تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,115 |
تعداد مقالات | 8,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,004,461 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,268,785 |
تبیین تحولات اسلام انقلابی در ایران با بهره گیری از موعودگرایی مهدوی | ||
دولت پژوهی انقلاب اسلامی | ||
دوره 6، شماره 2، شهریور 1399، صفحه 69-93 اصل مقاله (473.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
علی ایمانی* | ||
استادیار دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش، تهران، ایران | ||
تاریخ دریافت: 21 تیر 1398، تاریخ بازنگری: 04 اردیبهشت 1399، تاریخ پذیرش: 11 خرداد 1399 | ||
چکیده | ||
در واپسین سالهای قرن بیستم امواج ایجاد شده از پیروزی سریع انقلاب اسلامی در ایران از مرزهای ایران گذشت و الهامبخش موج جدید اسلام انقلابی در منطقه گردید. موعودگرایی و فرهنگ انتظار از عناصر مقوم جنبش و مؤثر بر تداوم آن بود. دکترین مهدویت تأثیری بیبدیل بر صورتبندی این تغییر بزرگ اجتماعی در ایران داشت که زوایای مغفول آن کمتر واکاوی محققانه گردیده است. این پژوهش تلاشی است در راستای کاربست دکترین مهدویت در تبیین اسلام انقلابی در ایران. پژوهشگر تبیین میکند که در تحول تاریخی منجر به انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی، مهدویت در وجهه و قالب مکتب ظاهر شد و فرایند بسیج مردمی را تسریع کرد. آنچه در این پژوهش آمده تاریخ تفکر مهدویت و تأثیر آن بر تحولات اجتماعی در ایران معاصر است؛ لذا واقعههای تاریخی در راستای آزمون فرضیه تحقیق تبیین میشود. دکترین مهدویت چارچوبی نظری برای تبیین اسلام انقلابی در ایران معاصر است. شیوه گردآوری از طریق مطالعه اسناد و مدارک کتابخانهای است. محقق با بهرهگیری از روش تحقیق تبیین علُی و استقراء منطقی به تبیین روابط علُی در پژوهش میپردازد. جریان اندیشه اجتماعی تحت تأثیر مهدویت گاه شورش بر قدرت حاکم داشته، و گاهی در ایجاد نظم سیاسی جدید مشارکت، وگاهی نیز از قدرت و حاکمیت اعراض کرده است. آخرین بروز اجتماعی موعودگرایی مهدوی پدیده انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت انقلابی و مذهبی در ایران است. مقاله بر این تأکید میکند که موعودباوری عامل وحدت در جامعه ایران است و کلیدی نافذ و راهبردی برای تبیین تحولات مربوط به انقلاب اسلامی است. | ||
کلیدواژهها | ||
مهدویت؛ انتظار؛ اسلام انقلابی؛ امام خمینی(ره)؛ موعودگرایی مهدوی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم (1378)، قم: بوستان کتاب. امام خمینی، روح اله (1379)، صحیفه امام (مجموعه 22 جلدی بیانات، پیامها، مصاحبهها، احکام، اجازات شرعی و نامهها)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ابراهیم، علیرضا (1381)، مهدویت در اسلام و دین زرتشت، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران. ابراهامیان، یرواند (1384)، ایران بین دو انقلاب (ت: گلمحمدی و فتاحی)، تهران: نشرنی. آدمیت، فریدون (1377)، ایدئولوژی انقلاب مشروطه در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر. آراستهخو، محمد (۱۳۷۰)، نقد و نگرش بر فرهنگ اصطلاحات علمی ـ اجتماعى، تهران: گستره. اخوان مفرد، حمیدرضا (1381)، ایدئولوژی انقلاب ایران، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی. اخگری، محمدرضا (1367)، ولایتیهای بیولایت، نشر: بیجا. استادی، رضا (1378)، خاطرات، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. باقی، عمادالدین (1366)، در شناخت حزب قاعدین، قم: بیجا. حائری، عبدالهادی (1381)، تشیع و مشروطیت در ایران، تهران: امیرکبیر. حکیمی، محمدرضا (1379)، خورشید مغرب، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. شافریتز، جی.ام و پی.بریک، کریستوفر (1398)، سیاستگذاری عمومی در ایالات متحده امریکا (ت:حمیدرضا ملکمحمدی)، تهران: دانشگاه امام صادق. شریعتی، علی (1359)، تشیع علوی، تشیع صفوی، تهران: حسینیه ارشاد. شریعتی، علی (1359)، مخاطبهای آشنا، تهران: حسینیه ارشاد. شریعتی، علی (1359)، انتظار، تهران: حسینیه ارشاد. شریعتی، علی (1381)، شیعه، تهران: انتشارات الهام. صافی، لطفالله (1378)، گفتمان مهدودیت، قم: مسجد جمکران. صدقی، ابوالفضل (1388)، جریانشناسی انجمن حجتیه، فصلنامه تخصصی 15خرداد، دوره سوم، س ششم، ش 20. دلشاد تهرانی، مصطفی (1384)، دولت مهدی، تهران: دریا. علیانسب، سیدضیاءالدین و علوینیک، سلمان (1389)، جریانشناسی انجمن حجتیه، تهران: وثوق. فوران، جان (1377)، مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی (ت:احمد تدین)، تهران: رسا. فیرحی، داود (1378)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران: نشر نی. فیرحی، داود (1383)، نظام سیاسی و دولت در اسلام، تهران: سمت. قنبری، آیت (1384)، شیعه و جهان فردا، تهران: زمزم هدایت. کاتوزیان، محمدعلی (1381)، اقتصاد سیاسی ایران (ت:کامبیز عزیزی)، تهران: نشر مرکز. کاظمی، محسن (1386)، خاطرات عزت شاهی، تهران: دفتر ادبیات انقلاب اسلامی. کسروی، احمد (1381)، تاریخ مشروطه، تهران: امیرکبیر. لالاند، آندره (۱۳۷۷)، فرهنگ علمی و انتقادی فلسفه (ت: علیرضا وثیق)، تهران: فردوسی ایران. مدرس طباطبایی، سیدحسین (1388)، مکتب در فرایند تکامل (ت: هاشم ایزدپناه)، تهران: کویر. مجلسی، علامه محمدباقر (1363)، بحارالانوار، ج 13، بیجا. ناظمالاسلام کرمانی (1387)، تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: امیرکبیر، چ هشتم. نوروزی خیابانی، مهدی (1376)، فرهنگ و اصطلاحات سیاسی، تهران: نشر نی، چ ششم. نیازمند، رضا (1383)، شیعه در تاریخ ایران، تهران: حکایت قلم نوین. انتظار در اندیشه (1378)، تهران: مرکز فرهنگی امام مهدی(ع). آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرونده مهدی امیر شاهکرمی، کد 178/400. معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، بصیرت پاسداری (1388). روزنامه جمهوری اسلامی، 4/6/1359. سایت رسمی خبرگزاری فارس. سایت اینترنتی ویکی پدیا . مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری؛ دولت بومی، هویت و کارآمدی ش 39 / ششم تیرماه 1387 ضمیمه فصلنامه تخصصی نامه دولت اسلامی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 177 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 91 |