آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,989,905 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,033,394 |
برنامه درسی اجراشده در نظام تربیتی امام صادق علیه‌السلام: حاکمیت توحید و اخلاق | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 3، دوره 27، شماره 44، آبان 1398، صفحه 59-86 اصل مقاله (563.17 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| سیدداود روحانی سراجی1؛ مقصود امین خندقی* 2؛ سیدجواد قندیلی3؛ محمدعلی رضائی‌کرمانی نسب‌پور4 | ||
| 1کارشناس ارشد مطالعات برنامه درسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2دانشیار گروه مطالعات برنامه درسی و آموزش دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 3دانشیار گروه مطالعات برنامه درسی و آموزش دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 4دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| تاریخ دریافت: 12 آبان 1396، تاریخ بازنگری: 06 مهر 1398، تاریخ پذیرش: 17 مهر 1398 | ||
| چکیده | ||
| برنامه‌درسی اجراشده، مجموعه اقدامات و فعالیتهای فرایند یاددهی ـ یادگیری است که بین مربی و متربی در محیط واقعی تربیتی به‌اجرا درمیآید. الگوگیری از شیوههای عملی امامان علیهمالسلام در تعلیم‌وتربیت، به‌ویژه امام صادق علیه‌السلام در نقش سردمدار تربیت اسلامی ایدئال، برای رسیدن به برنامه‌درسی توحیدمحور و مبتنی‌بر آموزههای اصیل اسلامی ضرورت دارد. این پژوهش با استفاده از سه روش پژوهش تاریخی، تبیین گزاره‌ها و معکوس‌سازی، با بررسی جوامع حدیثی و سایر منابع تکمیلی و همچنین شرح، تبیین و تفسیر آن احادیث در زندگی امام جعفر صادق علیه‌السلام و دیدگاه‌های تربیتی ایشان به‌طور عام و برنامه‌درسی اجراشده ایشان به‌طور خاص را استخراج و آنها را از دو منظر تحلیلی و ترکیبی تبیین کرده است. از نگاه تحلیلی، 16 مقوله درقالب عناصر چهارگانه هدف، محتوی، روشهای یاددهی ـ یادگیری و ارزشیابی در برنامه‌درسی اجراشده امام صادق علیه‌السلام، نظیر جانشین‌سازی شاگردان مستعد در هدایت کلاس درس، ایجاد زمینه تحقیق و تفحص، اهمیت آزاداندیشی در تعلیم‌وتربیت، نظام ارزشیابی از شاگردان و جایگاه معلم و... شناسایی شده است. در نگاه ترکیبی، حاکمیت توحید و اخلاق در سراسر برنامه‌درسی اجراشده در نظام تربیتی امام صادق علیه‌السلام تبیین شده است. الزامات حرکت نظام آموزشی به سمت الگوگیری از برنامه‌درسی اجراشده امام صادق علیه‌السلام در پایان مطرح شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه‌درسی اجراشده؛ نظام تربیتی؛ امام صادق علیه‌السلام؛ توحیدمحوری؛ اخلاق‌محوری؛ برنامه-درسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Implemented Curriculum of the Educational System of Imam Sadigh (PBUH): the Domination of Monotheism and Morality | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayyed Davood Rouhani Seraji1؛ Maghsood Amin Khandaghi2؛ Sayyed Javad Ghandili3؛ Mohammad Ali Rezaei Kermani4 | ||
| 1Master of curriculum studies, Firdausi University of Mashhad | ||
| 2Corresponding author: associate professor of curriculum studies and education, Faculty of Education and Psychology, Firdausi University of Mashhad. | ||
| 3associate professor of curriculum studies and education, Faculty of Education and Psychology, Firdausi University of Mashhad | ||
| 4Associate professor of Qur’anic and Hadith Sciences, Faculty of Education and Psychology, Firdausi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| The implemented curriculum contains teaching-learning procedure performed between the instructor and the learner in an actual educational environment. Taking models from Imams’ practical approaches to education, especially that of Imam Sadigh (P B U H) as the forerunner of the ideal Islamic education is necessary for achieving a pure Islamic-oriented and monotheist curriculum. Having employed three methods including historical research, explanation of propositions, and using reverse order, this research reviewed Hadiths and supplementary resources as well as their interpretations related to the life and sayings of Imam Sadigh and his general educational approaches and the curriculum he has run practically. The researchers have identified and explained these findings using analytical and combinational perspectives. 16 categories in the form of objectives, content, teaching–learning process, and evaluation are identified in Imam Sadigh's implemented curriculum including training successors from talented students to lead the class, creating the situation for investigation, the importance of free-thinking in education, the evaluation system of the learners and the position of teachers, etc. In terms of combination method, the rule of monotheism and ethics can be observed in the implemented curriculum of Imam Sadigh's educational system. The requirements of movement of the educational system of the country towards receiving its model from Imam Sadigh's implemented curriculum is presented in the end. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| implemented curriculum, educational system, Imam Sadigh, monotheism-oriented, morality-oriented, curriculum | ||
| مراجع | ||
|
آل رضا، آسیه (1393)، نگاهی بر نقش امام صادق علیه‌السلام در دانشگاه جعفری باتأکیدبر گسترش مبانی خداشناسی، چاپ اول. زیر نظر اعظم رحمت‌آبادی، مشهد: نشر مهر طاهر. ابن‌شعبه، حسن‌بن‌علی (1392)، تحف‌العقول عن آل رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله و سلم، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات آل علی علیه‌السلام. ابوزهره، محمد (1390)، امام جعفر صادق رضی‌الله‌عنه و دیدگاه‌های فقهی ایشان، ترجمه ناصر طباطبایی، چاپ اول، تهران: انتشارات احسان. ارفع، کاظم (1382)، سیره عملی اهل‌بیت علیهمالسلام، حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام، چاپ دوم. تهران: نشر تربت. امام‌جمعه، محمدرضا؛ احمدی، غلامعلی و تیمورنیا، مهین (1392)، بررسی تطبیقی فعالیتهای فوق‌برنامه دوره ابتدایی ایران با کشورهای امریکا، انگلستان و مالزی، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 3 (1): 17 ـ 65. امینی، ابراهیم، (1379)، اسلام و تعلیم‌وتربیت (2)، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سازمان انجمن اولیا و مربیان جمهوری اسلامی ایران. پاکتچی، احمد و دیگران (1391 الف)، ابعاد و شخصیت و زندگی امام صادق علیه‌السلام، تهران، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. پاکتچی، احمد و دیگران (1391 ب)، مبانی و روش اندیشه علمی امام صادق علیه‌السلام، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. پسندیده، عباس (1390)، درآمدی بر روش‌شناسی فهم معارف روان‌شناختی از احادیث، مجله علوم حدیث، سال دوازدهم، شماره سوم و چهارم: 88 تا 109. حجتی، سیدمحمدباقر، (1374)، آداب تعلیم و تعلم در اسلام، تحریری جدید از منیه‌المرید فی الآداب‌المفید و المستفید شهید ثانی، چاپ بیستم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. حجتی، سیدمحمدباقر (1388)، اسلام و تعلیم‌وتربیت، تهران. دفتر نشر فرهنگ اسلامی. حسن‌زاده آملی، حسن (1381)، در آسمان معرفت، تذکره اوحدی از عالمان ربانی، گردآوری و تنظیم محمد بدیعی، چاپ ششم، قم: نشر تشیع. حسینی میرصفی، سیده‌فاطمه (1386)، شیوه مناظرات انبیاء و امام صادق علیه‌السلام، چاپ دوم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل. حیدر، اسد (1392)، امام صادق علیه‌السلام و مذاهب اهل سنت، ترجمه سیدعلی‌رضا نقیب‌پور، جلد دوم، چاپ سوم، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب. حیدر، اسد (1392)، امام صادق علیه‌السلام و مذاهب اهل سنت، ترجمه فریدالدین فرید عصر، جلد چهارم، چاپ سوم، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب. خامنه‌ای، سیدعلی (1361)، پیشوای صادق، تهران. انتشارات سیدجمال. دخیل‌فیاض، عبدالله (1388)، تاریخ تعلیم‌وتربیت شیعه امامیه از زمان امام صادق علیه‌السلام تا شیخ طوسی(ره)، ترجمه علی مطهوری، اهواز: دانشگاه شهید چمران. رفیعی، علی، (1374)، زندگانی امام صادق(ع)، تهران: انتشارات صریر قلم. سلسبیلی، نادر (1386)، گذر نظام برنامه درسی ایران به سمت عدم تمرکز در طراحی و تدوین برنامه‌درسی باتأکیدبر برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر مدرسه، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، سال اول، شماره 4: 49 تا 68. شهیدی، سیدجعفر (1377)، زندگانی امام صادق، جعفر‌بن‌محمد(ع)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. عابدی، محمد (1382)، امام هدایت (هدایت و تبلیغ در گفتار و رفتار امام صادق(ع))، فقه و اصول، مبلغان، شماره 48. فدوی اردستانی، حامد (1386)، ویژگی‌های امام صادق(ع)، الخصائص الصادقیه، قم: انتشارات نسیم کوثر. قمی، عباس (1390)، منتهی الآمال، تصحیح موسوی دامغانی، تهران: انتشارات پیام آزادی. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1375)، اصول کافی، شرح و ترجمه محمدباقر کمره‌ای، جلد اول، چاپ سوم، تهران: انتشارات اسوه. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1363)، اصول کافی، شرح و ترجمه جواد مصطوفی، جلد اول، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه. گال، مردیت و بورگ، والتر و گال، جویس (1391)، روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی، ترجمه احمدرضا نصر اصفهانی و همکاران، جلد دوم، تهران: سمت. مؤمنی مهموئی، حسین؛ کرمی، مرتضی و مشهدی، علی (1389)، بررسی نقش عوامل کاهش‌دهنده فاصله بین برنامه‌درسی قصد شده، اجراشده و تجربه‌شده آموزش عالی، دوفصلنامه مطالعات برنامه‌درسی آموزش عالی، سال 1، شماره 2: 90 ـ 110. مجلسی، محمدباقر (1377)، ترجمه جلد یازدهم بحارالانوار زندگانی حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام. ترجمه موسی خسروی، چاپ دوم، تهران: انتشارات الاسلامیه. محدث‌زاده، علی (1373)، اصحاب امام صادق علیه‌السلام، تهران: انتشارات کتابخانه مدرسه چهل‌ستون مسجد جامع تهران. محمدی ری‌شهری، محمد (1384)، میزا‌ن‌الحکمه، جلد اول، چاپ پنجم، قم: دارالحدیث. مرزوقی، رحمت‌الله (1388)، پیش‌فرضهای برنامه درسی تربیت دینی در عصر جهانی‌شدن: مبنایی نظری برای نظام آموزش‌وپرورش عمومی ایران، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، شماره 15: 43 ـ 59. مسعودی، عبدالهادی (1392). روش فهم حدیث، تهران: سمت. مظفر، محمدحسین (1367)، صفحاتی از زندگانی امام جعفر صادق(ع)، ترجمه و نگارش سیدابراهیم سیدعلوی، تهران: انتشارات رسالت قلم. مفضل‌بن‌عمر (1385)، توحید مفضل، ترجمه و شرح علامه محمدباقر مجلسی، چاپ اول، تهران: نشر آرام دل. ملکی، حسن (1389)، مبانی برنامه‌ریزی درسی آموزش متوسطه، تهران: سمت. منشی، محمود (1347)، صادق آل محمد(ع)، تهران: انتشارات زمانه. منصوری، ذبیح‌الله (1356)، مغز متفکر جهان شیعه امام جعفر صادق(ع)، تهران: سازمان انتشارات جاویدان. مهرمحمدی، محمود و همکاران، (1390)، برنامه درسی نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها، ویراست دوم، تهران: سمت. هاشمی، زهرا و پورمحمد رمضان (1393)، تأثیر شاگردان ممتاز امام صادق علیه‌السلام بر گسترش دانش مسلمانان، مشهد: نشر عالم‌افروز. کاشانی، فیض (1406 ق)، الوافی، الجزء الاول، مکتب الامام امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام عامه، الطبعه الاولی. المجلسی، محمدباقر (1403 ق)، بحارالانوار الجامعه لدرر الأخبار الائمه الاطهار، الجزء الحادی و السبعون، الطبعه الثالثه المصحفه، بیروت، دارالاحیاء الکثراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 482 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 297 |
||