آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,716 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,571 |
بررسی احادیث «سه‌هفت‌سال» از منظر فقه تربیتی | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| دوره 30، شماره 57، بهمن 1401، صفحه 89-115 اصل مقاله (1.16 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| سیدنقی موسوی* | ||
| نویسنده مسئول: استادیار، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 14 فروردین 1400، تاریخ بازنگری: 26 اردیبهشت 1400، تاریخ پذیرش: 17 خرداد 1400 | ||
| چکیده | ||
| در شماری از روایات اسلامی از سه دوره رشد و تربیت کودک و نوجوان سخن گفته شده است و حسب اطلاع، این احادیث به‌صورت مفصل و روشمند موردبررسی حدیثی و فقهی قرار نگرفته است. نوشتار حاضر درصدد است احادیث «سه هفت‌سال» را مبتنی بر روش‌شناسی اجتهادی و با رویکرد فقه تربیتی بررسی نماید. برای این منظور در ابتدا احادیث گردآوری و تک‌تک موردبررسی دقیق سندی و رجالی قرار گرفت و در ادامه مباحث دلالی در سه محور حکم (واجب و مستحب)، متعلق حکم (کودک و نوجوان) و موضوع حکم (تجویزات تربیتی) مطرح شد. در بحث حکم از مباحث بنیادینی چون مولوی یا إرشادی بودن این روایات و نیز إخباری یا إنشایی بودن آنان و نیز حکم مستَنبط آن بحث شد و این نتیجه حاصل شد که این روایات دارای مولویّت است و می‌تواند حاوی تجویز تربیتی شرعی باشد. در محور دوم معنای کودک در این روایات به‌مثابه متعلق حکم موردبررسی قرار گرفت. و در محور سوم موضوع حکم و تکالیف و تجویزات تربیتی مربوط به هر مرحله به تفصیل موردبررسی و نسبت‌سنجی قرار گرفت و براساس روایات فوق چنین نتیجه‌گیری شد: آزاد نهادن کودک و ایجاد شرایط بازی وی در هفت‌سال اول استحباب دارد؛ ملازمت و همراهی با کودک و آموزش قرآن در هفت‌سال دوم مستحب است؛ آموزش و پرورش ارزش‌های دینی و تاکید بر تربیت خانوادگی در هفت‌سال سوم، دارای استحباب است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصول تربیتی؛ حدیث تربیتی؛ تفسیر تربیتی؛ بازی؛ مراحل تربیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Examining the hadiths of "three seven years" from the point of view of educational jurisprudence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Naghi Mousavi | ||
| Corresponding author: Assistant Professor, Faculty of Educational Sciences, Farhangian University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In a number of Islamic traditions, three periods of growth and upbringing of children and adolescents have been mentioned, and as far as we know, these hadiths have not been examined in a detailed and methodical way in hadith and jurisprudence. The present article tries to examine the hadiths of "three seven years" based on the methodology of ijtihad and with the approach of educational jurisprudence. For this purpose, at first, the hadiths were collected and each one was carefully examined by documents and records and in the following, reasonables topics were discussed in the three axes of the ruling (obligatory and recommended), belonging to the ruling (children and teenagers) and the topic of the ruling (educational recommendations). In the ruling debate, fundamental issues such as whether these hadiths are moral or instructive, as well as whether they are news or essays, and their inferred ruling, were discussed. And this result was that these narratives are Moral and can contain a religious education. In the second axis, the meaning of the child in these traditions was examined as belonging to the ruling. In the third axis, the subject of rulings and educational assignments and prescriptions related to each stage was examined and compared in detail, and based on the above narrations, the following conclusions were drawn: 1.It is desirable to set the child free and create conditions for him to play in the first seven years. 2.It is recommended to work and accompany the child and teach the Quran in the second seven years. 3.Education of religious values and emphasis on family education in the third seven years is desirable. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Educational Principles, Educational Hadith, Educational Interpretation, Play, Education Stages | ||
| مراجع | ||
|
اعرافی، علیرضا، (1391)، فقه تربیتی مبانی و پیشفرض‌ها، تحقیق و نگارش: سیدنقی موسوی، قم: اشراق و عرفان.
اسلامی‌مهر، یعقوب و دیگران (1399)، طراحی مدل مفهومی مراحل تربیت مبتنی بر دیدگاه اسلام و دلالتهای تربیتی آن، پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، شماره 46، صص 195-216.
اعتصامی، محمدمهدی و راصد، سعید(1390)، مبانی و روش تدریس تعلیم‌وتربیت دینی در دوره ابتدایی، درسنامه دوره‌های تربیت معلم رشته آموزش ابتدایی، تهران: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.
باقری، خسرو، (1392)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج 1، تهران: مدرسه.
پسندیده، عباس، (1395)، روایات سبع سنین در فرزندپروری، گونه‌ها و تحلیل درونی آنها، علوم حدیث، شماره 81، صص 3-24.
خاتمی، سیدجواد و خاتمی، سیده‌سمیه، (1392)، پیامدهای اخلاقی تربیتی حدیث الولد سید سبع، پژوهشهای اخلاقی، شماره 13، صص 189-205.
دبس، موریس(1368)، مراحل تربیت، ترجمه علیمحمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
شکوهی، غلامحسین (1363)، تعلیم‌وتربیت و مراحل آن، مشهد: آستان قدس رضوی.
فلسفی، محمدتقی (1344)، جوان از نظر عقل و احساسات، تهران: هیئت نشر اسلامی.
کاستل، ای. بی، (1349)،آموزش و پرورش کهن و نوین، ترجمه: مهین میلانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
طباطبایی، سیدمحمدکاظم (1390)، منطق فهم حدیث، قم: موسسه امام خمینی.
محمدی ریشهری، محمد (1385)، حکمت‌نامه کودک، قم: دارالحدیث.
مسعودی، عبدالهادی (1386)، روش‌شناسی فهم حدیث، تهران: سمت و دانشکده علوم حدیث.
ملکی، حسن، (1391)، برنامه‌ریزی درسی دوره پیش از دبستان با رویکرد اسلامی، تهران: مدرسه.
موسوی، سیدنقی، (1395)، دلالت‌شناسی از گزاره‌های فقه تربیتی، مطالعات فقه تربیتی، شماره 5، صص 7-30.
ابن‌فارس، احمد بن فارس، (1404 ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن‌اثیر جزری، مبارک بن محمد، (1367 ش)، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج 5، قم: اسماعیلیان.
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414 ق)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
انصاری، قدرت الله و دیگران، (1429 ق)، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار (ع).
بستانى، فواد افرام، (1375 ش)، فرهنگ ابجدى، تهران: بی‌تا.
حرّ عاملى، محمد بن حسن، (1409 ق)، وسائل الشیعة، ج 21، قم: مؤسسة آل‌البیت (ع).
جوهرى، اسماعیل بن حماد، (1410 ق)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، ج 2، بیروت: دار العلم للملایین.
سیوطی، جلال‌الدین، (بی‌تا)، جامع الاحادیث، ج 23، بی‌جا، بی‌نا (نسخه نرم افزار المکتبه الشامله).
فراهیدى، خلیل بن أحمد،(1409 ق)، کتاب العین، ج 7، قم: نشر هجرت.
فیومى، احمد بن محمد، (1414 ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ج 2، قم: مؤسسه دار الهجره.
کشی، محمد بن عمر، (1348 ش)، رجال الکشی، مشهد: دانشگاه مشهد.
کلینى، محمد بن یعقوب، (1407 ق)، الکافی، ج 6، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
صدوق، محمّد بن علی،(1413 ق)، من لایحضره الفقیه، ج 3، قم: جامعه مدرسین.
طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن احمد، (1415 ق)، المعجم الأوسط، ج6، تحقیق : طارق بن عوض الله بن محمد و عبد المحسن بن إبراهیم الحسینی قاهره: دار الحرمین.
طبرسى، حسن بن فضل، (1412 ق)، مکارم الأخلاق، قم: شریف رضى.
طوسى، محمد بن حسن، (1381 ق)، رجال الشیخ الطوسی، نجف: حیدریه.
المتقی الهندی، علاءالدین علی بن حسام‌الدین، (1401 ق)، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، ج 16. تحقیق: بکری حیانی و صفوة السقا، بی‌جا : مؤسسة الرسالة.
مجلسی محمد باقر، (1403 ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر اِخبار الأئمة الأطهار، ج 101، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مجلسی، محمدتقی، (1406 ق)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج 8، قم: موسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور.
مدنى، على خان بن احمد، (1384 ق)، الطراز الأول، ج 3، مشهد: بی‌نا.
نجاشی، احمد بن علی، (1407 ق)، رجال النّجاشی، قم: انتشارات جامعه مدرسین. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 237 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 183 |
||