تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,172 |
تعداد مقالات | 8,445 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,339,838 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,586,279 |
بررسی احادیث «سههفتسال» از منظر فقه تربیتی | ||
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
دوره 30، شماره 57، بهمن 1401، صفحه 89-115 اصل مقاله (1.16 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
سیدنقی موسوی* | ||
نویسنده مسئول: استادیار، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
تاریخ دریافت: 14 فروردین 1400، تاریخ بازنگری: 26 اردیبهشت 1400، تاریخ پذیرش: 17 خرداد 1400 | ||
چکیده | ||
در شماری از روایات اسلامی از سه دوره رشد و تربیت کودک و نوجوان سخن گفته شده است و حسب اطلاع، این احادیث بهصورت مفصل و روشمند موردبررسی حدیثی و فقهی قرار نگرفته است. نوشتار حاضر درصدد است احادیث «سه هفتسال» را مبتنی بر روششناسی اجتهادی و با رویکرد فقه تربیتی بررسی نماید. برای این منظور در ابتدا احادیث گردآوری و تکتک موردبررسی دقیق سندی و رجالی قرار گرفت و در ادامه مباحث دلالی در سه محور حکم (واجب و مستحب)، متعلق حکم (کودک و نوجوان) و موضوع حکم (تجویزات تربیتی) مطرح شد. در بحث حکم از مباحث بنیادینی چون مولوی یا إرشادی بودن این روایات و نیز إخباری یا إنشایی بودن آنان و نیز حکم مستَنبط آن بحث شد و این نتیجه حاصل شد که این روایات دارای مولویّت است و میتواند حاوی تجویز تربیتی شرعی باشد. در محور دوم معنای کودک در این روایات بهمثابه متعلق حکم موردبررسی قرار گرفت. و در محور سوم موضوع حکم و تکالیف و تجویزات تربیتی مربوط به هر مرحله به تفصیل موردبررسی و نسبتسنجی قرار گرفت و براساس روایات فوق چنین نتیجهگیری شد: آزاد نهادن کودک و ایجاد شرایط بازی وی در هفتسال اول استحباب دارد؛ ملازمت و همراهی با کودک و آموزش قرآن در هفتسال دوم مستحب است؛ آموزش و پرورش ارزشهای دینی و تاکید بر تربیت خانوادگی در هفتسال سوم، دارای استحباب است. | ||
کلیدواژهها | ||
اصول تربیتی؛ حدیث تربیتی؛ تفسیر تربیتی؛ بازی؛ مراحل تربیت | ||
مراجع | ||
اعرافی، علیرضا، (1391)، فقه تربیتی مبانی و پیشفرضها، تحقیق و نگارش: سیدنقی موسوی، قم: اشراق و عرفان.
اسلامیمهر، یعقوب و دیگران (1399)، طراحی مدل مفهومی مراحل تربیت مبتنی بر دیدگاه اسلام و دلالتهای تربیتی آن، پژوهش در مسائل تعلیموتربیت اسلامی، شماره 46، صص 195-216.
اعتصامی، محمدمهدی و راصد، سعید(1390)، مبانی و روش تدریس تعلیموتربیت دینی در دوره ابتدایی، درسنامه دورههای تربیت معلم رشته آموزش ابتدایی، تهران: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.
باقری، خسرو، (1392)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج 1، تهران: مدرسه.
پسندیده، عباس، (1395)، روایات سبع سنین در فرزندپروری، گونهها و تحلیل درونی آنها، علوم حدیث، شماره 81، صص 3-24.
خاتمی، سیدجواد و خاتمی، سیدهسمیه، (1392)، پیامدهای اخلاقی تربیتی حدیث الولد سید سبع، پژوهشهای اخلاقی، شماره 13، صص 189-205.
دبس، موریس(1368)، مراحل تربیت، ترجمه علیمحمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
شکوهی، غلامحسین (1363)، تعلیموتربیت و مراحل آن، مشهد: آستان قدس رضوی.
فلسفی، محمدتقی (1344)، جوان از نظر عقل و احساسات، تهران: هیئت نشر اسلامی.
کاستل، ای. بی، (1349)،آموزش و پرورش کهن و نوین، ترجمه: مهین میلانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
طباطبایی، سیدمحمدکاظم (1390)، منطق فهم حدیث، قم: موسسه امام خمینی.
محمدی ریشهری، محمد (1385)، حکمتنامه کودک، قم: دارالحدیث.
مسعودی، عبدالهادی (1386)، روششناسی فهم حدیث، تهران: سمت و دانشکده علوم حدیث.
ملکی، حسن، (1391)، برنامهریزی درسی دوره پیش از دبستان با رویکرد اسلامی، تهران: مدرسه.
موسوی، سیدنقی، (1395)، دلالتشناسی از گزارههای فقه تربیتی، مطالعات فقه تربیتی، شماره 5، صص 7-30.
ابنفارس، احمد بن فارس، (1404 ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابناثیر جزری، مبارک بن محمد، (1367 ش)، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج 5، قم: اسماعیلیان.
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414 ق)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
انصاری، قدرت الله و دیگران، (1429 ق)، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار (ع).
بستانى، فواد افرام، (1375 ش)، فرهنگ ابجدى، تهران: بیتا.
حرّ عاملى، محمد بن حسن، (1409 ق)، وسائل الشیعة، ج 21، قم: مؤسسة آلالبیت (ع).
جوهرى، اسماعیل بن حماد، (1410 ق)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، ج 2، بیروت: دار العلم للملایین.
سیوطی، جلالالدین، (بیتا)، جامع الاحادیث، ج 23، بیجا، بینا (نسخه نرم افزار المکتبه الشامله).
فراهیدى، خلیل بن أحمد،(1409 ق)، کتاب العین، ج 7، قم: نشر هجرت.
فیومى، احمد بن محمد، (1414 ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ج 2، قم: مؤسسه دار الهجره.
کشی، محمد بن عمر، (1348 ش)، رجال الکشی، مشهد: دانشگاه مشهد.
کلینى، محمد بن یعقوب، (1407 ق)، الکافی، ج 6، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
صدوق، محمّد بن علی،(1413 ق)، من لایحضره الفقیه، ج 3، قم: جامعه مدرسین.
طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن احمد، (1415 ق)، المعجم الأوسط، ج6، تحقیق : طارق بن عوض الله بن محمد و عبد المحسن بن إبراهیم الحسینی قاهره: دار الحرمین.
طبرسى، حسن بن فضل، (1412 ق)، مکارم الأخلاق، قم: شریف رضى.
طوسى، محمد بن حسن، (1381 ق)، رجال الشیخ الطوسی، نجف: حیدریه.
المتقی الهندی، علاءالدین علی بن حسامالدین، (1401 ق)، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، ج 16. تحقیق: بکری حیانی و صفوة السقا، بیجا : مؤسسة الرسالة.
مجلسی محمد باقر، (1403 ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر اِخبار الأئمة الأطهار، ج 101، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مجلسی، محمدتقی، (1406 ق)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج 8، قم: موسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور.
مدنى، على خان بن احمد، (1384 ق)، الطراز الأول، ج 3، مشهد: بینا.
نجاشی، احمد بن علی، (1407 ق)، رجال النّجاشی، قم: انتشارات جامعه مدرسین. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 206 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 141 |