اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 38 |
| تعداد شماره‌ها | 1,240 |
| تعداد مقالات | 8,993 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,843,550 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,705,167 |
مدل تصمیم‌گیری ضدّعقلایی در انسان و ابعاد رفتاری آن (رویکرد قرآنی) | ||
| مدیریت اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 31، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 49-83 اصل مقاله (1.28 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| علی عبدالهی نیسیانی* | ||
| عضو هیات علمی گروه مدیریت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| تاریخ دریافت: 08 اسفند 1400، تاریخ بازنگری: 09 آبان 1401، تاریخ پذیرش: 29 شهریور 1402 | ||
| چکیده | ||
| در چندین دهه اخیر، رابطه عقلانیت ابزاری و تصمیم‌گیری از مهمترین موضوعات مورد توجه در علوم مربوط به رفتار انسان بوده است. بطوریکه همین موضوع، از سال 1978 تا 2020 بارها جایزه نوبل علمی را به خود اختصاص داده و منشأ شکل‌گیری اقتصاد رفتاری شده است. اگر بر نقشه دستاوردهای علمی این موضوع دقت شود این نکته بدست می‌آید که با لحاظ دو متغیر اصلی مطلوبیت و عقلانیت، هنوز یکی از جنبه‌های رفتاری انسان یعنی تصمیم‌گیری ضدّعقلایی معرفی و تبیین نشده است. و همزمان، اصلی‌ترین دلیل وجود چنین نوعی از خلأ نظری در توسعه مدل‌های رفتاری جدید، محدودیت‌های علمی و ابزار و روش‌های آزمایش در اختیار بشر بیان شده است. بنابراین در این پژوهش از نگاه قرآن کریم –به عنوان منبع آگاهی‌بخشی فراتر از محدودیت‌های کنونی بشری- چگونگی رابطه عقلانیت و تصمیم‌گیری تحت تأثیر متغیر فشار زمانی بررسی، کشف و مدل‌سازی شده است. قرآن کریم در تبیین مدل تصمیم‌گیری ضدّعقلایی روشن می‌کند که وجود شرایط مطلوب یا نامطلوب، یک اتفاق ادراک شده و نسبی از سوی فرد فردِ انسان‌هاست. درنتیجه اگر فردی خود را در شرایط نامطلوب ادراک کند (فارغ از اهمیت نگاه دیگران به همان شرایط)، وی به تصمیم‌گیری در شرایط فشار سوق داده شده و تلاش‌های تقلّاگونه ذهنی و عملی او برای رهایی از این وضعیت آغاز می‌شود. و این شرایط فشار، منجر به افزایش احتمال انتخاب گزینه‌های نامطلوب برای او می‌گردد. و درادامه در یک چرخه بازخوردی معیوب، خودِ این تصمیم نامطلوب باعث می‌شود تا فرد قضاوت قاطعانه‌تری نسبت به وجود شرایط نامطلوب خویش بکند. مطابق با مدل بدست آمده موثرترین رویکرد لازم برای شکستن این چرخه، خروج فرد از احساس احاطه شدن با شرایط نامطلوب و یا فشار می‌باشد. همچنین راهکارهایی مثل اقدام به تصمیم‌نگرفتن تا زمان مناسب، و یا توجه به داشته‌ها و ایجاد احساس خوب، در خروج تصمیم‌گیر از این چرخه کمک می‌نماید. اعتبار مدل بدست آمده از دو طریق محرز می‌شود: اول؛ فرآیند پژوهشی کشف مدل از قرآن مسیری مطمئن باشد. دوم؛ مدل بدست آمده از حساسیت علمی (به معنای سازگاری و توجیه‌کنندگی با ساختارها، داده‌ها و نظریه‌های علمیِ مرتبط) برخوردار باشد. به همین منظور این تحقیق بر اساس روش تحلیل محتوای کیفیِ انطباق یافته با خصوصیات متن قرآن‌کریم انجام شده و در مسیر بررسی خود به تجزیه و تحلیل نظام‌مند هشتصد و چهارده آیه منتخب از قرآن کریم پرداخته است. و بعلاوه اینکه مدل بدست آمده با ساختار استاندارد مدل‌های رفتاری، داده‌های یک آزمایش تجربی مرتبط و همچنین نظریه‌های علمی مرتبط تطبیق داده شده و هماهنگی ادعاهای برخاسته از مدل با آن‌ها توضیح داده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصمیم‌گیری؛ ضدّعقلایی؛ مدل توصیفی؛ علوم رفتاری؛ قرآن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Anti-Rational Decision Making in Human Behaviour; A Quran study | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ali abdollahi neisaini | ||
| Hawzeh and University Research inst. Faculty of Management | ||
| چکیده [English] | ||
| The lack of "Descriptive Models of Human Behaviour" (DMHB) is one the oldest anomalies in behavioral sciences, especially Behavioral Economics. In one side, different sciences demand for this kind of behavior models; and on the other side, modeling the behavior is as difficult as understanding human internal situations and his environmental complexity. DMHB are important because they have multi-disciplinary usage (economics, ergonomics, social psychology, management and etc…) , and also DMHB are the necessary foundations for developing prescriptivetechniques in controlling and directing human behavior. In this paper we developed new model of human behaviors. This models is identified and explained thorough the deep studies in scientific literature of DMHB and Quran text. Quran in this research is the source of idea to find DMHB; also the guide of explaining DMHB. This models is explained in a scientific standard structure as "Ideal Type of DMHB". Also, its relations to other renowned theories is discussed. The basic methodology and all the steps of this research in preparing, organizing text, studying, documentation, coding, abstraction and final conclusions are based on qualitative content analysis. Therefore, the "validity" and "Trustworthiness" of research is obtained by three criteria "Credibility", "Dependability" and "Transferability". | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| descriptive model, behavior, Antirational, decision making, quran | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
انصاریان، حسین. (۱۳۸۳). ترجمه قرآن. قم: انتشارات اسوه.
آلوسی، سید محمود. (1415 ه. ق). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانى. بیروت: دار الکتب العلمیه.
بیضاوی، عبداللّه بن عمر. (1418 ه. ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوى). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
رضائیان، علی؛ و عبدالهی نیسیانی، علی. (1397). مدل رفتار انسان در مواجهه با دو ساحت مطلوبیت- نامطلوب؛ تحلیلی قرآنی، رویکردی مدیریتی. اندیشه مدیریت راهبردی. سال دوازدهم پاییز و زمستان. شماره ۲ (پیاپی ۲۴). صص 18 - 55
زمخشری، محمود. (1407 ه. ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دارالکتاب العربی.
شارپ، ولیام اف. الکساندر، گوردون جی؛ و بیلی، جفری وی. (۱۳۸۸). مدیریت سرمایه‌گذاری. (م. شریعت پناهی و ا. جعفری، مترجم) تهران: اتحاد.
شوکانی، محمد بن علی. (1414 ه. ق). فتح القدیر. بیروت: دار ابن کثیر.
شومیکر، پاملا. جی. (1387). نظریه‌سازی در علوم اجتماعی. (م. عبداللهی، مترجم) تهران: انتشارات جامعه شناسان.
صادقی تهرانی، محمد. (1365). الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
طالقانى، سید محمود. (1362 ه. ش.). پرتوى از قرآن (نسخه چهارم). تهران: شرکت سهامى انتشار.
طباطبایى، سید محمدحسین. (1374 ه. ش.). ترجمه تفسیر المیزان. (س. موسوى همدانى، مترجم) قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبایى، سید محمدحسین. (1417 ه. ق.). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل بن حسن. (1360). مجمع البیان فى تفسیر القرآن. (ر. ستوده، مترجم) تهران: انتشارات فراهانی.
طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عبدالهی نیسیانی، علی (1387)، روش تحلیل محتوای کیفی تطبیق یافته به منظور تحقیق در متن قرآن کریم. آموزه‌های قرآنی. دانشگاه علوم اسلامی رضوی؛ شماره 28.
عبدالهی نیسیانی، علی (1394). مدل‌های رفتار انسان در قرآن (رساله دکتری). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فقیهی، سید ابوالحسن. (1376). تئوری و شبه تئوری: چه نوشته‌ای را می‌توان تئوری خواند. اقتصاد و مدیریت - دانشگاه آزاد اسلامی.
فیض کاشانی، ملا محسن. (1415 ه. ق). تفسیر الصافی. تهران: انتشارات الصدر.
قدیری اصلی، باقر. محتشم دولتشاهی، طهماسب؛ و تقوی، مهدی. (۱۳۶۶). اقتصاد خرد. تهران: کتابخانه فرودین.
لسانی فشارکی، محمدعلی و مرادی زنجانی، حسین. (1391). روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم. قم: بوستان کتاب.
مراغی، احمد بن مصطفی. (بی‌تا). تفسیر المراغى. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مصطفوی، حسن. (1430 ه. ق.). التحقیق فى کلمات القرآن الکریم (نسخه 4). بیروت، لبنان: دار الکتب العلمیة- مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
نیومن، لاورنس. (1389). شیوه‌های پژوهش اجتماعی: رویکردهای کمّی و کیفی. (ح. دانایی فرد و س. ح. کاظمی، مترجم) تهران: نشر مهربان.
Abdollahi Neisiani, A. (2010). Anti-Rartional Decision Making. AJBM (African Journal Of Business Manangement), 4 (8), 1652-1653.
Abdollahi Neisiani, A & Rezaeian, A. (2020). Ideal type of behavioral models in management researches; a theory building approach. Journal of Economics and Administrative Sciences, 3(S3), pp. 1143-1156.
Baran, S. J., & Davis, D. K. (1995). Mass communication theory; foundations, ferment, and future (4th ed.). Wadsworth Pub. Co.
Carlile, P. R., & Christensen, C. M. (2005, February). The Cycles of Theory Building in Management Research. Harvard Business School Working Paper, No. 05-057.
Diehl, E., & Sterman, J. (1995). Effects of Feedback Complexity on Dynamic Decision Making. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 62 (2), 198-215. doi:10. 1006/obhd. 1995. 1043
Etzioni, A. (1985). Guidance rules and rational decision making. Social Science Quarterly, 66 (4), 755-769.
Forrester, J. (1971). Counterintuitive Behavior of Social Systems. SIMULATION, 16 (2), 61-76. doi:10. 1177/003754977101600202
Griffin, R. W., & Moorhead, G. (1986). Organizational behavior. Boston: Houghton Mifflin Co.
Hersey, P., & Blanchard, K. H. (1977). Management of organizational behavior: Utilizing Human Resources (third ed.). Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
Kahneman, D. (2003). Maps of Bounded Rationality: Psychology for Behavioral Economics. American Economic Review, 93 (5), 1449-1475. doi:10. 1257/000282803322655392
Kahneman, D., & Tversky, A. (1973). On the psychology of prediction. Psychological Review, 80 (4), 237-251. doi:10. 1037/h0034747
Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 47 (2), 263. doi:10. 2307/1914185
Kahneman, D., & Tversky, A. (2000). Choices, values, and frames. New York: Russell sage Foundation.
Kalberg, S. (1980). Max Weber's Types of Rationality: Cornerstones for the Analysis of Rationalization Processes in History. American Journal Of Sociology, 85 (5), 1145. doi:10. 1086/227128
Kaplan, A. (1964). The conduct of inquiry: Methodology for behavioral sciences. San Francisco: Chandler.
Nadler, D., & Tushman, M. (1980). A model for diagnosing organizational behavior. Organizational Dynamics, 9 (2), 35-51. doi:10. 1016/0090-2616 (80) 90039-x
Robbins, S., & Judge, T. (2013). Organizational behavior (15th ed.). Boston: Pearson.
Severin, W. J., & Tankard, J. W. (1997). Communication theories: Origins, Methods, and uses in the mass media (4th ed.). New York: Longman.
Simon, H (a) (1957). Administrative behavior: A study of Decision -Making Process in Administrative Organization (2nd ed.). New York: Macmillan.
Simon, H (b) (1957). A Behavioral Model of Rational Choice. In: Models of Man, Social and Rational: Mathematical Essays on Rational Human Behavior in a Social Setting. New York: Wiley.
Simon, H. (1955). A Behavioral Model of Rational Choice. The Quarterly Journal Of Economics, 69 (1), 99. doi:10. 2307/1884852
Simon, H. (1979). Information Processing Models of Cognition. Annu. Rev. Psychol., 30 (1), 363-396. doi:10. 1146/annurev. ps. 30. 020179. 002051
Simon, H. (1991). Bounded Rationality and Organizational Learning. Organization Science, 2 (1), 125-134. doi:10. 1287/orsc. 2. 1. 125
Zhang, Y., & Wildemuth, B. M. (2009). Qualitative analysis of content. In B. Wildemuth (Ed.), Applications of Social Research Methods to Questions in Information and Library Science (pp. 308-319). Westport, CT: Libraries Unlimited. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 223 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 169 |
||