تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,116 |
تعداد مقالات | 8,124 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,016,478 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,278,300 |
تحقّق ماهیّاتِ امکانی در آینده با ابتناءِ بر امکان استقبالی | ||
آینده پژوهی انقلاب اسلامی | ||
دوره 2، شماره 4 - شماره پیاپی 7، اسفند 1400، صفحه 91-110 اصل مقاله (561.42 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محسن حاکمی* 1؛ داوود صائمی2 | ||
1نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استادیار، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، شاهرود، ایران | ||
تاریخ دریافت: 24 تیر 1400، تاریخ بازنگری: 24 بهمن 1400، تاریخ پذیرش: 25 بهمن 1401 | ||
چکیده | ||
در این پژوهش با بررسی دقیق معانی مختلف امکان، کاربست امکان استقبالی در نسبت با مطالعات آیندهپژوهی موردمطالعه قرار میگیرد. واژه امکان در فلسفه، هنگامی که بدون قید خاصی بهکار میرود، بهمعنای سلب ضرورت وجود و عدم از ماهیت است. امکان استقبالی اخصّ از دیگر امکانهاست. این نامگذاری به این دلیل است که این امکان تنها در مورد وقایعی که در آینده رخ میدهد معنا دارد؛ زیرا وقایع آینده، بهطور قطعی معلوم نیستند؛ لذا وجود یا عدم محمولاتی که در آینده میآیند معلوم نیست، تا با قید قراردادن وجود یا عدم آنها برای موضوعشان، ثبوت یا سلب آنها ضرورت بهشرط محمول داشته باشد. روش تحقیق در این پژوهش کتابخانهای است که گردآوری اطلاعات با رجوع به آثار دست اول و معتبر بهدست میآید. روش تحلیل اسناد، با روش استدلال قیاسی منطقی انجام میگردد. از نتایج بحث میتوان به این موارد اشاره نمود که از آنجایی که امکان استقبالی، ویژه اموری است که در آینده تحقق مییابند و هنوز واقع نشدهاند، ثبوت این امکان درواقع با نوعی گمان و غفلت همراه است؛ ازطرفی محور همه تلاشهای علمی را اصل علیت بین پدیدهها تشکیل میدهد، لذا معلولهایی که در خارج وجود دارند نیازمند علت میباشند. بنابراین، امکان استقبالی اختصاص به امور آینده دارد که چون ایجاب یا سلب در آنها هنوز تعیّن نیافته است؛ لذا تمام اقسام ضرورت از آنها سلب میشود و معلوم نیست که یک پدیده یا امری، بعداً چه وضعیتی دارد. بنابراین باید با شناخت علتها برای رخدادهای احتمالی، چارهاندیشی نموده یا آینده را ساخت. | ||
کلیدواژهها | ||
امکان استقبالی؛ عدم ضرورت؛ علّیت؛ ماهیّات امکانی؛ آیندهپژوهی | ||
مراجع | ||
ابنسینا (1383)، الهیات دانشنامه علایی، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
ابنسینا (1397)، التعلیقات، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم.
ارسطو (1367)، متافیزیک، ترجمه شرف، تهران: نشر گفتار، چاپ پنجم.
ارسطو (1980م)، منطق ارسطو، تحقیق و تصحیح عبدالرحمن بدوی، بیروت: انتشارات دارالقلم، چاپ اول.
اسدی، مهدی (1398)، بررسی دیدگاه ابنسینا درباره حیثیت التفاتی به گذشته و آینده، فصلنامه حکمت و فلسفه؛ 15(57): 61-89.
ایمان، محمدتقی (1399)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ پنجم.
برنجکار، رضا (1398)، آشنایی با کلیات علوم اسلامی، تهران: انتشارات سمت، چاپ سیزدهم.
بخشنده، آرزو؛ جهانیان، رمضان (1397)، آیندهپژوهی، دوماهنامه مطالعات کاربردی در علوم و مدیریت توسعه: 3(11)، 63-71.
بهشتی، احمد (1375)، الاشارات و التنبیهات شیخالرئیس ابنسینا (شرح و توضیح)، تهران: مؤسسه فرهنگی آرایه، چاپ اول.
بهمنیار بن المرزبان (1349)، التحصیل، تصحیح و تعلیق مرتضی مطهری، تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
بینام (1386)، الفبای آیندهپژوهی، فصلنامه مطالعات بسیج: 10(34)، 140-152.
توسلی، محمدحسن؛ اسدی، داوود (1392)، آیندهپژوهی در اندیشه اسلامی، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، 9(23)، 23-66.
حسنزاده آملی، حسن (1391)، دروس شرح الاشارات و التنبیهات ابنسینا و خواجه نصیرالدین طوسی، قم: انتشارات اشراق، چاپ سوم.
حسینی، راضیه؛ حسینی، الهام (1394)، آیندهپژوهی اسلامی، امکانپذیری و چگونگی تحقق، کنفرانس ملی اقیانوس مدیریت.
داوری اردکانی، رضا (1392)، فلسفه و آینده نگری، تهران: انتشارات علمی، چاپ اول.
زاهد زاهدانی، سیدسعید (1373)، مبانی روش تفکر اجتماعی در اسلام، انتشارات کلینی، چاپ اول.
طالبی چاری، محمدجواد (1392)، امکان فقری؛ جامعترین معنا در آیه 15 از سوره فاطر، پژوهشنامه معارف قرآنی: 4(14)، 131-151.
فاضل قانع، حمید (1388)، آیندهپژوهی و جامعه مطلوب اسلامی، فصلنامه معرفت فرهنگی ـ اجتماعی: 1(1): 45-68.
علامه طباطبایی، محمدحسین (1391)، بدایهالحکمه، ترجمه علی شیروانی، قم: مؤسسه انتشارات دارالعلم، چاپ هفدهم.
علامه طباطبایی، محمدحسین (1387)، نهایهالحکمه، ترجمه و شرح علی شیروانی، قم: انتشارات دارالفکر، چاپ دوم.
عباسی حسینآبادی، حسن (1398)، حکمت مشاء، تهران: انتشارات پیام نور، چاپ سوم.
عیوضی، محمدرحیم؛ پدرام، عبدالرحیم (1393)، امکانپذیری و چگونگی تحقق آیندهپژوهی اسلامی، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مشرق موعود: 8(29)، 20-44.
مطهری، مرتضی (1392)، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا، چاپ چهاردهم.
مصباح یزدی، محمدتقی (1377)، دروس فلسفه، تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ هشتم.
مصباح یزدی، محمدتقی (1386)، آموزش فلسفه، ج 2، تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل، چاپ هفتم.
مصباح یزدی، محمدتقی (1387)، شرح الهیات شفاء، تحقیق عبدالجواد ابراهیمیفر، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپ اول.
ملاصدرا (1386)، الاسفار العقلیه الاربعه، دوره 9 جلدی، قم: انتشارات مصطفوی، چاپ چهارم.
منطقی، محسن (1391)، درآمدی بر اسلام و آیندهپژوهی، فصلنامه اسلام و پژوهشهای مدیریتی، 1(4)، 19-33.
سبزواری، ملاهادی (1393)، شرح المنظومه، ترجمه و تعلیق محسن بیدارفر، تهران: بیدار، چاپ هفتم.
سلیمانی، عباس (1395)، مروری کلی بر مبانی فلسفی حوزههای مطالعات آیندهپژوهی و تبیین جایگاه پساآیندهپژوهی، دومین کنفرانس بینالمللی مدیریت و علوم انسانی.
شیروانی، علی (1384)، امکان استقبالی و تعین صدق در گزارههای ناظر به آینده، فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانشگاه قم، 6(4): 119-143.
سروش، عبدالکریم (1367)، علت و دلیل در علوم اجتماعی، نشریه علمی نامه علوم اجتماعی دانشگاه تهران، 1، 53-72.
گیدنز، آنتونی (1399)، قواعد جدید روش جامعهشناسی، ترجمه عباس محمدی اصل، تهران: نشر افکار، چاپ اول.
Van der Duin, P. A., den Hartigh, E., & Hartmann, L. (2007). Knowing Tomorrow? How Science Deals with the Future. Eburon Academic Publishers. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 98 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 64 |