اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 38 |
| تعداد شماره‌ها | 1,244 |
| تعداد مقالات | 9,008 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,864,616 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,717,802 |
نظم منطقه ای خاورمیانه در پرتو روابط ایران و عربستان؛ توصیف گذشته، تبیین حال و پیش بینی آینده | ||
| فصلنامه آفاق امنیت | ||
| دوره 17، شماره 62 - شماره پیاپی 1، اردیبهشت 1403، صفحه 45-64 اصل مقاله (758.96 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| امین معینی* 1؛ ابراهیم متقی2 | ||
| 1دکتری علوم سیاسی/ دانشگاه تهران | ||
| 2استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران | ||
| تاریخ دریافت: 24 تیر 1401، تاریخ بازنگری: 25 بهمن 1401، تاریخ پذیرش: 10 بهمن 1402 | ||
| چکیده | ||
| چرایی و چگونگی حاکم شدن گونه خاصی از نظم در ساختار امنیتی مناطق و شناسایی متغیرهای موثر در این فرآیند از جمله پرسش‌های مهم مطالعات امنیتی است. در بسیاری از متون کلاسیک روابط بین الملل، نظم و امنیت منطقهای ذیل روابط قدرت های بزرگ تعریف شده است. پژوهش حاضر اما سطح تحلیل منطقهای را در بررسی پرسمان امنیت منطقهای حائز اهمیت دانسته و بر این دیدگاه استوار است که ساختار امنیتی مناطق در کنار تاثیرپذیری از نقش آفرینی قدرت‌های بزرگ مبتنی بر کنش بازیگرانی در سطح منطقه است که اهداف امنیتی خود را بر اساس روندهایی از ثبات و همکاری یا ناامنی و تعارض تعریف می‌کنند. در این راستا هدف اصلی پژوهش توصیف گذشته، تبیین حال و ترسیم آینده ساختار امنیتی خاورمیانه با تمرکز بر الگوهای تعارض و همکاری ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر اصلی محیط امنیتی خاورمیانه است. پرسش اصلی این است که رقابت‌های منطقهای ایران و عربستان چه تاثیری بر ساختار امنیتی خاورمیانه داشته و آینده این ساختار متاثر از رقابت دو کشور چگونه است؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این پرسش مطرح می‌شود پویش‌های منطقهای و مناسبات امنیتی متقابل ایران و عربستان را عاملی مهم در شکل‌گیری و تحول ساختار امنیت منطقهای دانسته و معتقد است مناسبات امنیتی دو کشور متغیری تعیین کننده در آینده نظم منطقهای خاورمیانه است. روش انجام پژوهش تحلیل کیفی با بهرمندی از روش ردیابی فرآیند است. متغیر وابسته پژوهش ساختار امنیتی خاورمیانه و متغیر مستقل الگوهای تعارض و همکاری ایران و عربستان در دوره‌های تاریخی مشخص است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خاورمیانه؛ نظم منطقه ای؛ الگوهای تعارض و همکاری؛ ایران؛ عربستان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Middle East Regional Order focusing on Iran-Saudi relations; Describing the past, explaining the present and predicting the future | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amin Moeini1؛ Ebrahim Mottaghi2 | ||
| 1PhD in Political Science/Tehran University | ||
| 2university of tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| The upcoming research describes the past, explains the present and outlines the future of the security structure of the Middle East with an innovative approach and focusing on the patterns of conflict and cooperation between Iran and Saudi Arabia. Obviously, the main question of the research is, what effect has the regional rivalry between Iran and Saudi Arabia had on the security structure of the Middle East and how is the future of this structure affected by the rivalry between the two countries? The hypothesis that is proposed in the framework of the "Copenhagen Security School" and thinkers such as "Barry Buzan" and "Oli Weaver" in response to this question considers regional conflict and cooperation patterns as an important factor in the formation and evolution of the regional security structure. It seeks to prove the proposition that the conflict between Iran and Saudi Arabia has had a significant impact on regional security and is considered one of the main drivers of the new order in the Middle East. The research method is qualitative analysis using the process tracing method. The dependent variable of the research is the security structure of the Middle East and the independent variable is the patterns of conflict and cooperation between Iran and Saudi Arabia in certain historical periods. Therefore, the research method is focused on the causal sequence of events that have shaped the patterns of relations between the two countries and are naturally effective on the security structure of the Middle East. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Middle East, regional order, conflict and cooperation patterns, Iran, Saudi Arabia | ||
| مراجع | ||
|
احتشامی، انوشیروان (1396). اقتصاد سیاسی جنگ و انقلاب؛ بررسی سیر دگرگونی در منطقه خلیج فارس. (فرخنده و سلامی استاد، ترجمه). تهران: دنیای اقتصاد.
احمدی، حمید (1386) روابط ایران و عربستان در سده بیستم، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی
الأزدی، احمد (2015) الثابت و المتغیر فی السیاسة الخارجیة السعودیة، مرکز الجزیرللدراسات.
امامی، محمدعلی (1380) عوامل تاثیرگذار داخلی در خلیج فارس، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی
برزگر، کیهان (۱۳۸۲)، تعاملات سیاسی ایران- عربستان پس از ۱۱ سپتامبر، فصلنامه راهبرد، شماره ۱
برزگر، کیهان (1389). ارزیابی مقایسه ای تهدیدهای آمریکا در برخورد با ایران (2001-2010). فصلنامه آفاق امنیت. (6)3.
برچر، مایکل (1399) بحران در سیاست جهانی؛ ظهور و سقوط بحران ها، (قریشی، میرفردین، ترجمه) جلد اول، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
بوزان، باری و ویور، الی (1398). مناطق و قدرت ها؛ ساختار امنیت بین الملل (رحمن قهرمانپور، ترجمه). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ثانی آبادی، الهام و همکاران (1399)، آینده پژوهی روابط سیاسی ایران و عربستان و پیامدهای آن بر نظم منطقهای خاورمیانه، تهران، نشریه علمی مطالعات انقلاب اسلامی، دوره 177 شماره 62، صص 138-121
حاج یوسفی، امیر محمد و نعمتی، امیر حسین (1398) تحولات جدید در روابط عربستان و رژیم صهیونیستی؛ دلایل و زمینه ها، فصلنامه آفاق امنیت. (44)12. 184-148
حافظ نیا، محمدرضا، رومینا، ابراهیم (۱۳۸۴)، تحول روابط ایران و عربستان و تأثیر آن بر ژئوپلیتیک خلیج‌فارس، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره ۲۰، شماره ۲، تابستان. صص ۶۶-۸۲.
پروین، دیوید جی(1395). برقراری نظم در روابط اعراب و اسرائیل؛ از موازنه تا کنسرت در نظم های منطقه ای؛ امنیت سازی در جهانی نوین. (دهقانی فیروزآبادی، ترجمه). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پریفتی، بلدر (1397). سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه. (سیفی، عبدالمجید، ترجمه). تهران: نشر قومس.
جاب، برایان (1395) مسائل چندجانبه گرایی؛ استلزامات و پیامدها برای مدیریت مناقشه منطقه ای در جهانی نوین، ترجمه دهقانی فیروزآبادی، پژوهشکده مطالعات راهبردی
جعرفی ولدانی، اصغر و جهانبخش، محمد تقی (1395) رویکردهای رقابت جویانه عربستان سعوی در افغانستان، تهران، فصلنامه روابط خارجی، سال نهم، شماره سوم، پیاپی 39، صص 128-99
سولینگن، اتل (1395) آزادسازی اقتصاد، ائتلاف های سیاسی و نظم های در حال ظهور در جهانی نوین، ترجمه دهقانی فیروزآبادی، پژوهشکده مطالعات راهبردی
کاراته اهنگری، نصرت الله (1372) سیاست خارجی پادشاهی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران در دهه 1380، پایان نامه دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه
عظیمی، رقیه سادات (1375) کتاب سبز؛ عربستان. تهران: وزارت امور خارجه
صفوی، سید حمزه و بیژنی، مهدی (1395).ریشه های ژئوپلتیکی تهاجم عربستان سعودی به یمن. فصلنامه آفاق امنیت (30)9 145-172
لیبو، ریچارد ند (1395) بین جنگ و صلح؛ ماهیت بحران های بین المللی، (حیدری، محدثه، ترجمه) تهران: نشر مخاطب
لیک، دیوید و مورگان، پاتریک (1395). نظم های منطقه ای؛ امنیت سازی در جهانی نوین. (دهقانی فیروزآبادی، ترجمه). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
لیک، دیوید (1395). رهیافت سیستمی به مجموعه های امنیتی مناطق در نظم های منطقه ای؛ امنیت سازی در جهانی نوین. (دهقانی فیروزآبادی، ترجمه). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
لوئیس، برنارد (1394). دین سیاست و حکومت در خاورمیانه. (علی باقری دولت آبادی، ترجمه). تهران: نشرعلامه بهبهانی.
متقی، ابراهیم (1388) همکاری نامتقارن ایران و آمریکا در دوران اوباما، فصلنامه روابط خارجی، (3)1. 7-32
مصلی نژاد، عباس (1395) سیاست گذاری موازنه منطقه ای در روابط ایران و عربستان، تهران، فصلنامه سیاست، 46(4)
معینی، امین (1396) اولین سفر خاورمیانه ای ترامپ؛ اهداف و پیامدها، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، گزارش 283
معینی، امین و متقی، ابراهیم (1401) نظم منطقه ای خاورمیانه؛ بستری برای تبیین سیاست امنیتی جمهوری اسلامی ایران، تهران، فصلنامه سیاست دفاعی، دوره 31 شماره 120
مورگنتا، هانس جی (1397) سیاست میان ملت ها؛ تلاش در راه قدرت و صلح. (ترجمه: مشیرزاده، حمیرا) تهران: مرکز مظالعات سیاسی و بین المللی
والتز، کنث ن (1394) نظریه سیاست بین الملل. (ترجمه: طالبی آرانی، روح الله). تهران: نشر مخاطب
هینه بوش، ریموند و احتشامی، انوشیروان (1390). سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه. (قهرمان پور و مساح، ترجمه). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
Al Otaiba, Yousef (2020). "Annexation will be a serious setback for better relations with the Arab world". ynetnews. YNetNews.
Art, R. J. and Jervis, Robert eds. (2000) “International Politics: Enduring Concepts and Contemporary Issues”, New York: Addison Wesley.
Ekhtiari, Amiri, Reza(2011) Ku Hasnita Binti Ku Samsu; Hassan Gholipour Fereidouni. "The Hajj and Iran's Foreign Policy towards Saudi Arabia". Journal of Asian and African Studies. 46 (678): 678- 690.
Bunge, M. Emergence and Convergence: Qualitative Novelty and the Unity of Knowledge. Toronto: University of Toronto Press, 2003
Busch, A. E (2001). Ronal Reagan and the Defeat of the Soviet Empire. In L. Bogle. The cold war: national security policy planning from Truman to Reagan and from Stalin to Gorbachev. New York, Routledge. pp: 403-418
Brown , L. Carl (). International Politics and the Middle East: Old Rules, Dangerous Game. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Cordesman, Anthony (1998) USCENTCOM Mission and History, Center for Strategic and International Studies
Collins, Alan, ed. (2016). Contemporary Security Studies (4th ed.). Oxford, United Kingdom: Oxford University Press.
Gause, Gregory. 2011. Saudi Arabia's Regional Security Strategy, in International Politics of the Persian Gulf, Mehran Kamrava (ed.), Syracuse University Press.
Ghoble, V. (2019) Saudi Arabia–Iran Contention and the Role of Foreign Actors, Strategic Analysis, 43(1), 42-53.
Gordon, Michael R. (8 August 1990). "Bush Sends U.S. Force to Saudi Arabia as Kingdom Agrees to Confront Iraq; Bush's Aims: Deter Attack, Send a Signal". The New York Times. Retrieved 19 November 2018.
Guffey, R., A, “Saudi-Iranian Relations Since the fall of Saddam”,Rivalry,Cooperation and Implications for U.S.A Policies, Middle East Journal,No.4,Vo1.61.(2009)
Henderson, Simon. 2009. After King Abdullah: Succession in Saudi Arabia, the Washington Institute for Near East policy, Policy Focus # 96.
Houghton, Benjamin (2022). China’s Balancing Strategy Between Saudi Arabia and Iran: The View from Riyadh. Asian Affairs , Volume 53, Pages 124-144, Published online: 09 Feb 2022
Ignatius, David. 2015. Reshuffling the House of Saud, Washington Post, February 3.
Khan, Mohsin S. (2009) The GCC Monetary Union: Choice of Exchange Rate Regime (PDF), Washington DC, USA: Peterson Institute for International Economics.
Khalidi, Rashid (2010) Resurrecting Empire, western footprints and Amrican perilous path in middle east, Beacon Press; Reprint edition
Knipp, Kersten (2013). Saudi rulers fear Egypt's fate, at: https://www.dw.com/en/saudi-rulers-fear-egypts-fate/a-17042894
Jones, Toby Craig (2006). "Rebellion on the Saudi Perpihery: Modernity, Marginalization, and the Shia Uprising of 1979". International Journal of Middle East Studies. 38 (2): 213-233.
Noble, Paul C (1984), The Arab System: Pressures, Constraints, and Opportunities from The Foreign Policies of Arab States, 2nd Edition, Routledge, eBook ISBN9780429310966
Nonneman, Gerd. 2005. Determinants and Patterns of Saudi Foreign Policy, in Saudi Arabia in the Balance: Political Economy, Society, Foreign Affairs, London: Hurst & Co.
O'Leary, Carole A. and Heras, Nicholas A. 2011. Saudi Arabia's "Iran Initiative" and Arab Tribalism: Emerging Forces Converge in the Arab World, Terrorism Monitor Publication, Volume 9, Issue 38.
Salisbury, Peter (2015) “Yemen and the Saudi–Iranian Cold War”, Available at: http://www.chathamhouse.org
Simons, Geoff (2003), Future Iraq: US Policy in Reshaping the Middle East, Resurrecting Empire
Sivan, Emmanuel; Friedman, Menachem (29 August 1990). Religious Radicalism and Politics in the Middle East. SUNY Press.
Snyder, Craig A (1999). Contemporary Security and Strategy, Landan, Macmillan Press.
Takeyh, Ray (2015) “The New Saudi Foreign Policy”, available at: http://www.cfr.org
Wright, Steven (2010) The United States and Persian Gulf Security: The Foundations of the War on Terror, cloth.Published online by Cambridge University Press
"Saudi warplanes bomb Houthi positions in Yemen". Al Arabiya. 25 March 2015. Retrieved 25 March 2015.
https://www.aljazeera.com/news/2015/3/31/sisi-says-arab-nations-to-create-joint-military-force
https://www.theguardian.com/world/2021/feb/26/jamal-khashoggi-mohammed-bin-salman-us-report | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 752 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 278 |
||