آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,708 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,557 |
ساختار وجودی انسان در قرآن و کاربرد آن در ساحات تربیتی مبتنی‌بر سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| دوره 29، شماره 50، خرداد 1400، صفحه 135-175 اصل مقاله (1.57 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا کیایی1؛ فریبرز باقری* 2؛ خدیجه ابوالمعالی الحسینی3 | ||
| 1دکترای رشته روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2نویسنده مسئول: دانشیار گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 08 خرداد 1399، تاریخ بازنگری: 15 مرداد 1399، تاریخ پذیرش: 20 مرداد 1399 | ||
| چکیده | ||
| پژوهش فعلی با هدف کاربردی‌کردن ساحات تربیتی سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش با تطبیق بر "نقشه انسان در قرآن" انجام گرفت تا بتوان متربیان را به اهداف نهایی ساحات تربیتی سوق داد. پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی قرآن و ساحات تربیتی در سند تحول بنیادین انجام گرفت. جامعه آماری، قرآن، تفاسیر و مجموعه پژوهش‌های مرتبط و سند تحول بنیادین و نمونه آماری 2470 آیه (واحد تحلیل) توصیف‌کننده وجود انسان از قرآن بود که با نمونه‌گیری هدف‌مند استخراج شد و با همین روش واحدهای تحلیلی توصیف‌گر اهداف ساحات تربیتی از سند تحول استخراج و داده‌های هردو به روش استقرایی تحلیل شدند. براین‌اساس، چهارچوب نظری از نقشه انسان در قرآن به محوریت قلب ارائه شد که واحدهای تحلیل ساحات تربیتی بر آن تطبیق یافت. نتایج نشان داد که دستیابی به اهداف هریک از ساحات تربیتی، وابسته به درنظرگرفتن تعالی، توسعه و رشد متربیان در ساختارهای وجودی مرتبط با آن در نقشه انسان در قرآن است که درقالب الگوهای مجزا ارائه شد و آن نظام معیاری کاربردی را درجهت تحقق حیات طیبه در اختیار مربیان و متربیان قرار می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سند تحول بنیادین؛ ساختار وجودی انسان؛ انسان‌شناسی تجربی؛ انسان‌شناسی قرآنی؛ تعلیم‌وتربیت اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Human Natural Structure in the Holy Qur'an and Its Application in Educational Fields on the Basis of the Fundamental Transformation of Education Document | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Kiaei1؛ Fariborz Bagheri2؛ Khadijeh Abolm’ali Al-Hosseini3 | ||
| 1PhD candidate in general psychology, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran | ||
| 2Corresponding author: associate professor at the Department of Psychology, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran. | ||
| 3Associate professor at the Department of Psychology, Islamic Azad University of Roodhen, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| This study is aimed at the application of the fundamental transformation document in educational fields by adapting it to the map of "man in the Qur'an" in order to guide learners to the ultimate goals of the educational fields. The research is conducted by a qualitative content analysis of the Holy Qur’an and the educational fields in fundamental transformation document. The statistical population of the research included verses of the Holy Quran, interpretations and related research works, as well as the fundamental transformation document from which a sample of 2470 verses (analysis units) describing human nature were selected by purposive sampling method. In the same way, the analytical units describing the goals of educational fields were identified from the document and the data from both sources were analyzed inductively. Accordingly, a theoretical framework of the human structure in the Holy Qur'an was drawn by focusing on the heart, on which the units of analysis of educational fields were adapted. The results showed that achievement of the goals of each educational field depends on the consideration of the excellence, development and growth of learners in the related structures of human map in the Holy Qur'an. They were presented in separate categories, and the criteria-based applied system for the realization of excellent life was presented to the educators and learners. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Fundamental Transformation Document, the natural structure of human, experimental anthropology, Qur’anic anthropology, Islamic education | ||
| مراجع | ||
|
آقابخشى، علی (1375)، فرهنگ علوم سیاسى تهران، تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمى ایران. ابوالمعالی الحسینی، خدیجه (1392)، تحلیل کیفی متن: استقرا/ قیاس، دوفصلنامه پژوهشی مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی، ش 1: 83 ـ 102. انواری، جعفر (1394)، اثبات تحریف‌ناپذیری قرآن با بررسی و نقد ادله نسخ تلاوت، فصلنامه حسنا، 7 (25): 39 ـ 62. الهی قمشه‌ای، حسین (1377)، قرآن کریم، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه. الهی قمشه‌ای، حسین (1392)، در قلمرو زرین (365 روز با ادبیات انگلیسی)، تهران:انتشارات سخن، چاپ ششم. ازگلی، محمد (1391)، درآمدی بر گونه‌شناسی و تعریف تعالی منابع انسانی در برخی از مکتب‌های بشری، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، س 4، ش 2:181 ـ 151. اخترشهر، علی (1387)، توسعه در غرب و اسلام، مجله معرفت، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ش 124: 181 ـ 161. اخوت، احمدرضا (1397)، تبیین عناصر ساختار وجودی انسان، نشر فردا، چاپ 6، تهران. اژه‌ای، جواد (1385)، انسان قرآن از دیدگاه فردی و اجتماعی، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، ش 3: 23 ـ 1. السون، متیو اچ و هرگنهان، بی.آر (2009)، مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، ترجمه علی‌اکبر سیف (1390)، تهران: نشر دوران، ویراست هشتم. ایمانی، محسن و کرامتی، معصومه (1386)، تبیین و نقد نظریه انسان برتر نیچه و دلالت‌های آن در تعلیم‌وتربیت، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 37 (2)، 105 ـ 122. باقری، خسرو (1383)، مبانی متافیزیکی اندیشه اسلامی بنیانی برای تکوین نظریه‌های روان‌شناختی، مجله دانشور رفتار.، تهران: دانشگاه شاهد، 11 (7). باقری، فریبرز (1391)، نقش مفهوم غایت‌مندی در تعیین ملاک‌های نابهنجاری در روانشناسی، مجله ذهن، ش 50: 51 ـ 85. باقری، فریبرز (1392)، مفهوم‌شناسی و کارکردهای هنجار، مجله علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 2 (3): 70 ـ51. باقری، فریبرز (1394)، خاستگاه هنجارها در کتب درسی روانشناسی بالینی، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 33: 1 ـ 28. برقی، احمدبن محمدبن خالد (1371)، المحاسن، قم: نشر دارالکتاب الاسلامیه، چ دوم. ج 1. بستانی، فواد افرام (1375)، ترجمه کامل المنجد الابجدی، ترجمه رضا مهیار، تهران: نشر اسلامی، چ دوم. بالراغب الاصفهانی (502 ق)، المفرادات فی غریب القرآن، المحقق: صفوان عدنان الداودی (1412ق)، بیروت: الناشر: دارالقلم، الدار الشامیه، الطبعه الاولی. بونژه، ماریو و آردیلا، روبن (1944)، فلسفه روانشناسی، ترجمه زارعان و همکاران (1388). پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ اول، قم. بهرامی احسان، هادی؛ امجدیان، محی‌الدین؛ رستمی، رضا و واحدی، سیامک (1397)، ارائه مدل نظری مداخله درمانی براساس آموزه‌های اسلامی، مجله دین و سلامت، 6 (2): 40-52. بهمنی، فرزانه (1391)، نسبت دل در ادب فارسی با صدر، شغاف، قلب و فؤاد در قرآن کریم، تهران: اندیشکده یقین، ویراست دوم. جعفری، محسن و هادیان شیرازی، عبدالرسول (1395)، بررسی مشتقات واژه‌های قلب، صدر، فؤاد و شغاف در قرآن و اثرات اعتقادی و عملی آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، شیراز. جوادی آملی، عبدالله (1397)، تفسیر تسنیم، جلد (1 تا 46)، قم: نشر اسراء، چ آخر. حاجتی شورکی، سیدمحمد و نقوی، حسین (1396)، تحلیل واژگانی روح، نفس، قلب، فؤاد و صدر در قرآن، مجله قرآن‌شناخت، 10(2): 37 ـ 54. حسن‌زاده آملی، حسن (1349)، تازیانه سلوکف تنظیم: سیدمحمد ناظر نقوی (1387)، قم: نشر قدیانی. خسروپناه، عبدالحسین و میرزایی، رضا (1389)، چیستی انسان‌شناسی، مجله انسان‌پژوهی دینی، دوره 7، ش 24: 63 ـ 35. خسروی حسینی، غلامرضا (1383)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، تهران: نشر مرتضوی، چ سوم، ج 1و2. خجسته، سعید؛ شریعتمداری، علی و نادری، عزت‌الله (1393)، بررسی مبانی انسان‌شناسی ازمنظر سهروردی و استنتاج‌های تربتی مترتب با آن برای بهبود اهداف نظام آموزش‌وپرورش ایران، فصلنامه ارزش‌شناسی در آموزش، 1(1): 7 ـ 27. خلیلیان، محمدجمال؛ جوشقانی نائینی، سیدحمید؛ عسکری، قاسم و بیدار، محمد (1392)، مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام، معرفت اقتصاد اسلامی، س چهارم، ش 2: 102 ـ 77. دلبری، سیدمحمد (1395)، دلالت‌های تربیتی معناشناسی «قلب» در قرآن کریم، دوفصلنامه پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، (5) 9، 81 ـ 106. ربر، آرتور اس (1995)، فرهنگ روانشناسی توصیفی، ترجمه یوسف کریمی و همکاران (1390)، تهران: انتشارات رشد، چ اول. ساربان، حمیده؛ عیسی مراد، ابوالقاسم و طبیبی، زهرا (1392)، ارتباط نگرش‌های تربیتی والدین با ابعاد سلامت روانی و اجتماعی، مجله روانشناسی مدرسه، 2 (3)، اردبیل: 97 ـ 124. سیدمظهری، منیره (1383)، مطالعه ای تطبیقی درباره غایت‌مندی عالم طبیعت در کلام اهل سنت و فلسفه اسلامی، مجله برهان و عرفان، ش 4: 120 ـ 95. شولتز، دوان. پی و شولتز، سیدنی الن (1996)، تاریخ روانشناسی نوین، ترجمه علی‌اکبر سیف و دیگران (1389)، تهران: انتشارات دوران، چ نهم. شعبانی ورکی، بختیار (1396)، انسان‌شناسی و کاربرد آن در تعلیم‌وتربیت از دیدگاه امام خمینی(ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، پرتال امام خمینی. صرفی، زهرا (1398)، تبیین انسجام محتوایی سوره لقمان با روش تحلیل محتوای کیفی، فصلنامه تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا، تهران: 83 ـ 112. طالبی، محمدحسین (1395)، حقیقت انسان ازمنظر عقل و وحی، دوفصلنامه انسان‌پژوهی دینی، س13، ش 36: 196 ـ 177. طباطبایی، علامه سیدمحمدحسین (1350)، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی (1374)، قم: دفتر انتشارات اسلامی. عبداللهی، کبری و امری، مرضیه (1390)، بررسی مقایسه‌ای انسان‌شناسی از دیدگاه قرآن و اومانیسم، مطالعات تطبیقی حقوق بشر، س 1، ش 1. فارسی‌نژاد، علی‌رضا (1395)، هدف‌داری آفرینش ازمنظر قرآن کریم و حکمت متعالیه، مجله عقل و دین، دوره 8، ش 15: 120 ـ 91. فارسی، جلال‌الدین (1377)، ساختار انسان‌شناسی قرآنی، مجله پژوهش‌های قرآنی، ش 16. فولادی، محمد و حیدریان، کیومرث (1395)، بررسی و مقایسه مبانی فلسفی اندیشه‌های تربتی فارابی و غزالی، مجله معرفت، 25 (228): 53 ـ70. قرشی، علی‌اکبر (1381)، قاموس قرآن، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ نهم، ج 1 ـ 4. قرائتی، محسن (1376)، تفسیر نور، تهران: نشر مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن. کازرونی، سیدمصطفی (1394)، بررسی تطبیقی انسان‌شناسی قرآنی با انسان‌شناسی غربی باتوجه‌به مبانی اعتقادی شیعه، فصلنامه تخصصی تفسیر علوم قرآن و حدیث، ش 25: 211 ـ 170 کارکن بیرق، حبیب (1389)، این‌همانی (ذهن) و بدن و مسئله کیفیات ذهنی، مجله ذهن، ش 41، قم: 67 ـ 89. کریمیان، علی (1394)، بررسی وجوه اضلال انسان از حیوان در دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی، فصلنامه مطالعات تفسیری، ش 23، 123 ـ 140. کیایی، زهرا؛ باقری، فریبز و آذربایجانی، مسعود (1392)، تحلیل محتوای سخنان امام علی(ع) به لحاظ اهداف تغییر در رفتار و روان انسان، مجله اسلام و روانشناسی، ش 13، قم: 95 ـ 118. کیایی، زهرا؛ باقری، فریبرز و ابوالمعالی، خدیجه (1399)، مقایسه تصویر انسان ازمنظر پلاتچیک و شوارتز و تطبیق آن با نقشه انسان در قرآن، پایان‌نامه دکترای روانشناسی، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران. کوهن، توماس (1970)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمه سعید زیباکلام (1389)، تهران: انتشارات سمت. کرمعلیان، حسن و حسینی، سیدعلی‌اکبر (1383)، عناصر تربیتی انسان طبیعی و آرمانی در نظام تعلیم‌وتربیت اسلامی، فصلنامه اندیشه دینی، ش 11: 61 ـ 76. گلسر، ویلیام (2010)، مدرسه کیفی، ترجمه علی صاحبی (1393)، تهران: انتشارات سایه سخن. لسانی فشارکی، محمدعلی و زرنگار، مصطفی (1389)، بررسی معناشناسانه فوز و فلاح در قرآن کریم، پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم، س 1، ش 8.: 74 ـ 51. مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم‌وتربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران (1390)، دبیرخانه شورای عالی آموزش‌وپرورش: 294 ـ 304. متقی، زهره و نجفی، محمد (1393)، چهارچوب نظام تعلیم‌وتربیت در انسان‌شناسی براساس اندیشه‌های علامه محمدتقی جعفری، مجله پژوهش‌های تعلیم‌وتربیت اسلامی، 6(1): 69 ـ 94. مزیدی، محمد و شیخ‌الاسلامی، راضیه (1388)، مبانی وجودشناسی و انسان‌شناسی روش‌های تربیتی انسان از دیدگاه قرآن و سیره پیامبر اعظم (ص)، مجله اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 1 (1). محمدی، ابوالفضل؛ علایی‌زاده، محمود و محمدی، مهدی (1392)، بررسی پایه‌های نظری تعالی فرد در سازمان از دیدگاه قرآن کریم، فصلنامه مدیریت اسلامی، س 23، ش 4: 133 ـ 153. مددی ماهانی، محمدرضا؛ علوی، سیدحمیدرضا؛ صرفی، محمدرضا و یاری دهنوی، مراد (1396)، انسان‌شناسی حافظ و دلالت‌های آن در تربیت، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 26(38): 5 ـ 27. مدرس آشتیانی، مهدی (1390)، تعلیقه و منظومه حکمت سبزواری، قم: نشر المؤتمر العلامه الآشتیانی، زهیر، چ1، ج 1. مصباح یزدی، محمدتقی (1389)، سجاده‌های سلوک، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم. مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چ10. مهرابی بهار، علی (1389)، دکترین ملی سلامت جمهوری اسلامی ایران در افق 1414، پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. میبدی، احمدبن‌محمد (1373)، تفسیر ادبی عرفانی کشف الاسرار، تهران: انتشارات اقبال، چ نهم، ج 2. موسی‌خوانی، محمد (1382)، نظارت و کنترل با کدام رویکرد؟ روندگرایی یا تجربه‌گرایی، مجموعه مقالات نخستین همایش نظارت و بازرسی: 419 ـ 432. محمدی پویا، فرامرز؛ صالحی، اکبر و مومیوند، فاطمه (1394)، تحلیل محتوای نهج‌البلاغه براساس ساحت‌های شش‌گانه تربیتی سند تحول بنیادین، پژوهشنامه نهج‌البلاغه، 3 (10): 63 ـ 81. نلر، جورج ( بی‌تا)، انسان‌شناسی تربیتی، ترجمه محمدرضا آهنچیان و یحیی قائدی (1379)، تهران :آییژ. ناصری، ناصر؛ ترکاشوند، سینا و محمدی پویا، فرامرز (1395)، تحلیل محتوای منطق‌الطیر براساس ساحت‌های شش‌گانه تربیتی، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، 8 (31): 187 ـ212. نیلی احمد‌آبادی، محمدرضا (1392)، جایگاه تعلیم‌وتربیت اسلامی در علوم انسانی، مجله پژوهشنامه انتقادی، 13(27): 171 ـ 186. وجدانی، فاطمه و ایمانی، محسن (1392)، تحلیل مفهوم "رشد" باتکیه‌بر آیات قرآن کریم، پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 20 (16): 35 ـ 11. وفایی، رضا؛ فضل‌اللهی قمشی، سیف‌الله و طالعی فرد، احمد (1396)، بررسی میزان توجه به ساحت‌های شش‌گانه تربیت سند تحول بینادین آموزش‌وپرورش در کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی، فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم‌وتربیت اسلامی، 2 (2): 131 ـ 154. Baumeister, Roy F(2005). The Cultural Animal: Human Nature, Meaning, and Social Life. Oxford university. New York.
Brown, Donald E (2002). Human nature and history.History and theory. Wesleyan University, Vol 40, p:138-157.
Dortier, Jean-francois (2012). L,homme cet estrange animal. Edition Sciences humaines Auxerre cedex.
Ember, Carol R., Ember, Melvin (2004); Encyclopedia of Medical Anthropology, New York: KluwerAcademic/Plenum Publishers, p 3.
Freud, Sigmund (1963). General psychological theory. New York:published by Simon &Schuster.
Heil, John (1999). Philosophy of Mind. London and New yourk: Routledge.
Glasser W (1999). Choice Theory : A New Psychology of Personal Freedom. HarperCollins Publishers Inc. New York.
Lakatos, I (1970). Falsification and the methodology of scientific research programs. Criticism and the Growth of Knowledge. Cambridge University Press.
Mayr, E (2004). What makes biology unique? Cambridge university press. Pp:83-97.
Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, vol,50. No 4, 370-396.
A Companion to Experimental Philosophy, First Edition. Edited by Justin Sytsma and Wesley Buckwalter. © 2016 John Wiley & Sons, Ltd. Published 2016 by John Wiley & Sons, Ltd.
Stevenson, Leslie. L Haberman, David (1998). The theories of human nature. New York: Oxford University Press. Third edition.
Stenmark, Mikael (2012). Theories of Human Nature: Key Issuse. Blackwell publishing.Uppsala. 543-558
Stich, Stephen P (2016). Could man be an irrational animal?.Synthese, Naturalistic Epistemology. Vol. 64, No . 1.pp: 115-135.
Schwartz, shalom H at all (2012). Refining the theory of basic individual values. Journal of personality and social psychology. Vol103.No 4.p 663-688.
Watson, Richard (2010). Future Files A Brief History of the Next 50 Years. London: Nicholas, Brealey.
Vidal, C. (2008). Wat is een wereldbeeld? (What is a worldview?), in Van Belle, H. & Van der Veken, J., Editors, Nieuwheid denken. De wetenschappen en het creatieve aspect van de werkelijkheid, in press. Acco, Leuven. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 911 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 440 |
||