تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,116 |
تعداد مقالات | 8,124 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,018,833 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,280,541 |
الگوی تربیت زمامدار در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی | ||
مطالعات میانرشتهای تمدن و انقلاب اسلامی | ||
دوره 1، شماره 3، مهر 1401، صفحه 135-163 اصل مقاله (1022.18 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
مهدی خزاعی گسک* 1؛ حسن مجیدی2 | ||
1دانش آموخته دکتری علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران | ||
2دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران | ||
تاریخ دریافت: 16 اسفند 1400، تاریخ پذیرش: 14 شهریور 1401 | ||
چکیده | ||
در اندیشه خواجهنصیرالدین طوسی، زمامداران نقش و جایگاه خاص دارند، به طوری که او قوام مُدن را به مَلِک میداند و حاکم، طبیب جامعه است و مردم به سیره ملوک خود اقتدا میکنند. از اهمیت و جایگاه زمامدار در اندیشه خواجهنصیر میتوان به اهمیت و ضرورت تربیت زمامدار رسید چرا که اگر زمامدار، تربیتیافته باشد، موجب صلاح و سلامت جامعه میگردد، در غیر این صورت میتواند جامعه و حکومت را به تباهی بکشاند. بدون صلاح حاکمان، مردم صالح نخواهند شد و چون دین، قاعده و بنیان است و مُلک، رکن و اساس؛ پس اگر رکن، شایسته نباشد، دین نیز نمیتواند باشد. بر این اساس پژوهش حاضر با روش اسنادی که جزو روشهای کیفی محسوب میگردد، در پی تحلیل الگوی تربیت زمامداران در اندیشه خواجه نصیر است و میخواهد به این سؤال اصلی پاسخ دهد که «الگوی تربیت زمامدار در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی چیست؟» در این پژوهش که فرضیهآزما نیست، الگوی تربیت زمامدار در اندیشه وی در ابعاد مبانی، اصول، ویژگیهای زمامدار مطلوب، روشها، عوامل و موانع تربیت زمامدار احصاء شده است و در نهایت به این نتیجه ختم میگردد که الگوی تربیت زمامدار در اندیشه وی بر پنج رکن استوار است: فضیلت، امامت، حکمت، عدالت و محبت. فضیلت را میتوان محور سه رکن حکمت، عدالت و محبت در نظر گرفت. به عبارت دیگر تربیت زمامدار در نگاه او «فضیلتمدار» است و از آنجا که در نگاه او ارتباط تنگاتنگ بین «فضیلت» و «امامت» مشهود است، میتوان گفت حکمت، عدالت و محبت با مرکزیت فضیلت، به سمت قله امامت، نظام اندیشهای وی در زمینه تربیت زمامدار را شکل میدهند. | ||
کلیدواژهها | ||
تربیت؛ تربیت زمامدار؛ خواجه نصیرالدین طوسی؛ حکمت اسلامی؛ سیاست اخلاقی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم، ترجمه فولادوند.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین،(1399)، نصیرالدین طوسی، فیلسوف گفتگو، ناشر هرمس.
ابنفارس، أحمد بن فارس،(1404 ق)، معجم مقاییس اللغة. قم: مکتب الاعلام الاسلامی، ج2، چاپ اول.
ابنمنظور، محمد بن مکرم،(1414 ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر ج6، چاپ سوم.
اعرافی، علیرضا؛ موسوی، سید نقی،(۱۳۹۱)، تعریف تربیت و تطبیق آن بر حرکت فلسفی. تربیت اسلامی، 7(۱۴).
امینی، سمانه،(1394)، مطالعه تطبیقی مبانی نظریه حکومت در آراء خواجه نصیرالدین طوسی و غزالی(استاد راهنما: رضا رسولی شربیانی)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران.
باقر ناهید،(1395)، بررسی اندیشههای سیاسی میرسیدعلی همدانی ومقایسه آن با اندیشههای خواجه نصیر و نجم رازی(استاد راهنما: مهدی نجفی افرا)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر(عج)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
باقری، خسرو،(1390)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی: کاوشی برای تدوین چهارچوب نظری تربیت اسلامی، تهران: موسسه فرهنگی مدرسه برهان(انتشارات مدرسه)، ج1-2، چاپ بیست و شش.
پاک، محمدرضا،(1386)، درآمدی تاریخی بر حکمت سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی. نشریه اطلاعات حکمت و معرفت، 2(11): 30-33.
جنگلنورد، اکرم،(1397)، حکمت عملی از منظر ابن مسکویه و خواجه نصیرالدین طوسی(استاد راهنما: محمدجواد شمس)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی.
خراسانی، رضا،(1382)، پیوند اخلاق و سیاست در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی، علوم سیاسی،(23): 73-88.
خواجهنصیرالدین طوسی، محمد بن محمد،(1407 ق)، تجریدالاعتقاد،(محقق: محمدجواد حسینی جلالی)، تهران: مکتب الإعلام الإسلامی.
خواجهنصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، (1413 ق)، اخلاق ناصری، بیجا: انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ اول.
دهخدا، علیاکبر،(1373)، لغتنامه دهخدا، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج8، چاپ اول.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد، (1412 ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دارالشامیه، چاپ اول.
رحیمی، علیرضا،(1389)، تعلیم و تربیت بصیرتگرا: ارائهی نظریهای تربیتی مبتنی بر مفهوم بصیرت، تهران: دانشگاه امام صادق (علیهالسلام).
رضوانی، محسن،(1381)، دولت کارآمد در اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی. نشریه معرفت،(55): 35-46.
رمضانی دانا، سمیه،(1391)، بررسی تطبیقی آموزههای تربیتی دانشمندان مسلمان؛ ابنسینا، خواجهنصیرالدین طوسی و ابن خلدون (استاد راهنما: احمد آقازاده)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
رمضانیخردمردی، حسین،(1386)، مدیریت سیاسی از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران: دانش و اندیشه معاصر، چاپ دوم.
زنگیوند درویشوند، زینب،(1397)، فلسفه سیاسی از منظر اخوان الصفا و خواجه نصیرالدین طوسی(استاد راهنما: محمد جواد شمس)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی.
شریعت، جهانگیر،(1398)، کارویژههای دولت از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی(با تاکید بر امنیت نظامی)، نشریه امنیت پژوهی،(66): 99-124.
شریعت، فرشاد؛ نادری باب اناری، مهدی،(1390)، جدال اخلاق و سیاست در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی و نیکولو ماکیاولی، پژوهشنامه علوم سیاسی، 7(1): 87-116.
شیروانی، میثم،(1396)، نخبهگرایی کلاسیک: مطالعهی فارابی، ابن باجه و خواجه نصیرالدین طوسی(استاد راهنما: احمد نقیب زاده)، رساله دکتری تخصصی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
صادقی فسایی، سهیلا؛ عرفانمنش، ایمان،(1394)، مبانی روششناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی؛ مورد مطالعه: تأثیرات مدرنشدن بر خانواده ایرانی، راهبرد فرهنگ، شماره بیست و نهم.
عبدالهزاده بغلانی، بشری،(1391)، بررسی و تحلیل حکمت عملی در شاهنامهی فردوسی بر اساس اخلاق ناصری(استاد راهنما: حسن حیدری)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه اراک، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
علمالهدی، جمیله،(1389)، نظریه اسلامی تعلیم و تربیت، تهران: دانشگاه امام صادق علیهالسلام، چاپ دوم.
عموعبداللهی، فاطمه،(24/8/1393)، «الگو»، نقل در پایگاه مجازی دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم علیهالسلام.
قانعیفر، علی،(1396)، بررسی رویکرد اخلاقی تربیتی سیاست مُدُن در دو کتاب اخلاق ناصری و نصیحه الملوک بر مبنای قرآن و روایات(استاد راهنما: علی عابدی)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه معارف قرآن و عترت، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
قائمیمقدم، محمدرضا،(1382)، روشهای آسیبزا در تربیت از منظر تربیت اسلامی(چاپ اول)، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
قنبرینژاد جهرمی، مریم،(1386)، فلسفه سیاسی ابن سینا و مقایسه باآراء فارابی و خواجه نصیر(استاد راهنما: مهدی زمانی)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران.
کائیان، امیرحسین، (1394)، مطالعه تطبیقی نظریه دولت در اندیشه ماوردی و خواجه نصیرالدین طوسی(استاد راهنما: اسمعیل حسینیگلی)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم سیاسی.
مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی،(1403)، بحارالانوار، بیروت، ج75، چاپ دوم.
مرتضایی، علی،(1370)، فلسفه سیاسی ابن سینا و آراء آن با خواجه نصیرالدین طوسی(استاد راهنما: جواد طباطبائی)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
مصباحیزدی، محمدتقی و نویسندگان،(1394)، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: موسسه فرهنگی مدرسه برهان (انتشارات مدرسه)، چاپ سوم.
مطهری، مرتضی،(1364)، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: انتشارات الزهرا.
منتظری، بهرام،(1386)، پیوستگی دین و سیاست در اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی، نشریه فرهنگ،(61و62): 405-454.
میرهادی، سیدمهدی،(۱۳۷۲)، تأملی در تعریف و مفهوم تربیت. تربیت، 8(۷۹).
نادری باب اناری، مهدی،(1389)، نسبت اخلاق و سیاست در اندیشه خواجه نصیر الدین طوسی و نیکولوماکیاولی(استاد راهنما: فرشاد شریعت)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیهالسلام، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
نانسی، نصرالدین؛ آذین، احمد؛ گلشنی، علیرضا(1396)، نظریه عدالت سیاسی در آرای خواجهنصیرالدین طوسی، سیاست متعالیه،(18): 69-88.
نجوم، فراح الدین،(1399)، نظریهی حکومت در سیاستنامهی خواجه نظامالملک، نصیحهالملوک غزالی، گلستان سعدی و اخلاق ناصری(استاد راهنما: محمد علی خالدیان)، پایاننامه کارشناسیارشد، جامعه المصطفی العالمیه، جامعه المصطفی العالمیه، واحد گرگان.
یوسفیراد، مرتضی(1390)، اندیشه سیاسی خواجهنصیر، در علیاکبر علیخانی و همکاران، اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ج4. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 559 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 546 |