آمار
| تعداد نشریات | 39 |
| تعداد شماره‌ها | 1,171 |
| تعداد مقالات | 8,438 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,324,815 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,568,480 |
تحلیل محتوای اسناد بالادستی بر اساس مؤلفه‌های برنامه‌ی درسی آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر هوش معنوی | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| دوره 29، شماره 53، بهمن 1400، صفحه 301-334 اصل مقاله (1.31 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| پونه یوسفیان اهری1؛ شهرام رنجدوست* 2؛ محمد عظیمی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، گروه برنامه ریزی درسی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران. | ||
| 2نویسنده مسئول: استادیار، گروه برنامه ریزی درسی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران. | ||
| 3استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 09 آذر 1398، تاریخ بازنگری: 26 آبان 1400، تاریخ پذیرش: 20 اردیبهشت 1399 | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر درصدد تبیین ابعاد و مؤلفه‌های برنامه‌ی درسی آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر هوش معنوی و تحلیل آن در محتوای پنج سند از اسناد بالادستی شامل سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، برنامه‌ی درسی ملی، نقشه‌ی جامع علمی کشور، قانون اساسی و سند نهایی چشم‌انداز بیست‌ساله است. روش پژوهش توصیفی و شامل تحلیل اسنادی و همچنین تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می‌شود. جامعه‌ی تحلیلی نیز شامل متون مرتبط با ابعاد و مؤلفه‌های برنامه‌ی درسی آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر هوش معنوی و همچنین متن اسناد است که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه‌ی پژوهشی، از نمونه‌گیری صرف‌نظر شده و کل جامعه‌ی آماری تحت بررسی و تحلیل قرار گرفت. ابزارهای اندازه‌گیری، فرم فیش‌برداری و همچنین سیاهه‌ی تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و داده‌های اسنادی به شیوه‌ی کیفی با استفاده از شاخص‌های توصیفی در فرایند آنتروپی شانون مورد تحلیل قرارگرفته و چارچوب مفهومی برنامه‌ی درسی فبک، بر اساس مدارک و مستندات مرتبط در چهار مؤلفه‌ی اصلی و ۴۹ مؤلفه‌ی فرعی تدوین شده است. نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون بیانگر این بود که در بررسی پنج سند از اسناد بالادستی، مؤلفه‌های مذکور از توزیع نرمال برخوردار نبوده و مؤلفه‌ی پیامدهای اجتماعی تفکر فلسفی با 1270 مورد، دارای بیشترین میزان فراوانی و مؤلفه‌ی چیستی فلسفه با 47 مورد، کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده است و مغفول واقع شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فلسفه برای کودکان؛ اجتماع پژوهشی؛ هوش معنوی؛ اسناد بالادستی | ||
| مراجع | ||
|
آذر، عادل (1380). بسط و توسعه‌ی روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوا، فصلنامه‌ی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، ش ۳۷ و ۳۸: ۱ - ۱۸.
آزاد نیا، ابوالفضل، کارآمد، اصغر و سلطانی گرد فرامرزی، سمیه (1389). هوش معنوی و تأثیرات آن بر سلامت جسمانی و روانی، یزد و یزدی‌ها، ش ۵: 48 - 58.
اسمیت، فیلیپ، هولفیش، هنری گوردون (1389). تفکر منطقی روش تعلیم و تربیت، ترجمه‌ی علی شریعتمداری، تهران، سمت.
اسهرلوس، وحیده؛ داداشی خاص، اسماعیل(1391). تأثیر هوش معنوی مدیران بر عملکرد کارکنان سازمان‌های دولتی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره‌ی 2، ش ۳: 98 - 135.
امینی جاوید، لیلا، زندی پور، طیبه و کرمی، جهانگیر (1394). اثربخشی آموزش هوش معنوی بر افسردگی و شادکامی دانش آموزان دختر، زن و جامعه (جامعه‌شناسی زنان)، س 6، ش۲: ۱۴۱- 168.
امین یزدی، سید امیر (1391). رشد یکپارچه‌ی انسان: مدل تحولی - تفاوت‌های فردی مبتنی بر ارتباط، پژوهشنامه‌ی مبانی تعلیم و تربیت، س2، ش1: 109 - 126.
باغگلی، حسین، شعبانی ورکی، بختیار، نهاوندی، علی و غفاری، ابوالفضل (1394). تحلیل و نقد رویکردهای تربیت معنوی نوپدید (بررسی الگوی معنویت باوری فارغ از دین)، تربیت اسلامی، س 10، ش 20: 29- 53.
برجعلی، زهرا و خسروی، زهره (1395). رابطه‌ی میان مؤلفه‌های هوش معنوی و هویت فردی، اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره‌ی 12، ش ۱: 97 - 115.
بهزاد فر، مرجان (15/3/1394). بررسی اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان در تربیت معنوی، دومین کنفرانس ملی توسعه‌ی پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
تقی پور ظهیر، علی (1389). برنامه‌ریزی درسی برای مدارس ابتدایی در هزاره‌ی سوم، تهران ، آگه.
خدایاری فرد ، محمد، غباری بناب، باقر، سهرابی، فرامرز، خرمی مارکانی، عبدالله، زمانپور، عنایت‌الله و راقبیان، رؤیا (۱۳۹۴). تدوین مبانی نظری و طراحی مقیاس هوش معنوی، طرح پژوهشی درون دانشگاهی، دانشکده‌ی روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
خوشخوئی، منصور و اذنب، عطا (1394). بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های تفکر فلسفی در سند برنامه‌ی درسی ملی آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران، تفکر و کودک، سال ششم، شماره‌ی ۲، صص 37 تا 60.
دانشور، میترا، غلامحسینی، احمد، اسپیدکار، محبوبه، روشندل، علی‌اکبر، حمزه بیگی، طیبه، صفاری نظری، مهدخت و اسماعیل‌زاده اصل، محمدعلی (1395). کتاب معلم (راهنمای تدریس) تفکر و پژوهش ششم دبستان، تهران، اداره‌ی کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی.
راجی، ملیحه (1391). تعلیم و تربیت انتقادی و پیوندهای آن با برنامه‌ی آموزش فلسفه برای کودکان، تفکر و کودک، س 3، ش1: 15 – 42.
رحیمی سجاسی، داوود و قنبری نیک، سیف اله (1396). بازخوانی عدالت اجتماعی در ارتباطات میان فردی ازمنظر نهج‌البلاغه، اسلام و مطالعات اجتماعی، س 5، ش 1: 31 - 58.
رستگار، عباسعلی و وارث، سید حامد (1387). خدا در سازمان: تلفیق و یکپارچگی زندگی معنوی و زندگی کاری، علوم مدیریت ایران، س 3، ش 11: 73 - 99.
رستگار، عباسعلی ( 1385). ارائه و تبیین مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت: مطالعه موردی، رساله‌ی دکتری، دانشکده‌ی مدیریت، دانشگاه تهران.
رضایی، نور محمد، پادروند، نادر، سبحانی، عبدالرضا و رضایی، علی‌محمد (1393). بررسی تأثیر اجرای برنامه‌ی فلسفه برای کودکان در افزایش خلاقیت و مؤلفه‌های سیالی، انعطاف‌پذیری، ابتکار و بسط، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره‌ی 4، ش 2: ۱۹ - ۳۶.
رضایی، هما، شفیع‌آبادی، عبدالله، قائدی، یحیی، دلاور، علی و اسمعیلی، معصومه (1392). بررسی اثربخشی اجرای برنامه‌ی فلسفه برای کودکان به شیوه‌ی اجتماع پژوهشی در افزایش هوش هیجانی دختران دبیرستانی، روانشناسی تربیتی، دوره‌ی 9، ش۳۰: 79 -106.
ستاری، علی (1395). رویکردهای مواجهه با برنامه‌ی درسی فلسفه برای کودکان و معرفی راهکار مناسب برای کاربست آن در ایران، نوآوری‌های آموزشی، س 15، ش ۵۸: 50 - 70.
ستاری، علی (1393). نقد مبانی فلسفه برای کودکان، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ستاری، علی (1391). بررسی و نقد برنامه‌ی فلسفه برای کودکان از منظر حکمت متعالیه، تفکر و کودک، س 3، ش ۲: ۱ - 26.
سجادی نژاد، مرضیه السادات و اکبری چرمهینی، صغری (1395). بررسی تحولی هوش معنوی از نوجوانی تا سالمندی، روانشناسی مثبت، س 2، ش ۲: ۱ - 18.
سند ملی برنامه‌ی درسی (1391). شورای عالی وزارت آموزش‌وپرورش.
سهرابی، فرامرز و ناصری ، اسماعیل (1389). بررسی مفهوم و مؤلفه‌های هوش معنوی و ساخت ابزاری برای سنجش آن، پژوهش در سلامت روان‌شناختی، دوره‌ی 3، ش ۴: ۶۹ - ۷۷.
سیاست‌های کلی نظام (1392). سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش‌وپرورش کشور، سامانه‌ی جامع نظرات شورای نگهبان.
شریفی، صابر، سیف نراقی، مریم، نادری، عزت اله و احقر، قدسی (1397). جایگاه تفکر انتقادی در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش ایران، پژوهش در نظام‌های آموزشی، دوره‌ی ۱۲، ویژه‌نامه: 249 ـ 266.
شریعتمداری، علی (1394). اصول و فلسفه‌ی تعلیم و تربیت، تهران، امیرکبیر.
صابری نجف‌آبادی، ملیحه (1390). آموزش فلسفه به کودکان در موزه‌های تعاملی علم، تفکر و کودک، س2، ش ۳: 51 - 72.
صادقی هاشم‌آبادی، محمد و علوی، سید محمدکاظم (1393). فلسفه برای کودکان، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، س 6، ش ۲: 59 - 78.
صباغ حسن‌زاده، طلعت (1394). طراحی الگوی برنامه‌ی درسی فلسفه برای کودکان در دوره‌ی ابتدایی بر اساس فلسفه‌ی تعلیم و تربیت اسلامی، رساله‌ی دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
صدر، فاطمه (1398). بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری با دیدگاه متیو لیپمن درباره‌ی اهداف تعلیم و تربیت، تربیت اسلامی، س 14، ش 28: 75-94.
صفر پور، بهشته (23و22/4/1395). آموزش فلسفه برای کودکان با رویکرد معنویت برای کودکان، کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و رفتاری.
عابدی، منیره، نوروزی، رضا علی، مهرابی، حسینعلی و حیدری، محمدحسین (1398). شناسایی مؤلفه‌های فلسفه برای کودکان در آموزه‌های امام علی علیه‌السلام، تربیت اسلامی، دوره‌ی 14، ش 28: 115 ـ 137.
عظیمی، محمد (1395). طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه‌ی درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در دوره‌ی دبستان بر اساس مفروضه‌های نظام سلامت، به راهنمایی یوسف ادیب، دانشگاه تبریز، رساله‌ی دکتری، رشته‌ی برنامه‌ریزی درسی.
کدیور، پروین (1392). روانشناسی تربیتی، تهران، سمت.
کریمیان، حسین، ناطقی، فائزه و سیفی، محمد (1396). جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه‌ی درسی ملی، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و پنجم، شماره‌ی ۳۴، صص 133 تا 151.
کمالی مطلق، طاهره و نوشادی، ناصر (1396). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر سطح پرسشگری دانش آموزان دوره‌ی ابتدایی، تفکر و کودک، دوره‌ی 8، ش ۱، پیاپی 15: ۱ ـ ۱۳.
کیایی، طاهره و موسی زاده، زهره (1397). فرصت‌ها و تهدیدهای ساحت تربیت دینی و اخلاقی برنامه‌ی فلسفه برای کودکان، تربیت اسلامی، س 13، ش 26: 97 ـ 115.
گوتک، جرالد. ال (1389). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی، ترجمه‌ی محمدجعفر پاک‌سرشت، قم، مهر.
فرج الهی، مهران و مصطفوی، سیده مریم (1391). فلسفه برای کودکان، رشد تفکر سنجش گرانه، پژوهش‌های معرفت‌شناختی، دوره‌ی 1، ش 3: 89 - 107.
فتحی، لیلا، احقر، قدسی و نادری، عزت اله (1396). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکانp4c به روش پژوهش مشارکتی بر مسئولیت‌پذیری دانش آموزان، خانواده و پژوهش، ش ۳۸: 7 ـ 18.
فرهنگی، علی‌اکبر (1395). ارتباطات انسانی، جلد اول، تهران، رسا.
فضل الهی قمشی، سیف اله و ملکی توانا، منصوره (1396). عوامل مؤثر بر توسعه‌ی معنویت و ارزش‌های دینی دانش آموزان، معرفت، ش 236: 71 - 86.
فیاضی، مینا (8/2/1397). نقش حلقه‌های کندوکاو فلسفی در مقابله با تهدیدهای فضای مجازی بر تفکر انتقادی کودکان، نهمین همایش انجمن فلسفه‌ی تعلیم و تربیت ایران، فضای مجازی و فلسفه‌ی تعلیم و تربیت.
قاسم پور، عرفانه، ملکی پور، احمد و زارع صفت، صادق (1395). تبیین مؤلفه‌های برنامه‌ی درسی معنوی با نگاهی به دیدگاه نادینگز، پژوهش‌های کیفی در برنامه‌ریزی درسی، دوره‌ی 1، ش 3: 27 – 51.
قائدی فر، ابوذر و ملایوسفی، مجید (1397). روش فلسفه‌پردازی ارسطو در مجموعه مابعدالطبیعه (با نگاه به کتاب زتا)، فلسفه و کلام اسلامی آینه‌ی معرفت، سال هجدهم، ش 56: 51 ـ 70.
قدمیاری، معصومه و رشید پور، رکسانا (۱۳۹۳). بررسی جایگاه فلسفه برای کودکان در نظم عمومی جامعه ، فلسفه و کودک، ش 8: 79 - 92.
قنبری، سیروس و کریمی، ایمان (۱۳۹۵). مؤلفه‌های هوش معنوی در نهج‌البلاغه، پژوهشنامه‌ی نهج‌البلاغه، ش 13: ۹۹ ـ ۱۱۹.
مرتضوی اصل، سید رحمان (1391). بررسی الگوی لیپمن در زمینه‌ی آموزش فلسفه به کودکان و استخراج دلالت‌های آن در تربیت شناختی، به راهنمایی معصومه صمدی، دانشگاه پیام نور تهران جنوب، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، رشته‌ی تاریخ و فلسفه‌ی آموزش‌وپرورش.
مرعشی، منصور، سنجری، هادی، صفایی مقدم، مسعود و الهام پور، حسین (1395). بررسی رابطه‌ی ذهنیت فلسفی با هوش معنوی در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز، اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره‌ی 12، ش ۲: ۱۴۵ - ۱۶۴.
مرندی، سید علیرضا و عزیزی، فریدون (1389). مسئله جایگاه، تعریف و دشواری‌های پایه‌ریزی مفهوم سلامت معنوی در جامعه ایرانی ـ اسلامی، اخلاق پزشکی، سال چهارم، شماره‌ی 14، صص 11-21.
معتمدی محمدآبادی، مرضیه، عظیمی، الهام و نوروزی، رضا علی (1398). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی دوره‌ی ابتدایی بر اساس معیارهای تفکر فلسفی با تأکید بر نظریه‌ی لیپمن، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دوره‌ی 16، ش 63: 93 ـ 107.
موسوی، سید حسین، طالب‌زاده نوبریان، محسن، میر لو، محمدمهدی و اسد زاده، سمیه (۱۳۹۲). نقش مؤلفه‌های هوش معنوی و توانمندسازی روان‌شناختی در ابعاد رفتار مدنی سازمانی، مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، دوره‌ی 2، ش 2: ۹۹ ـ ۱۲۳.
نجفی، حسن، وفائی، رضا و ملکی، حسن (1394). تبیین ابعاد و مؤلفه‌های رشد معنوی انسان و تحلیل آن در محتوای سند بنیادین آموزش‌وپرورش ایران، مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، سال اول، شماره‌ی ۱، پیاپی ۱، صص ۱۳۳ تا ۱۵۶.
نجفی، محمد و کشانی، مهدیه (6/8/1388). برنامه‌ی درسی معنوی برای دستیابی به تربیت دینی؛ همایش تربیت دینی در جامعه‌ی اسلامی معاصر.
نژاد، آسیه (1390). بررسی جایگاه هوش معنوی و مؤلفه‌های آن در میان مجریان و دریافت‌کنندگان برنامه درسی دین و زندگی سال چهارم متوسطه در سال تحصیلی 1391تا1390، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان.
نوروزی، رضا علی و درخشنده، نگین (1386). بررسی اثرات کار فلسفی با کودکان از دیدگاه دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر اصفهان، نوآوری‌های آموزشی، دوره‌ی 6، ش 23: 123 – 146.
وارث، سید حامد، رستگار، عباسعلی، زراعت کار، سمیه و رفعتی آلاشتی، کبری (1388). رابطه ارتباط فرا فردی و رفتار شهروندی (مطالعه موردی: صداوسیما جمهوری اسلامی ایران)، مدیریت دولتی، دوره‌ی 1، ش 3: 135 - 154.
ویسی، مرضیه (1394). بررسی، تدوین و اعتبار سنجی شاخص‌های مربی آموزش فلسفه به کودکان، به راهنمایی محمدحسن میرزا محمدی، دانشگاه شاهد، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، رشته‌ی تاریخ و فلسفه‌ی آموزش‌وپرورش.
Anonymous. (1979). Spiritual health is important, say our readers. WHO Chron. 33: 29-30.
Amram, Joseph (2005) Intelligence Beyond IQ: the contribution of emotional and Spiritual intelligence to effective business leadership. institute of transpersonal Psychology.
Bowman, Nicholas A. & Small, Jenny (2010). Do college students who identify with a privileded religion experience greater spiritual development exploring individual and instructional dynamics? Research in Higher Education. V51 (7). pp 595- 614.
Buchanan, Michael T. (2010) Attending to the spiritual dimension to enhance curriculum change. Journal of Beliefs & Values. 31 (22). Pp 191 – 201.
Cam, Philip (1993) Thinking Stories 1: Philosophical Inquiry Children. Sydney: Hare & Ironmonger.
Chan Yoke Keng. Khatijah Binte Mohamad Ibrahim (2007). Philosophy for Children. Proceeding of the Redesinging Pedagogy: Culture, Knowledge and Understanding conference, Singapore.
Di Masi, D., & Santi, M. (2016). Learning democratic thinking: a curriculum to philosophy for children as citizens. Journal of Curriculum Studies, 48(1): 136-150.
D'Olimpio, L. and C. Teschers (2016), “Philosophy for Children Meets the Art of Living: A Holistic Approach to an Education for Life”, Philosophical Inquiry in Education, vol. 23, No. 2. Pp. 114-123.
Emmons, R. A. (2000). Is spirituality an intelligence? Motivation and the psychology of ultimate concern. International journal for the psychology of Religion, 10(1):3-26.
Emmons, R.A. (1999). The Psychology of ultimate concern: Motivation and spirituality in personality. New York: The Guilford Press.
Hwang, C.L. and Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications. Springer, New York.
Jordan, William (1990). Ancient Concepts of Philosophy, London; New York: Routledge.
Lipman, Mathew (2005). ” An Interview with Mattheo Lipman”, in thinking:
journal of Philosophy for children, Montclair state university, NEWJERSY volume 17, Number4.
Lipman, Mathew. (2003). "Thinking in Educations", New York: Cambrigde University
Press.
Lipman, M. (1993). "Thinking, Children and Education", USA: Kendall, Hunt Publishing Company.
Lipman, M. (1988). Philosophy goes to schools. Philadelphia: Temple University Press.
Lipman, M. (1980). Philosophy in the classroom Temple University Press.
Lipman, M., Sharp, A.M. & Oscanyan, F. (1980). Philosophy in the Classroom. Philadelphia: Temple University Press.
Murris. K. (2016). The Philosophy for Children curriculum: Resisting ‘teacher proof’ texts and the Formation of the Ideal Philosopher Child. Studies in Philosophy and Education,35(1) pp.63-76.
Noddings. N, (1995), A Morally Defensible Mission for Schools in the 21st Century, The Phi Delta Kappan, Vol. 67, No. , 5: 365-368.
Sharp A. M. (2004). The Other Dimension of Carring Thinking, Critical & Creative
Thinking. The Australasian Journal of Philosophy in Education, 12 (1). Pp. 9-15.
Sisk, D. & Torrance, E. P. (2001). Spiritual Intelligence: Developing higher consciousness. Buffalo, NY: Creative Education Foundation Press.
Stevens, B. (1996). What about Spiritual intelligence? St. Mark’s Review, 167, 19-22.
Tricky. S (2006). ‘’Effects of p4c in 100 primary school’’ Educational research, spring 2006, No. 1.
Vaughan, F. (2002). What is Spiritual intelligence? Journal of Humanistic Psychology, 42(2): 16-33.
Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120.
Zohar, D. & Marshal, I. (2000). SQ; Connecting with our spiritual intelligence. New York; Bloomsbury. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 481 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 243 |
||