آمار
| تعداد نشریات | 39 |
| تعداد شماره‌ها | 1,115 |
| تعداد مقالات | 8,121 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,014,520 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,276,416 |
بررسی حکم جواز تجسس در اقدامات اطلاعاتی از منظر فقه امامیه | ||
| فصلنامه آفاق امنیت | ||
| دوره 15، شماره 55، آبان 1401، صفحه 97-128 اصل مقاله (1.08 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| کمیل یوسف شعیبی* 1؛ محمد علی راغبی2؛ محمد نوذری2 | ||
| 1نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری فقه و حقوق اسلامی دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2استادیار دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 15 اسفند 1400، تاریخ بازنگری: 12 فروردین 1401، تاریخ پذیرش: 12 اردیبهشت 1401 | ||
| چکیده | ||
| امنیت از جمله مسائلی است که برای تک‌تک آحاد جامعه بسیار حیاتی است و درجه اهمیت آن، تا به آنجاست که به‌عنوان یکی از علل پذیرش حکومت‌ها از سوی مردم نام برده می‌شود و تمامی حکومت‌ها، برقراری امنیت را ازجمله مأموریت‌های خود برمی‌شمرند. ازاین‌روی، آن‌ها برای برقراری امنیت همه‌جانبه، انجام پاره‌ای از اقدامات اطلاعاتی را در دستور کار خود قرار می‌دهند که دراین‌بین، تجسس از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، چراکه پایه و اساس اکثر اقدامات اطلاعاتی به‌شمار می‌رود. این اقدام از منظر اسلام دارای حدودی است و طبق ادله شرعیه، آن چیزی که در بدو امر به‌نظر می‌رسد، حرمت تجسس به نحو مطلق است و عموم این ادله، به‌ظاهر تمامی اقسام تجسس را نهی نموده است؛ لذا در این تحقیق تلاش گردیده تا با استفاده از روش تحلیل مضمون و تمرکز بر قرآن، سیره معصومین (علیهم‌السلام) و ادله عقلی، حدود این اقدام مورد تفقه قرار گیرد؛ چراکه مبانی فعالیت‌های اطلاعاتی می‌بایست از متن دین و احکام فقهی استخراج گردد تا کاملاً منطبق بر دین باشد. بنا به یافته‌های این پژوهش تجسس در امور کلان مرتبط با حکومت نظیر فرق انحرافی، معاندین حکومت، عوامل نفوذی، حدود دشمن و نظارت بر ارکان حکومت و ... جایز و بعضاً واجب بوده و در مسائلی نظیر امور شخصی مردم، اسرار مسلمین و واکاوی عیوب آنان جایز نیست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امنیت؛ اقدامات اطلاعاتی؛ فقه امامیه؛ تجسس؛ تحلیل مضمون | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
صالح، صبحی، شریف الرضی، محمد بن حسین، و علی بن ابی طالب (ع)، امام اول. ۱۴۱۴. نهج البلاغة (صبحی صالح). ۱ ج. قم - ایران: مؤسسة دار الهجرة.
حویزی، عبدعلی، (1415ق) تفسیر نورالثقلین، قم: اسماعیلیان
کاشفالغطاء، جعفر بن خضر، ( 1420 ق)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
کلینی، محمد بن یعقوب،( 1430 ق)، الکافی، قم: دار الحدیث
موسوی خمینی، سید روح‌الله، (1389 ش)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
ابن حیون، نعمان بن محمد، ( 1383 ق)، دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، قاهره: دار المعارف
مکارم شیرازی، ناصر،( 1380 ش)، تفسیر نمونه: تهران: دار الکتب الإسلامیة
شرتونی، سعید،( 1377)، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد: 3ج، قم - ایران: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی (ره).
جوهری، اسماعیل بن حماد، (1404 ق)، صحاح اللغه: ج 3، بیروت: دار العلم للملایین
ابن فارس، احمد بن فارس ، (1404 ق)، معجم مقاییس اللغه: ج 1، قم : مکتب الإعلام الإسلامی.
غزالی، محمد بن محمد ، (1414 ق)، المصباح المنیر: ج 1، قم - ایران: مؤسسة دار الهجرة.
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1389)، لسان العرب ج 2، بیروت: لبنان: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع
قرطبی، محمد بن احمد، (1364 ش)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصر خسرو
طبرسی، فضل بن حسن،(1413 ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة النشر الإسلامی
قمی، علی بن ابراهیم، (1404 ق)، تفسیر القمی، قم: دار الکتاب
علامه حلی، حسن بن یوسف،( 1414 ق)، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث
محمدی ری‌شهری، محمد،( 1367 ش)، میزان الحکمه، قم: مکتب الإعلام الإسلامی
احمدی میانجی، علی،( 1419 ق)، مکاتیب الرسول(ص)، قم: دار الحدیث
برزنونی، محمدعلی،(1396)، تجسس در امور امنیتی و اطلاعاتی؛ رویکردی فقهی، تهران: دانشگاه امام حسین (ع)
منتظری، حسینعلی،( 1384ش)، رساله استفتائات، تهران: نشر سایه
نوروزی، محمدتقی (1385). فرهنگ دفاعی-امنیتی. تهران: انتشارات سنا.
عابدی، احمد (1389). حقوق متهم. قم: انتشارت زایر با همکاری کارگروه فقه اطلاعاتی. چاپ اول.
ابوالفتوح رازی، جمال‌الدین حسین‌بن علی (1382). روض الجنان و روح الجنان (تفسیر رازی). قم: دار الحدیث.
طبری، محمدبن جریر (1324). جامع البیان فی تفسیر القرآن (تفسیر کبیر). قم: حوزه علمیه قم.
ابن ابی الحدید المعتزلی، عزالدین عبدالحمیدبن محمد. (1959م/1378ق). شرح نهج‌البلاغه. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. دار احیاء الکتب العربیه.
عوده، عبدالقادر.( ۲۰۰۹). التشریع الجنائی الإسلامی مقارنا بالقانون الوضعی. ۱ ج. قاهره - مصر: المکتبة التوفیقیة.
ابن اشعث سجستانی، ابوداود اسماعیل (بی‌تا). سنن ابی داود. بی‌جا: دار الفکر.
یعقوبی، احمد بن اسحاق، (1371)، تاریخ الیعقوبی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی،(1315 ق)، بحارالانوار، تهران: دارالکتب الاسلامیه | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 150 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 200 |
||