آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,989,644 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,033,167 |
راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران باتأکیدبر نقش عوامل ژئوپلیتیکی جهت ارتقای امنیت و توسعه پایدار مناطق مرزی شمال شرق کشور | ||
| سیاست دفاعی | ||
| مقاله 3، دوره 28، شماره 107، مرداد 1398، صفحه 87-124 اصل مقاله (1.11 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| علی جهانشاهی1؛ بابک نبی زاده2؛ بابک پناهی* 3 | ||
| 1دانشکده دفاع، دانشگاه عالی دفاع ملی (داعا)، تهران، ایران | ||
| 2دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران | ||
| 3دانشکده مهندسی و تکنولوژی پیشرفته رزاک، دانشگاه تکنولوژی مالزی (یو تی ام)، کوالالامپور، مالزی. | ||
| تاریخ دریافت: 14 خرداد 1398، تاریخ بازنگری: 0-727 فروردین 2، تاریخ پذیرش: 26 مرداد 1398 | ||
| چکیده | ||
| منطقه شمال شرق کشور که هم‌مرز با کشورهای افغانستان و ترکمنستان است، ازمنظر ژئوپلیتیک و مسائل دفاعی ـ امنیتی به‌عنوان یک منطقه حساس محسوب می‌گردد، به‌طوری‌که مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای(مد ظله‌العالی) برقراری امنیت و تقویت آمادگی نظامی مرزهای شمال شرق کشور را به‌طورویژه مورد تأکید قرار داده‌اند. لیکن با وجود حساسیت ویژه مناطق مرزی شمال شرق کشور، این حوزه ازمنظر مطالعات ژئوپلیتیکی و راهبردی مورد توجه کافی قرار نگرفته که این امر موجب ازدست‌رفتن بسیاری از فرصت‌ها و افزایش و نزدیکی تهدیدات علیه منافع ملی کشور در این حوزه شده است. لذا تحقیق حاضر می‌کوشد که حوزه مرزی شمال شرق کشور را ازمنظر ژئوپلیتیک و راهبردهای دفاعی مورد بررسی قرار دهد. هدف پژوهش حاضر، ارائه راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران باتأکیدبر نقش عوامل ژئوپلیتیک جهت ارتقای امنیت و توسعه پایدار مناطق مرزی شمال شرق کشور است. این پژوهش ازلحاظ نوع تحقیق، کاربردی ـ توسعه‌ای است که به روش توصیفی ـ تحلیلی با رویکرد کمی انجام پذیرفته است. به‌منظور رسیدن به هدف تحقیق ازطریق پرسشنامه و به روش نمونه‌گیری تمام‌شمار از نقطه‌نظرات 60 نفر از خبرگان لشکری و کشوری و صاحب‌نظران در حوزه جغرافیای سیاسی، به‌ویژه ژئوپلیتیک (جغراسیاسی) و راهبرد دفاعی در سطح نیروهای مسلح و منطقه شمال شرق کشور استفاده شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از روش‌های آماری توصیفی، استنباطی و تکنیک تحلیل سوآت مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت تا برای سؤالات پژوهش پاسخ مناسبی ارائه شود. درنهایت، 45 عامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی شمال شرق کشور شناسایی شد که درقالب عوامل چهارگانه قوت، ضعف، فرصت و تهدید (8 عامل قوت و 11 عامل ضعف، 9 عامل فرصت، 17 عامل تهدید) برشماری شدند. سپس با استفاده از ماتریس‌های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، موقعیت راهبردی کشور در مناطق مرزی شمال شرق در موقعیت تدافعی شناسایی شد. پس از تعیین موقعیت راهبردی و تحلیل شکاف بین وضع موجود و وضع مطلوب با استفاده از تخصیص منابع تعیین‌شده (اوزان چهارگانه محیط داخل و خارج) براساس اهداف بیان‌شده و به‌منظور رسیدن به وضع مطلوب، 7 راهبرد دفاعی ج.ا.ایران در مناطق مرزی شمال شرق کشور باتأکیدبر نقش عوامل ژئوپلیتیک با استفاده از عوامل برترساز (قوت‌ها و فرصت‌ها) به‌منظور رفع ضعف‌ها و پاسخ به تهدیدات، تدوین شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| راهبردهای دفاعی؛ عوامل ژئوپلیتیکی؛ مناطق مرزی؛ شمال شرق کشور | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Defensive Strategies of Islamic Republic of Iran with Emphasis on the Role of Geopolitical Factors in Order to Enhance Security and Permanent Extension of the Borderline Zones of the North Eastern of the Country | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Jahanshahi1؛ Babak Nabizadeh2؛ Babak Panahi3 | ||
| 1Defense Faculty, Supreme National Defense University, Tehran, Iran | ||
| 2Human Resource Faculty, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran | ||
| 3Razak School of Engineering and Advanced Technology, Universiti Teknologi Malaysia (UTM), Malaysia. | ||
| چکیده [English] | ||
| The research aim is to present defensive strategies of Islamic Republic of Iran with emphasis on the role of geopolitical factors in order to enhance security and permanent extension of the borderline zones of the north eastern of the country. This research is an applicable – developmental research which is accomplished by descriptive – analytical research method with a quantitative approach. To reach the research objective, through a questionnaire and applying whole-counting sampling method, the opinions of 60 military and governmental elites and geopolitical experts, especially geopolitics and defensive strategy in the level of army forces and the zone of north eastern of the country were utilized. Ultimately, 45 geopolitical factors affecting defensive strategies of Islamic Republic of Iran in the borderline zones of the north eastern of the country were identified and then were categorized into the quadruplet factors of strength, weakness, opportunity and threat (8 strength, 11 weakness, 9 opportunity and 17 threat factors). Then, using IFE and EFE matrices, strategic situation of the country in the borderline zones of the north eastern of the country in defensive situation was identified. After determining the strategic situation and analyzing the gap between the current situation and the utopia, 7 defensive strategies of Islamic Republic of Iran with emphasis on the role of geopolitical factors using ascending indices (strengths and opportunities) for resolving weaknesses and responding to the threats were stipulated. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Defensive Strategies, Geopolitical Factors, Borderline Zones of the North Eastern of the Country | ||
| مراجع | ||
|
آیزنشتات، مایکل (2011)، «فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران، مفاهیم عملیاتی و سیاست، مطالعات شرق میانه، امریکا، دانشگاه، سپاه تفنگداران دریایی. افشردی، محمدحسین و بوالحسنی، خسرو (1393)، تهدیدهای ژئوپلیتیکی مؤثر بر تدوین راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران درقبال ترکیه، مطالعات دفاعی و استراتژیک، شماره 55: 43 ـ 62. بوالحسنی، خسرو (1392)، بررسی عوامل ژئوپلیتیک نوین ترکیه و تأثیر آن بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع. بیک‌بیلندی، علی‌اصغر (1395)، تأثیر عوامل ژئوپلیتیک دریای خزر بر راهبردهای دفاعی ج.ا.ا.، تهران، رساله دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع. تافته، گودرز (1394)، تبیین تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی ترکمنستان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع. تقوی اصل، عطا (1379)، ژئوپلیتیک جدید ایران: از قزاقستان تا گرجستان، تهران، وزارت امور خارجه. حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی. رهنما، محمدرحیم و توانگر، معصومه (1389)، نقش شهرهای مرزی در فرایند جهانی‌شدن و توسعه منطقه‌ای ایران، مطالعه موردی شهرهای مرزی استان خراسان رضوی، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال ششم، شماره 3: 152 ـ 185. زهدی، یعقوب (1386)، مقایسه سیاست دفاعی، دکترین دفاعی، راهبرد دفاعی، فصلنامه مرکز مطالعات راهبردی. سنایی، مهدی (1386)، همکاری منطقه‌ای در آسیای مرکزی و نقش ایران، مجموعه مقالات چهاردهمین همایش بین‌المللی آسیای مرکزی و قفقاز، سازمان همکاری شانگهای: فرصت‌های پیش رو، تهران، مرکز چاپ و نشر وزارت امور خارجه. صفوی، سیدیحیی (1381)، مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران، چاپ دوم، ج 1، تهران، دانشگاه امام حسین(علیه‌السلام). صفوی، سید یحیی و جلالی‌نسب، عبداله (1395)، جغرافیای امنیتی مرز ایران و افغانستان و پیامدهای امنیتی آن بر جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی. عظیمی، محمدعظیم (1382)، جغرافیای افغانستان، مشهد، نشر محقق. قنبری، علی اصغر (1392)، تأثیر تحولات ژئوپلیتیکی افغانستان و پاکستان بر تدوین راهبرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشگاه امام حسین(علیه‌السلام). کاویانی‌راد، مراد (1389)، ناحیه‌گرایی در ایران ازمنظر جغرافیای سیاسی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی. کریمی‌پور، یداله (1380)، مقدمه‌ای بر ایران و همسایگان (منابع تنش و تهدید)، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم. گروه مطالعاتی امنیت (1387)، تهدیدات قدرت ملی شاخصها و ابعاد، تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی. نامی، محمدحسن (1387)، جغرافیای کشور افغانستان، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. نوروزانی کوهستانی، شهرام (1393)، نقش عوامل ژئوپلیتیک افغانستان در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع. نوروزی، محمدتقی (1385)، فرهنگ دفاعی ـ امنیتی، تهران، نشر سینا. نیاکوئی، سیدامیر و بهمنش، سینا (1393)، راهبرد امنیتی ایران در مقابل تحرکات ژئوپلیتیکی امریکا در خاورمیانه (2015 ـ 2001)، فصلنامه سیاست جهانی، دوره سوم، شماره چهارم. واعظی، حمزه (1381). افغانستان و سازهای ناقص هویت ملی، تهران، عرفان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 956 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 622 |
||