1؛ Mohammadreza Salarifar2؛ Mojtaba Farhoush3؛ Ali Bayat4 | ||
| 1Ph.D. Candidate, Department of psychology, Behavioral Sciences Research Institute, Hozva Research Institute and University, Qom, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Family Department, Research Institute of Behavioral Sciences, Field and University Research Institute, Qom, Iran. | ||
| 3Ph.D. Candidate, Department of Quran and Psychology, Faculty of Quran and Sciences, Al-Mostafa Al-Alamiyeh University, Qom, Iran. | ||
| 4Ph.D. Candidate, Department of psychology, Research Institute of Behavioral Sciences, Research Center and University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of this study was to construct and validation of the Spiritual health of couple relationships questionnaire based on Islamic texts (the Holy Quran and narrations in books before the fifth century AH in the book Narration of Mizan al-Hikma). To extract the conceptual components of the spiritual health of couples' relations and compile items from the method of qualitative content analysis of Mayring (2004) and evaluate the opinions of experts by selecting 10 experts by purposive sampling method and validate the questionnaire by survey method in a sample of 205 people Married students of Qom University and Qom Branch of Azad University have been used. To measure the validity of each component (and micronutrients) and items, in particular, the opinions of the evaluators are used to measure the content validity index (CVI) and content validity ratio (CVR). In this research, data analysis was performed using version 26 of SPSS software. The validity of the criterion by calculating the correlation coefficient of the present questionnaire and estimating the value of marital intimacy needs of Bagarozi (2001) dimension of spiritual intimacy is 0.861 and is significant at 0.01. The result of construct validity test using exploratory factor analysis method was a factor of 3 with a load higher than 0.3, which makes a total of 71.435% of the total variance of the marital relationship health questionnaire. The obtained factors were: spiritual affection, spiritual confrontation and spiritual etiquette. The validity of this questionnaire is 0.702 by calculating Cronbach's alpha and also by calculating Spearman-Brown coefficient is 0.946 and Guttman halving coefficient is 0.943. As a result, the Couples' Spiritual Health Relationships Questionnaire can be used as a tool for valid psychometric properties in psychological research. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Spiritual Health, Spirituality, Spouses Relationship, Validation, Factor Analysis | ||
| مراجع | ||
|
ابوالقاسمی، محمدجواد. (۱۳۹۱). مفهوم‌شناسی سلامت معنوی و گستره آن در نگرش دینی. مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی، 6(20)، 68-45.
ابن اشعث، محمد بن محمد. (بی‌تا). الجعفریات (الاشعثیات) (ج ۱–1). تهران: مکتبة نینوی الحدیثة.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (۱۴۱۳). من لا یحضره الفقیه (تصحیح علیاکبر غفاری). قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
ابن حنبل، احمد بن محمد. (1416). مسند الامام احمد بن حنبل. بیروت: عالم الکتب.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
احمدی، علی‌اصغر. (۱۳۸۸). روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی. تهران: امیرکبیر.
اعتمادی، عذرا. (۱۳۸۷). افزایش صمیمیت زناشویی. تازه‌های روان‌درمانی، ؟؟؟(49-50).، 21-42.
بهرامی، محمود؛ بابایی، رضا؛ فروهر، آرزو؛ محمدنظری، علی و زهراکار، کیانوش. (۱۳۹۴). نقش ابعاد سلامت معنوی در پیش‌بینی الگوهای ارتباطی زناشویی معلمان زن مقطع ابتدایی شهر کرج. فصلنامه نسیم تندرستی، 2(4)، 16-9.
پاشا، هاجر و بختیاری، افسانه. (۱۳۹۸). ارزیابی روابط عاطفی و سلامت جنسی زوجین از دیدگاه قرآن و روایات. نشریه اسلام و سلامت، 4(1)، 27-20.
ثناگویی، محمد؛ جان بزرگی، مسعود و مهدویان، علیرضا. (۱۳۹۰). رابطه پایبندی مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین. روانشناسی دین، 4(16)، 103-120.
چهرقانی، روح‌الله. (۱۳۹۴). تأثیر آداب اسلامی برسبک زندگی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات ، دانشگاه اصول دین، قم.
حسنی کبوترخانی، مرضیه و دیانی، محمد شمس‌الدین. (۱۳۸۶). اخلاق و آداب معاشرت در بهداشت روانی زوجین از دیدگاه پیامبر اعظم (ص). مقاله ارائه شده در بهداشت در آموزه‌های پیامبر (ص) (ص 94-89). دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان.
دلاور، علی. (۱۳۹۹). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
رفیعی هنر، حمید؛ و جان بزرگی، مسعود. (۱۳۸۹). رابطه جهت‌گیری مذهبی و خودمهارگری. روانشناسی و دین، 3(1)، 42-31.
زارعی، اقبال و احمدی سرخونی، طاهره. (۱۳۹۱). نقش پیش‌بینی‌کننده‌های هوش معنوی و الگوهای ارتباطی با میزان رضایتمندی زناشویی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره در شهر بندرعباس. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره، 2(2)، 101-116.
سارجالوئی، فرشته. (۱۳۹۳). بررسی جایگاه آداب معاشرت از دیدگاه اسلام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران.
حمزه‌ای، مجید؛ سالاری فر، محمدرضا؛ دولت‌خواه، محمد و مهکام، رضا. (1399). ارائه مدل روابط اخلاقی همسران مبتنی بر متون اسلامی. مطالعات اسلامی زنان و خانواده، 12(7)، 29-7.
سالاری فر، محمدرضا؛ یونسی، سید جلال، شریفی‌نیا، محمدحسین و غروی، سید محمد. (1392). مبانی و ساختار زوج‌درمانی اسلامی. مطالعات اسلام و روانشناسی، 7 (12)، 68-37.
سبحانی فرد، یاسر و اخوان خرازیان، مریم. (۱۳۹۱). تحلیل عاملی مدل‌سازی معادلات ساختاری و چندسطحی با CD. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه. (۱۳۹۹). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه.
سلامی، هادی. (۱۳۹۶). تحلیل مؤلفه‌های بین فردی زوجین در آموزه‌های اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت.
صدرالسادات، سید جلال و مینایی، اصغر. (۱۳۹۴). راهنمای آسان تحلیل عاملی. تهران: سمت.
صنعانی، عبدالرزاق بن همام. (1403). المصنف. بیروت: المجلس العلمی.
طباطبائی، محمدحسین. (۱۴۱۷). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سید محمدکاظم. (۱۳۹۸). منطق فهم حدیث. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
طریحی، فخرالدین بن محمد. (۱۳۷۵). مجمع البحرین (تصحیح احمد حسینی اشکوری). تهران: مکتبة المرتضویة.
عباسی، محمود؛ عزیزی، فریدون؛ شمسی گوشکی، احسان؛ ناصری راد، محسن و اکبری لاکه، مریم. (۱۳۹۱). تعریف مفهومی و عملیاتی سازی سلامت معنوی: یک مطالعه روش‌شناختی. اخلاق پزشکی، 6(20)، 44-11.
عباسی، مهدی. (۱۳۹۰). ساخت پرسشنامه سبک لذت‌جویی بر اساس منابع اسلامی و رابطه سبک لذت‌جویی با سلامت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی ، دانشگاه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم.
عظیمی، حنانه. (۱۳۹۴). تبیین سلامت جنسی زنان از نظر قرآن و روایات. پایان‌نامه دکترای حرفه‌ای (عمومی)، دانشکده پزشکی ، دانشگاه شاهد، تهران.
غفوری، سمانه؛ حسن‌آبادی، حسین؛ مهرام، بهروز و قنبری هاشم‌آبادی، بهرامعلی. (۱۳۹۰). بررسی اثربخشی روش بخشودگی مبتنی بر درمان‌های معنوی ـ مذهبی در کاهش تعارضات زناشویی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 6(24)، 136-117.
فقیهی، علی‌نقی. (۱۳۹۲). نگاه تربیتی به روابط عاطفی زوجین در آموزه‌های دینی. تربیت اسلامی، 8(17)، 101-75.
قربانی، امیر. (۱۳۹۶). مقابله دینی با ناملایمات زندگی: تبیین و بررسی نظریه مقابله دینی پارگامنت. پژوهشنامه سبک زندگی، 3(4)، 125-99.
کربلایی، محبوبه و آذری، الناز. (۱۳۹۶). اثربخشی درمان هیجان مدار بر صمیمت زناشویی و کاهش دل‌زدگی زناشویی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره منطقه 2 شهر تهران. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 3(1/2)، 117-108.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407). کافی (تصحیح محمدحسین درایتی). قم: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (۱۴۰۳). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام). قم: دار احیاء التراث العربی.
محمدی ری‌شهری، محمد. (۱۳۸۸). میزان الحکمه. قم: دارالحدیث للطباعه و النشر.
موسوی مقدم، سید رحمت‌الله؛ اسماعیل چگنی، مهری و اشرفی حافظ، اصغر. (۱۳۹۴). بررسی رابطه سلامت معنوی و رضایت زناشویی و ویژگی‌های جمعیت شناختی در پرستاران بیمارستان نظام مافی شهرستان شوش. پژوهش در دین و سلامت، 1(4)، 44-38.
نوری، امیر. (۱۳۹۴). بررسی آداب اسلامی در نصیحه‌الملوک غزالی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی ، دانشگاه تبریز، تبریز.
نوری، حسین بن محمدتقی. (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسه آل البیت علیهم السلام.
Bagarozzi, DA. (2001). Enhancing intimacy in marriage, Branner-Rouledye, Tylor &Forancis group. Abingdon, USA.
Butler, M. H., Gardner, B. C., & Bird, M. H. (1998). Not just a time‐out: Change dynamics of prayer for religious couples in conflict situations. Family Process, 37(4), 451-478
Brown, Edna; Orbuch, Terri L; & Bauermeister, Jose A. (2008). Religiosity and marital stability among Black American and White American couples. Family Relations, 57(2), 186–197.
Corbin, Juliet; & Strauss, Anselm. (2014). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage publications, New York.
Daaleman, Timothy P; & Frey, Bruce B. (2004). The spirituality index of well-being: A new instrument for health-related quality-of-life research. The Annals of Family Medicine, 2(5), 499–503.
Ferrell, BR; Dow, K Hassey; & Grant, Marcia. (1995). Measurement of the quality of life in cancer survivors. Quality of life Research, 4(6), 523–531.
Fisher, John. (2010). Development and application of a spiritual well-being questionnaire called SHALOM. Religions, 1(1), 105–121.
Hungelmann, Joann; Kenkel-Rossi, Eileen; Klassen, Loretta; & Stollenwerk, Ruth M. (1985). Spiritual well-being in older adults: Harmonious interconnectedness. Journal of religion and Health, 24(2), 147–153.
Kasapoğlu, Figen; & Yabanigül, Ayşenur. (2018). Marital satisfaction and life satisfaction: The mediating effect of spirituality. Spiritual Psychology and Counseling, 3(2), 177–195.
Kass, JD; Friedman, R; Leserman, J; Zuttermeister, PC; & Benson, H. (1991). Index of core spiritual experiences. Measures of religiosity, 2(6), 362–363.
Kearns, Richard L; Girvan, James T; & McAleese, Willis J. (1998). Differences in the self-reported spiritual health of male juvenile offenders and non-offenders. American journal of Health studies, 14(3), 113-119.
Koenig, H. G., & Cohen, H. J. (Eds.). (2002). The link between religion and health:Psychoneuroimmunology and the faith factor. Oxford University Press.
Kusner, Katherine G; Mahoney, Annette; Pargament, Kenneth I; & DeMaris, Alfred. (2014). Sanctification of marriage and spiritual intimacy predicting observed marital interactions across the transition to parenthood. Journal of Family Psychology, 28(5), 604-614.
Lambert, Nathaniel M; &Dollahite, David C. (2006). How religiosity helps couples prevent, resolve, and overcome marital conflict. Family Relations, 55(4), 439–449.
Lawshe, Charles H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563–575.
Mahoney, Annette. (2013). The spirituality of us: Relational spirituality in the context of family relationships. In K. I. Pargament, J. J. Exline, & J. W. Jones (Eds.), APA handbook of psychology, religion, and spirituality (Vol. 1): Context, theory, and research (pp. 365–389). American Psychological Association.
Mahoney, Annette; Pargament, Kenneth I; Tarakeshwar, Nalini; & Swank, Aaron B. (2008). Religion in the home in the 1980s and 1990s: A meta-analytic review and conceptual analysis of links between religion, marriage, and parenting. Psychology of Religion and Spirituality, S(1), 63–101.
Mayring, Philipp. (2004). Qualitative content analysis. A companion to qualitative research, 1(2), 159–176.
Olson, DH; Fournier, DG; &Druckman, JM. (1987). Counselor’s manual for PREPARE/ENRICH (Rev. ed). Minneapolis, MN: PREPARE/ENRICH. Inc. Minneapolis, MN
Organization, World Health. (2013). Global tuberculosis report 2013. World Health Organization.
Paloutzian, Raymond F; & Ellison, Craig W. (1982). Loneliness, spiritual well-being and the quality of life. In L. A. Peplau, & D. Perlman (Eds.), Loneliness: A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy (pp. 224-236). New York: John Wiley & Sons.
Pargament, Kenneth I; Ensing, David S; Falgout, Kathryn; Olsen, Hannah; Reilly, Barbara; Van Haitsma, Kimberly; & Warren, Richard. (1990). God help me: (I): Religious coping efforts as predictors of the outcomes to significant negative life events. American journal of community psychology, 18(6), 793–824.
Pargament, Kenneth I; &Raiya, Hisham Abu. (2007). A decade of research on the psychology of religion and coping: Things we assumed and lessons we learned. Psyke& logos, 28(2), 25–25.
Pargament, K., Feuille, M., &Burdzy, D. (2011). The Brief RCOPE: Current psychometric status of a short measure of religious coping. Religions, 2(1), 51-76.
Perez, Jeannie Agustin. (2012). The validation of the marital spirituality scale. International Journal of Social Science and Humanity, 2(4), 296-300.
Richardson, Patrice. (2014). Spirituality, religion and palliative care. Annals of Palliative Medicine, 3(3), 150–159.
Sulmasy, Daniel P. (2002). A biopsychosocial-spiritual model for the care of patients at the end of life. The gerontologist, 42(suppl_3), 24–33.
Torskena es, Kristina B; Baldacchino, Donia R; Kalfoss, Mary; Baldacchino, Tracy; Borg, Josette; Falzon, Marica; & Grima, Kenneth. (2015). Nurses’ and caregivers’ definition of spirituality from the C hristian perspective: a comparative study between M alta and N orway. Journal of Nursing Management, 23(1), 39–53.
Trenholm, Sarah; & Jensen, Arthur. (2008). Interpersonal communication. Oxford University Press, New York.
Underwood, Lynn G; & Teresi, Jeanne A. (2002). The daily spiritual experience scale: Development, theoretical description, reliability, exploratory factor analysis, and preliminary construct validity using health-related data. Annals of Behavioral Medicine, 24(1), 22–33.
Unterrainer, H-F; Ladenhauf, Karl Heinz; Moazedi, Maryam Laura; Wallner-Liebmann, Sandra Johanna; & Fink, Andreas. (2010). Dimensions of religious/spiritual well-being and their relation to personality and psychological well-being. Personality and Individual Differences, 49(3), 192–197.
Waltz, Carolyn Feher; & Bausell, R Barker. (1981). Nursing research: Design, statistics, and computer analysis. FA Davis company. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 353 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 248 |
||