تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,171 |
تعداد مقالات | 8,438 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,334,419 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,577,325 |
واکاوی پیامدهای اجرایی شدن کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و ارائه راهکارهای مواجهه با آن | ||
فصلنامه آفاق امنیت | ||
دوره 15، شماره 55، آبان 1401، صفحه 39-69 اصل مقاله (933.12 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
محسن محمدی الموتی* | ||
نویسنده مسئول: استادیار روابط بینالملل، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)، قم، ایران | ||
تاریخ دریافت: 19 آذر 1400، تاریخ بازنگری: 10 شهریور 1401، تاریخ پذیرش: 10 شهریور 1401 | ||
چکیده | ||
رژیم حقوقی دریای خزر یکی از مسائل مهم و مورد مناقشه کشورهای ساحلی این دریا و از مسائل تأثیرگذار بر منافع و امنیت ملی کشورمان است. به جهت اهمیت کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر موسوم به کنوانسیون آکتائو، مقاله حاضر میکوشد، با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی نقاط اصلی قوت و ضعف متن کنوانسیون، به واکاوی پیامدهای احتمالی تصویب و اجرایی شدن آن بر ابعاد مختلف امنیت ملی کشور و ارائه تدابیر و راهکارهای مواجهه با چالشهای احتمالی فرارو بپردازد. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد، به رغم نقاط مثبت مندرج در کنوانسیون، نقاط ضعف موجود در آن نظیر معیار خط مبدأ عادی، عدم توازن میان منافع ایران و سایر کشورهای ساحلی در زمینه انرژی، شیلات و امنیت، عدم اشاره صریح به معاهدات گذشته و اصل انصاف، امکان عبور نیروهای نظامی بیگانه تحت پرچم کشورهای ساحلی و احیای طرح ترانس خزر قادر است تأثیرات مخاطرهآمیزی بر منافع و امنیت ملی کشور در زمان حال و آینده باقی گذارد. ازاینرو، مهمترین توصیه مقاله حاضر این است که تا موعد انعقاد موافقتنامه خط مبدأ، میبایست از تصویب کنوانسیون آکتائو در مجلس شورای اسلامی خودداری گردد تا زمانی که جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات پیش رو اطمینان حاصل کند قادر به تعیین خطوط مبدأ مستقیم طویلی میشود که بیشترین مساحت از آب دریای خزر را بهعنوان آبهای داخلی به خود اختصاص داده و حدود خارجی آبهای سرزمینی ایران بیشترین پیشروی را در محدوده بیست درصدی در این پهنه دریایی داشته باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
دریای خزر؛ دریای کاسپین؛ امنیت ملی؛ رژیم حقوقی دریای خزر؛ کنوانسیون آکتائو | ||
مراجع | ||
آرایی، میثم (1397)، آسیب شناسی و تشریح نکات مثبت رژیم حقوقی دریای خزر، www.iirjournal.ir. افتخاری، اصغر (1391)، امنیت، تهران:دانشگاه امام صادق(ع). باوند، داوود (1374)، نگرشی بر رژیم حقوقی دریای خزر فصلنامة خاور میانه، شمارة اول. باوند، داوود (1380)، رژیم حقوقی دریای خزر: نگاهی به ابعاد زیستمحیطی و امنیتی، فصلنامة آسیای میانه و قفقاز، شمارة 36. بوزان، باری (1390)، مردم،دولتها و هراس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. دمیرچی لو،مجتبی(1398)، نظام حقوقی فعالیتهای نفتی در دریای خزر،تهران:نگارستان اندیشه. دهقان، فتح الله (1384)، دریای خزر و امنیت ملی، تهران: موسسه بشیر علم و ادب. شاحیدر، عبدالکریم (1391)، حل اختلافات رژیم حقوقی دریای خزر،تهران:نشر دادگستر. صفری، مهدی(1382)، «آسیای مرکزی و دریای خزر: اولویتها و توسعه» فصلنامة آسیای میانه و قفقاز، شمارة 43. صفری، مهدی (1384)، ساختار و تحولات سیاسی در فدراسیون روسیه و روابط با ج.ا.ا تهران: دفتر مطالعات سیاسی بین المللی وزارت خارجه. صفری، مهدی(1382)، تحولات جدید منطقه دریای خزر، www.caspianstudies.com صابرنژاد، علی و مرتضی نجفی اسفاد (1399)، اصل انصاف در تحدید حدود دریایی از منظر رویه قضایی بینالمللی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، شماره 3. عبداله خانی، علی(1390) نظریههای امنیت ،تهران: ابرار معاصر. فرهادی، علی (1399)، «تأثیرات طرح راهبردی آناتولی بر امنیت ملی ج.ا.ا» فصلنامه امنیت ملی،شماره 38. قبادزاده، ناصر (1378)، «مسابقة ژئوپلیتیک دریای خزر» فصلنامة آسیای میانه و قفقاز، شمارة 24. کاظم بیکی، محمدعلی (1384)، دریای خزر و قدرتهای بزرگ ،تهران:وزارت امور خارجه. کولائی، الهه و مهناز گودرزی (1392)، دریای خزر چالشها و چشماندازها، تهران:نشر میزان، ماندل، رابرت (1387)، چهره متغیر امنیت ملی تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. محمدی الموتی، محسن (1394)، رژیم حقوقی دریای خزر:سیاست خارجی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران،قم :پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع). متقی، افشین و مصطفی محمدجانی (1398)، «چشم انداز دفاعی امنیتی کنوانسیون خزر» فصلنامة دانش راهبردی، شمارة 36. ممتاز، جمشید (1376)، «ایران و حقوق بین الملل» تهران: دادگستر. نوریان، محمد اسماعیل (1375)، «نگرشهای متفاوت دربارة رژیم حقوقی دریای خزر» فصلنامة آسیای میانه و قفقاز، شمارة 14، تابستان. -Churfin Gennady 2005 “ Russia Caspian energy policy and its impact on u.s-russian releationship “ -Gurbanov ilgar “Caspian convention and perspective of Turkmenistans gas export to Europe “ Caucasus international journal vol 8 no 2 - Haghayeghi mehrdad 2003 “the coming of conflict to the Caspian sea”proplems of post –communism vol 50 no 3 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 178 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 200 |