عبدی, فارس, علی بیگی, امیرحسین. (1401). شناسایی و اعتبارسنجی نشانگرهای ارزیابی پدافند غیرعامل در استقرارصنایع کشاورزی. پدافند الکترونیکی و سایبری, 13(2), 25-47.
فارس عبدی; امیرحسین علی بیگی. "شناسایی و اعتبارسنجی نشانگرهای ارزیابی پدافند غیرعامل در استقرارصنایع کشاورزی". پدافند الکترونیکی و سایبری, 13, 2, 1401, 25-47.
عبدی, فارس, علی بیگی, امیرحسین. (1401). 'شناسایی و اعتبارسنجی نشانگرهای ارزیابی پدافند غیرعامل در استقرارصنایع کشاورزی', پدافند الکترونیکی و سایبری, 13(2), pp. 25-47.
عبدی, فارس, علی بیگی, امیرحسین. شناسایی و اعتبارسنجی نشانگرهای ارزیابی پدافند غیرعامل در استقرارصنایع کشاورزی. پدافند الکترونیکی و سایبری, 1401; 13(2): 25-47.
شناسایی و اعتبارسنجی نشانگرهای ارزیابی پدافند غیرعامل در استقرارصنایع کشاورزی
1دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
تاریخ دریافت: 01 تیر 1400،
تاریخ بازنگری: 19 مرداد 1400،
تاریخ پذیرش: 20 شهریور 1400
چکیده
یکی از جنبههای مهم در برنامهریزیهای توسعه توجه به آسیبپذیری کشور و شهرها در مقابل تهدیدهای جنگ و حوادث طبیعی است. از این رو الزامات حفاظتی و ملاحظات ایمنی از صنایع وابسته به کشاورزیبه مثابه بنیادیترین صنعت غذایی جامعه، بیش از گذشته مشهود است. پژوهش کاربردی حاضر با هدف شناسایی و اعتبارسنجی نشانگرهای ارزیابی پدافند غیرعامل در استقرار صنایع کشاورزی در استان کرمانشاه به روش ترکیبی (کیفی-کمی) اکتشافی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، خبرگان حوزه پدافند غیرعامل بودند که در بخش کیفی با رویکرد نمونهگیری گلوله برفی و به‌صورت هدفمند پس از مصاحبه با تعداد 14 نفر از آنها اشباع نظری حاصل گردید و در بخش کمی با استفاده از روش تمام شماری، اطلاعات از 30 نفر از خبرگان گردآوری شد. دادههای مورد نیاز در بخش کیفی از طریق مصاحبه و در بخش کمی با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد. تحلیل اطلاعات در بخش کیفی با استفاده از کدگذاری باز و محوری و در بخش کمی با استفاده از نرم افزارهای spsswin20 و pls3 انجام شد. بعد از هم دسته کردن کدهای به‌دست آمده در مرحله اول، 96 نشانگر شناسایی شدند که ذیل 9 بُعد ؛1) سازگاری مکانی، 2) مقاوم‌سازی و استحکامات، 3) ایمنی، 4) آفاپ: استتار، فریب، اختفاء و پوشش، 5) پراکندگی و کوچک سازی، 6) موازی سازی سامانههای پشتیبانی وابسته، 7) اعلام خطر، هشدار و تجهیزات، 8) مدیریت بحران و 9) آموزش و پژوهش صورتبندی گردیدند. در مرحله دوم، با رویکرد کمی، پرسشنامه محقق ساخته تهیه گردید که روایی محتوا توسط اساتید و پایایی با محاسبه آلفای کرونباخ (87/.) مورد تأیید قرار گرفت. به‌منظور اعتبارسنجی، میزان ضرایب عاملی نشانگرهای مرتبط با هر بُعد از طریق روش تحلیل مسیر محاسبه و 77 نشانگر تأیید گردید. همچنین ضریب z (t-values) تأثیر معناداری مسیر نشانگرهای هر یک از این 9 بُعد را نشان داد. اولویتبندی نشانگرهای هر بُعد نیز با آزمون فریدمن مورد تأیید قرار گرفت. با توجه به بالا بودن حساسیت صنایع کشاورزی لازم است نشانگرهای شناسایی و تأیید شده در پژوهش جهت استقرار صنایع کشاورزی مورد توجه قرار گیرند.
Identification and Validation of Passive Defense Evaluation Indicators in the Establishment of Agricultural Industries
نویسندگان [English]
F. Abdi1؛ A. H. Alibaygi2
1PhD Student in Agricultural Development, Razi University, Kermanshah, Iran
2Razi University
چکیده [English]
One of the important aspects in development planning is paying attention to the vulnerability of the country and cities to the threats of war and natural disasters. Hence, the protection requirements and safety consideration of agricultural-related industries, as the most fundamental food industries in society, are more evident than ever. The present applied research was conducted with the aim of identifying and validating the passive defense evaluation indicators in the establishment of agricultural industries in Kermanshah province by combined (qualitative- quantitative) exploratory method. The statistical population of the study was composed of passive defense experts whose number was determined in the qualitative part with purposeful snowball sampling approach with the theoretical saturation being obtained after 14 interviews. In the first stage namely the quantitative part, using the method of statistical population counting, information was collected from 30 experts. The required data was gathered in the qualitative part through interviewing and in the quantitative part using questionnaires. Data analysis was performed in the qualitative part using open and axial coding and in the quantitative part using spsswin20 and Smart pls3 software. After grouping the obtained codes, 96 markers were identified and then classified in the following 9 categories: 1. spatial compatibility, 2.reinforcements and fortifications, 3.safety, 4.camouflage, deception, concealment and cover, 5. dispersion and downsizing, 6. parallelization of dependent support systems, 7. alarm and warning equipment, 8. crisis management and, 9. education and research. In the second stage namely the quantitative approach, a researcher made questionnaire was prepared in which the content validity was confirmed by professors and the reliability was confirmed by calculating Cronbach's alpha (0/87). In order to perform the validation, the amount of factor coefficients related to each dimension was calculated though the path analysis method and 77 indicators were confirmed. The z factor also showed an effective significance for each one of the 9 dimension indicator paths. The prioritization of each dimension indicator was also confirmed by the Friedman test. Due to the high sensitivity of agricultural industries, for their establishment it is necessary to pay attention to the indicators identified and approved in this research.
جعفریزاده، امید؛ حمزه، فرهاد. "مؤلفه سازی پدافند غیرعامل شهری در مقابله با تهدیدات آینده"، فصلنامه علمی مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی، سال نهم، شماره 36، صفحات 216-189، 1398.
محمدیدهچشمه، مصطفی؛ حیدرینیا، سعید؛ شجاعیان، علی. "سنجش الگوی استقرار کاربریهای حیاتی از منظر پدافند غیرعامل در کلان شهر اهواز"، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره49، شماره 4، صفحات 753-733، 1396.
کاظمی، شهربانو؛ تبریزی، نازنین. "ارزیابی ایمنی فضای شهری با تأکید بر شاخصهای پدافند غیرعامل (نمونه موردی: شهر آمل)"، فصلنامه مطالعات برنامهریزی شهری، سال سوم، شماره نهم، صفحات 26-11، 1394.
جاسمپور، کیانا؛ یزدانی، سعید. "اقدامات و تمهیدات شهرسازی با رویکرد پدافند غیرعامل در مکانیابی نقاط امن شهری (مطالعه موردی: شهر مرزی اسلام آباد غرب)"، فصلنامه علمی- پژوهشی امداد و نجات، سال نهم، شماره 1، صفحات 46-27، 1396.
خلقیفرد، مهرداد؛ بدفشاننژاد، احسان. "ارزیابی آسیبپذیری لزرهای بیمارستانهای شهر یاسوج از دیدگاه پدافند غیرعامل و روش ATC"، نشریه علمی پدافند غیرعامل، سال12، شماره 1، پیاپی 45، صفحات 12-1، 1400.
امیری، سجاد؛ روانشادنیا، مهدی؛ چالوک، غلامرضا. "آسیبشناسی زیرساختهای صنایع پتروشیمی از منظر پدافند غیرعامل و ارائه تمهیدات لازم به‌منظور کاهش آسیبپذیری و توسعه پایدار"، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعه پایدار، وزارت کشور 12 و 13 مهرماه، صفحات 1301-1294، 1395.
عبدالهزاده فرد، علیرضا. "جستاری بر نقش و جایگاه امنیت شهری در پدافند غیرعامل (مورد: شهر شیراز)"، فصلنامه علمی پژوهش و برنامهریزی شهری سال 11، شماره 40، صفحات 200-189، 1399.
A. Saroser, “Application of Passive DefensePrinciples,Ensuring Sustainable Development,” www.khazaronline.com, 2018.
متولی حبیبی، فرید، برقچی، معصومه. "شناسایی عوامل مؤثر جهت کاهش آسیبپذیری در بافتهای فرسوده شهری بر اساس ملاحظات پدافند غی عامل (نمونه موردی بافت فرسوده قلعه آبکوه مشهد) "، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامه خراسان بزرگ، سال ششم، شماره 19، صفحات 93-77، 1394.
غفاری، حمیده؛ محمدولی سامانی، جمال. "کاربرد و اثربخشی پدافند غیرعامل در برنامهریزی منابع آب در ایران"، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست و هفتم، شماره یکصد و دوم، تابستان، صفحات 383-357، 1399.
خرم آبادی، محمد؛ ستاریخواه، علی. "ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی شهرها"، کنفرانس بینالمللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ، 1390.
نکویی، محمد علی؛ حسینی نژاد، ژیلا؛ نوری، مهدی؛ نصیبی، مهدی؛ صادقی، نیلوفر. "احصای شاخصهای آسیبپذیری مجموعههای صنعتی از منظر پدافند غیرعامل"، دو فصلنامه علمی و پژوهشی، شماره دهم، پاییز و زمستان، صفحات 67-44، 1395.
قیاسی، سمیرا؛ امین نیری، بهناز؛ بداقلو، ساسان؛ حسینی امین، حسن. "ارزیابی و اولویتبندی مراکز ثقل شهری و ارائه راهکارهای دفاعی از منظر پدافند غیرعامل (با نگرش موضوعی به بندر بوشهر)"، فصلنامه علمی پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال دهم، شماره اول، زمستان، صفحات 332-316، 1396.
صدری افشار، غلامحسین؛ حکمی، نسرین. "فرهنگ فارسی امروز"، تهران، انتشارات مؤسسه، نشر کلمه، 1373.
زیاری، کرامتاله. "برنامهریزی شهرهای جدید"، انتشارات سمت، تهران، 1387.
پیمان، صفا؛ غضنفرینیا، سجاد. "استحکامات و سازه‌های امن"، تهران، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر مجتمع آمایش و پدافند غیرعامل، 1386.
Spilerman, “Structural Character– Istics of Cities and Severity of Racial Disorders,” American Sociological Eview Seattle, vol. 41, no. 6, pp. 41-45, 2005
حقجو، محمدرضا. "مبانی پدافند غیرعامل، کارگاه آموزشی، معاونت پژوهشی دانشگاه مازندران"، کمیته پدافند غیرعامل،13 تا 14 مرداد ماه، 1397.
جلالی، غلامرضا. "چهار گفتار در باب پدافند غیرعامل"، سازمان پدافند غیرعامل، تهران، 1391.
سازمان پدافند غیرعامل کشور. "سند راهبردی پدافند غیرعامل جمهوری اسلامی ایران (96-1392)"، انتشارات نقش یاس، تهران، 1392.
میراحمدی، مریم؛ یادگارزاده، بنفشه. "بررسی آسیبپذیری فرم شهرها از دیدگاه پدافند غیرعامل و راهکارهای: کاهش آن"، فصلنامه ساخت شهر، شماره 14، ؟، 1389.
رومینا، ابراهیم؛ حسینی، مهدی. "بررسی معیارهای پدافند غیرعامل در مکان گزینی فعالیتهای صنعتی (مطالعه موردی: صنایع استان قم)"، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی، سال نهم، شماره 34، صفحات 183-163، 1397.
عباسی، مرتضی؛ ربیعی، حسین. "ارائه رویکردی سیستماتیک و هدفمند به انتخاب مکان سازمانها و صنایع امنیتی- نظامی با رویکرد پدافند غیرعامل"، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت نظامی، شماره 48 ، سال دوازدهم، صفحات196-159 ، 1391
خزایی، هوشنگ. "پدافند غیرعامل از منظر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (مدظلهّ العالی)"، نشریه علمی-ترویجی بصیرت و تربیت اسلامی، شماره 36، بهار، صفحات 156- 117،
نظافتی، مجتبی؛ معتمدی،
. محمد. "نقش پدافند غیرعامل در توسعه پایدار شهری، نمونه موردی شهر جاجرم"، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی دفتر تحقیقات کاربردی فا.ا.خراسان شمالی، سال پنجم، شماره 19، پاییز، صفحات 171-149، 1397.
صالحی، حسن؛ اکبری، احسان. "ارائه الگوهای معماری برای طراحی ساختمانهای پنهان در مقابل تهدیدات نظامی، به روش استتار درون ساخته"، نشریه علمی پدافند غیرعامل. سال دهم، شماره 2، تابستان، پیاپی 38، صفحات 95-83، 1398.
شکیبامنش، امیر؛ هاشمی فشارکی، جواد. "ملاحظات پدافند غیرعامل در تأسیسات زیربنایی شهری"، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی مهندسی و مدیریت زیرساخت ها، تهران، 1388.
موحدی نیا، جعفر. "اصول و مبانی پدافند غیرعامل". چاپ سوم، پژوهشکده مهندسی دانشگاه صنعتی مالک اشتر، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر، مجتمع دانشگاهی آمایش و پدافند غیرعامل، 1388.
مرد علی، محسن؛ صالح، مهدی. "بررسی پدافند غیرعامل در تهدیدات سایبری صنایع نیروگاهی، مطالعه موردی نیروگاه شهید رجایی قزوین"، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعه پایدار، وزارت کشور 12 و 13 مهر ماه، صفحات 942-923، 1395.
آجودانی، میلاد. "پدافند غیرعامل در سیستم‌های الکتریکی پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس"، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده فنی مهندسی، گروه برق، پایاننامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد، رشته برق قدرت، استاد راهنما دکتر محمد حسینی ابرده، 1398.
نامخواه، ناصر. "آموزش امنیت سایبری – مدیران"، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، صفحات 59-48، 1390.
پاکزاد، جهانشاه. "میزگرد نقش فضاهای شهری در تأمین امنیت اجتماعی، شهرداریها"، سال چهارم، شماره 41، صفحات 14-5، 1381.
Abbas Zadegan, "Social-Psychological Aspects of Urban Spaces", J. of Eng. Sci., Iran Univ. of Sci. and Tech., Volume 16, Issue 1, pages69-84, 2006.
بیرانوند، مصطفی، مؤمنی کورش." پهنه بندی عرصه های مسکونی با رویکرد پدافند غیرعامل در راستای امنیت شهروندان در محیط(GIS) موردمطالعه: شهر دزفول"، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال هفتم، شماره بیست و پنجم، صفحات 1 تا 20، 1398.
حسینزاده، حامد؛ آقادادی، ابوالفضل. "نقش پدافند غیرعامل در مدیریت ریسک پروژههای ملی و استراتژیک"، اولین کنفرانس بینالمللی مدیریت استراتژیک پروژهها، تهران، دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشکده شهید رضائی، 1387.
ملکی، سعید؛ ظریفی، کوکب. "تحلیل پدافند غیرعامل"، مجموعه مقالات پدافند غیرعامل سومین همایش ملی پدافند غیرعامل، 1390.
قنبری، فیروز. "بررسی روشهای عملیاتی استتار در حین طراحی و ساخت"، فصلنامه پدافند غیرعامل، دوره 2، شماره 4، صفحات 17-9، 1390.
گروه مؤلفان. "آنچه شهرداران باید از پدافند غیرعامل بدانند"، ناشر انجمن علمی پدافند غیرعامل کشور، انتشار اول، 1397.
امیری، علی اکبر؛ خندان، محمد علی؛ میرزائی، روخوش. "بررسی ضرورت نقش پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در صنعت نفت"، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعه پایدار، وزارت کشور 12 و 13 مهر ماه، صفحات 1301-1294، 1395.
سلیمانی، محمود. "پدافند غیرعامل؛ مقاومت ملی پایدار: ویژه دانشآموزان دوره متوسطه، تهران"، انتشارات معاونت توسعه فرهنگی و اطلاعرسانی پدافند غیرعامل، 1390.
معروفی، ایوب؛ سجادی، ژیلا؛ رستمی، حسین. "ارزیابی آسیبپذیری مکانی زیرساختهای استان آذربایجان غربی با رویکرد پدافند غیرعامل"، نشریه علمی پدافند غیرعامل سال دهم، شماره 1، صفحات 108-97، 1398.
نکویی، محمد علی؛ حسینی نژاد، ژیلا، نوری، مهدی؛ نصیبی، مهدی؛ صادقی، نیلوفر. "احصای شاخصهای آسیبپذیری مجموعههای صنعتی از منظر پدافند غیرعامل"، دو فصلنامه علمی و پژوهشی، شماره دهم، پاییز و زمستان، صفحات 89-83، 1395.
ندایی طوسی، سحر؛ شاهصفی، عباس؛ غفارخورزنی، مجید؛ طاهری، عباس. "آسیبشناسی کالبدی منطق فضایی کلان شهر تهران از منظر اصول پدافند غیرعامل"، هویت شهر، شماره بیست و یکم، بهار، صفحات 56-41 ، 1394.
فرزاد بهتاش، محمدرضا. "پدافند غیرعامل، دانشنامه بزرگ مدیریت شهری و روستایی"، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، صفحات 87-59، 1387.
برنافر، مهدی؛ افرادی، کاظم. "اولویتبندی مراکز حیاتی، حساس و مهم شهر بندر انزلی و ارائه راهکارهای دفاعی از دید پدافند غیر عام"، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره 32 ، صفحات 189-161 ، 1393.
کمیته پدافند غیرعامل. "اصول و مبانی پدافند غیرعامل"، اصفهان مرکز بهداشت شماره یک، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی استان اصفهان، صفحات 54-6، 1391.
ملکی، کیومرث. "ارزیابی و تحلیل آسیبپذیری کاربریهای حساس شهر تبریز از منظر پدافند غیرعامل با تأکید بر بحران زلزله با استفاده از GIS"، طرح تحقیقاتی همکاران بخش دفاع سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1391.
رحیمی، محسن. "نقش مشارکت شهروندی در بهبود فعالیتهای عمران شهری"، همایش ملی جغرافیا، گردشگری، منابع طبیعی و توسعه پایدار، تهران، اسفند، 87-69، 1393.
رازپور، مهدی؛ عراقیزاده، مجتبی؛ علیالحسابی، مهران، "الگوی تبیین شاخصهای دفاع غیرعامل در راستای کاهش آسیبپذیری شهری مطالعه موردی: شهر سنندج"، دو فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، شماره چهاردهم، پاییز و زمستان، صفحات183-137 ، 1397.
جعفریزاده، امید؛ حمزه، فرهاد. "شاخصسازی پدافند غیرعامل از منظر زیرساختی در فضای شهری"، فصلنامه علمی - پژوهشی فرماندهی و کنترل، سال دوم، شماره سه، پاییز، صفحات 114-92، 1397.
بیژندی، علیرضا. "طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار (طرح تکاپو)؛ گزارش تحلیل بازار مهارت مبتنی بر دینامیک کسب و کار و اشتغال استان کرمانشاه"، معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال، 1397.
فتحاللهی جمال، چکیده مطالعات آمایش استان کرمانشاه، دانشگاه رازی کرمانشاه و سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کرمانشاه، 1397.
استانداری کرمانشاه، سالنامه آماری استان کرمانشاه، 1395.
ایاسه، علی؛ شهبازی، فریبرز. همایش معرفی فرصتهای سرمایهگذاری و توانمندیهای استان کرمانشاه، معاونت اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان کرمانشاه، ناشر کرمانشاه، 1397.
بازوند، هوشنگ. مستند همایش معرفی فرصتهای سرمایهگذاری و توانمندیهای استان کرمانشاه، معاونت اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان کرمانشاه، ناشر کرمانشاه، تهران 17 دی ماه، 1397.
فتاحی، سجاد. "مسئلهشناسی راهبردی توسعه در استان کرمانشاه، مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهور"، تاریخ انتشار 12/4/1395 ناظر علمی دکتر سلیمان پاک سرشت، 1395.
کریمی، الیاس. "برنامه توسعه واحدهای تولیدی تبدیلی موجود و ایجاد واحدهای تولیدی جدید در دستور کار سازمان جهاد کشاورزی استان قرار دارد"، مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی کرمانشاه چهارشنبه 16 مرداد 1398، گروه استان‌های خبرگزاری آنا ، 1398.
محرمزاده، عبدال؛ طالبی، بهنام؛ دانشور، زرین. "شناسایی و اعتبارسنجی عوامل مداخلهگر در سیاستگذاری آموزش نیروی انسانی (مطالعه ترکیبی)"، مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، دوره 3، شماره 2، صفحات 102-95، 1399.
R. Anderson, “Risk Managment in Rural Development A Review,” The World Bank Rural Development Family", Rural Development Steagtegy Background paper 7, pp. 4-14, 2002.
Braun and V. Clarke, “Using Thematic Analysis in Psychology,” Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, pp. 77-101, 2006.
دهقان دهنوی، حسن؛ نصیریان، محمد. "مقوله شناسی توسعه محصول جدید با استفاده از تحلیل محتوا"، فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال چهاردهم، شماره 47، بهار، صفحات 20-1. 1398.
Straus and J. Corbin, “Basics of Qualitatvie Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory,” Third Edition, Los Angeles, Sage Publications, 1998.
رضوانی، محمدرضا؛ فرجی سبکبار، حسنعلی؛ دربان آستانه، علیرضا؛ کریمی سیدهادی. "شناسایی و اعتبارسنجی عوامل و شاخصهای کیفیت محیطی مؤثر در برندسازی مقاصد گردشگری روستایی با استفاده از روش تحلیل محتوا (مورد مطالعه: منطقه قومی فرهنگی اورامانات در استان‌های کردستان و کرمانشاه)"، فصلنامه پژوهشهای روستایی، تابستان، دوره 8، شماره 2، صفحات 345-318، 1396.
طهماسبی، رضا؛ حمیدی‌زاده، علی؛ عالم زاده، پریسا. "تدوین و اعتبارسنجی شاخص های شناسایی استعدادهای مدیریتی مدیران آموزش و پرورش استثنایی قم"، فصلنامه علمی– پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال نهم، شماره 2، تابستان 97، پیاپی 34، صفحات 199-222، 1397.
زمانی، اصغر. "شناسایی، تحلیل و اولویتبندی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش در آموزش عالی"، فصلنامه نوآوری و ارزش آفرینی، سال ششم، شماره یازدهم، بهار و تابستان، 1396.
Kline, “An Easy Guide to Factor Analysis,” London, Routledge, 1994.
