تاریخ دریافت: 10 خرداد 1396،
تاریخ بازنگری: 19 اردیبهشت 1403،
تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397
چکیده
مسئله اصلی این نوشتار شناسایی تحرک اجتماعی از روزنه ازدواج در میان خانواده‌های شهر تهران است. با این مسئله، هدف پژوهش این است که در تهران امروز ازدواج به‌صورت سنتی است یا مدرن و دایره همسرگزینی در ایران امروز چگونه است. افرادی که ازدواج کرده‌اند در درون گروه خودشان بوده‌اند یا خارج از گروه خودشان ازدواج کرده‌اند؟ در بهره‌مندی از الگوی فعلی همسرگزینی، مردان شانس بیشتری برای خروج از گروه خود دارند یا زنان و ارتقا و صعود فرد از گروه خود، تابع چه متغیرهایی است؟ در این پژوهش از روش میدانی، پیمایش و مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش تمام زوجین ساکن شهر تهران هستند. که برای بررسی آن نمونه مورد نظر بر اساس آلفای کرونباخ 380 نمونه بوده است که از این تعداد، 357 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت. نتایج نشان داد افراد در فرایند ازدواج تمایل دارند که از گروه خود خارج شوند به‌‌طوری که مردان در مقایسه با زنان در ازدواج، از یک حرکت و انتخاب ارتقایی برخوردار بوده‌اند. از این میان متغیرهای سطح تحصیلات، سطح درامد و نوع شغل عوامل ارتقا‌دهنده مردان به‌شمار می‌رود. دایره همسرگزینی با اولویت بر ویژگیهای اکتسابی فرد، خانواده و در نهایت ارزشهای سنتی قابل مشاهده است.
جلایی‌پور، حمیدرضا؛ محمدی، جمال (1387). نظریه‌های متأخر جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.
جلیلی، هادی (1386). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی. نوشته استیون سیدمن (1994). تهران: نشر نی.
جمشیدیها، غلامرضا؛ پرستش، شهرام ( 1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریه عمل پی‌یر بوردیو، نامه علوم اجتماعی. شماره 30: 1 تا 32.
چاوشیان، حسن (1383). جامعه‌شناسی پست مدرنیسم. نوشته اسکات لش (1990). تهران: مرکز.
چاوشیان، حسن و جوافشانی، لیلا (1385). پی یر بوردیو. نوشته ریچارد جنکینز (1992). تهران: نشر نی.
خاکی، غلامرضا (1384). روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه نویسی. تهران: بازتاب.
ساروخانی، باقر (1380). فرهنگ علوم اجتماعی. نوشته آلن بیرو (1966). تهران: کیهان.
ساروخانی، باقر (1381) مقدمه‌ای بر جامعه شناسی خانواده. تهران: سروش.
ساروخانی، باقر (1389). مقدمه‌ای بر جامعه شناسی خانواده. چاپ دوازدهم. تهران: سروش.
ساروخانی، باقر (1393). مقدمه‌ای بر جامعه شناسی خانواده. چاپ نوزدهم. تهران: سروش.
سروش، عبدالکریم (1373). تبیین در علوم اجتماعی. ترجمه دانیل لیتل (1991). تهران: نشر مؤسسه فرهنگی صراط.
شارع پور، محمود و خوش‌فر، غلامرضا (1381). رابطه سرمایه فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان. نامه علوم اجتماعی. شماره 20: 133 تا 147.
فکوهی، ناصر (1387). درباره تلویزیون و سلطه ژورنالیسم. نوشته پی‌یر بوردیو (1996). تهران: آشیان.
فنی، نصرت (1378). فرهنگ و رفتار اجتماعی. نوشته هری تریاندیس (1994). تهران: نشر رسانش.
قائمی زاده، محمد سلمان؛ کولیوند، شکیبا؛ کرد، زهرا (1394). روند تحرک اجتماعی در ایران در طی پنج دهه اخیر. دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی. تهران: مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
قائمی زاده، محمدسلمان (1386). جامعه شناسی قشربندی و تحرک اجتماعی. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
کاظمی پور، شهلا (1374). مهاجرت و تحرک اجتماعی. رساله دکتری. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
محمودیان، حسین (1383). سن ازدواج در حال افزایش، بررسی عوامل پشتیبان. نشریه علوم اجتماعی، نامه علوم اجتماعی. شماره 24: 27 تا 54.
مرادی، علی؛ رحیمی تبار، مراد؛ مهماندوست، احمد؛ وزیری، داریوش (۱۳۹۴). نقش آموزش و پرورش به عنوان یک نهاد اجتماعی در تحرک اجتماعی. دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، مشهد، دانشگاه تربت حیدریه:
معصومی راد، رضا؛ نایبی، هوشنگ (1392). عوامل اجتماعی مؤثر بر تحرک اجتماعی (شغلی) اعضای هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی. شماره 7: 103 تا 134.
ممتاز، فریده (1383). معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو. پژوهشنامه علوم انسانی. شماره 41 و 42: 149 تا 160.
موحد، مجید؛ محمدتقی، عباس شوازی (1385). بررسی رابطه جامعه‌پذیری و نگرش دختران به ارزشهای سنتی و مدرن در زمینه روابط بین شخصی دو جنس پیش از ازدواج. مطالعات زنان. شماره 1: 67 تا 99.
نیک گهر، عبدالحسین (1373). جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌های اجتماعی. ترجمه تامین ملوین (1953). تهران: نشر توتیا.
Anning Hu, Zhenchao Qian(2015): Educational homogamy and earnings inequality of marred Couples: Urban China, 1988-2007.fudan University China.
Jing Song, Erin Cavusgil, Jianping Li,* Ronghua Luo (2015), Social stratification and mobility among Chinese middle class households: An empirical investigation, jo u rn al h om epag e: ww w.els evier.c o m/lo cat e/ibu s rev
Saroukhani , B(1973) “Family and Social Mobility” , in International Journal of sociology of Family, Vol 2.3 pp:162-166.
Stijn Daenekindt, Henk Roose(2014), “Social Mobility and cultural dissonance”, Ghent University , Research Team cuDOS.
Zahra Ghaffari, Mansour Haghighatian (2016), The Relationship between Objectified Cultural Capital and Intergenerational Social Mobility, Journal of Social Sciences, Vol. 13, No.1, Serial No.27.pp: 43-45
