حسن زاده, محمد, سازمند, بهاره. (1401). الگوی مشروعیت سیاسی و شکل‌گیری امنیت دفاعی مردمی در جمهوری اسلامی ایران. پدافند الکترونیکی و سایبری, 31(118), 199-231.
محمد حسن زاده; بهاره سازمند. "الگوی مشروعیت سیاسی و شکل‌گیری امنیت دفاعی مردمی در جمهوری اسلامی ایران". پدافند الکترونیکی و سایبری, 31, 118, 1401, 199-231.
حسن زاده, محمد, سازمند, بهاره. (1401). 'الگوی مشروعیت سیاسی و شکل‌گیری امنیت دفاعی مردمی در جمهوری اسلامی ایران', پدافند الکترونیکی و سایبری, 31(118), pp. 199-231.
حسن زاده, محمد, سازمند, بهاره. الگوی مشروعیت سیاسی و شکل‌گیری امنیت دفاعی مردمی در جمهوری اسلامی ایران. پدافند الکترونیکی و سایبری, 1401; 31(118): 199-231.
الگوی مشروعیت سیاسی و شکل‌گیری امنیت دفاعی مردمی در جمهوری اسلامی ایران
1نویسنده مسئول: دکتری جامعه شناسی سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2دانشیار،گروه مطالعات منطقه ای، دانشگاه تهران، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 29 مرداد 1400،
تاریخ پذیرش: 13 شهریور 1400
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تحلیل و شناسایی الگوی مشروعیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران و تأثیر آن بر شکل گیری الگوی امنیت دفاعی مردمی است. روش پژوهش، تحلیل محتوا و نحوه گردآوری دادهها ازطریق مطالعه کتابخانهای است. مقاله ابتدا به شناسایی و تحلیل مبانی مشروعیت در جمهوری اسلامی پرداخته است و بر این نکته تأکید دارد که فهم الگوی مشروعیت جمهوری اسلامی، متضمن عبور از ساده‌سازی و توجه به ابعاد چندگانه و پیچده مشروعیت در دوره‌های مختلف حیات نظام جمهوری اسلامی است. نویسندگان معتقدند گرچه الگوی سه‌گانه ماکس وبر شامل مشروعیت سنتی، فرهمندانه و قانونی در بحث مشروعیت می‌تواند نقطه آغازی برای بحث در مورد ابعاد مختلف مشروعیت در جمهوری اسلامی باشد؛ ولی همه ابعاد واقعیت را پوشش نمی‌دهد از این رو ضرورت دارد دو مؤلفه دیگر مشروعیت‌آفرین یعنی استقرار ملی‌گرایی مبتنی بر باور دینی و کارآمدی نیز به محورهای سه‌گانه وبر افزوده شود. بر این اساس میتوان از یک الگوی مشروعیت پنج‌گانه سخن گفت که شامل مشروعیت دینی ـ الهی، مردمی ـ قانونی، ملی‌گرایی دینی، فرهمندانه و کارامدی است که در کنار و درهم‌تنیده با یکدیگر، الگوی مشروعیت در نظام جمهوری اسلامی را شکل می‌دهند. در بخش دوم مقاله در مورد تأثیر این الگوی چندگانه و مؤثرِ ایجادکننده مشروعیت اجتماعی نیرومند بر شکل‌گیری الگویی در امنیت ملی در ایران بحث شده است که میتوان آن‌را «الگوی امنیت دفاعی مردمی» نامید. مشخصه این الگو فراتررفتن از الگوهای کلاسیک دفاعی و استقرار آن بر حضور و نقش‌آفرینی مستمر و مؤثر مردم در فرایند دفاع از کشور و امنیت ملی است.
آقاجری، هاشم (۱۳۸۱)، حکومت دینی و حکومت دموکراتیک. تهران، مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر.
امام خمینی، سیدروحالله (۱۳۶۰)، ولایت فقیه، تهران، امیرکبیر.
امام خمینی، سیدروحالله (۱۳۸۱)، صحیفه امام (دوره ۲۲ جلدی)، چاپ سوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج.
ارسطا، محمدجواد (۱۳۹۵)، نقش مردم در حکومت اسلامی (مشروعیت بخشی یا کارآمدی؟) فقه حکومتی، شماره اول، صص30-7.
ایزدی، مصطفی؛ دولتشاه، بهروز (۱۳۹۶). گفتمان ولایت فقیه در حوزه اقتدار دفاعی ـ امنیتی، فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی، سال ۱۵، شماره ۶۷، صص ۲۱۰-۱۸۱.
اخوان کاظمی، بهرام (۱۳۸۴)، جمهوری اسلامی ایران و چالش کارآمدی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱.
بیژنی، مریم؛ معتمدنژاد، کاظم؛ علینی، محسن (۱۳۸۸)، جایگاه مشروعیت قانونی در گفتمانهای سیاسی رسمی نظامی جمهوری اسلامی ایران (1386-1357)، فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه علامه طباطبایی)، شماره ۴۶، صص 138-107.
بشیریه، حسین (۱۳۸۲)، دیباچهای بر جامعه‌شناسی ایران، تهران، نشر نگاه معاصر.
بیتهام، دیوید (۱۳۸۲)، مشروع‌سازی قدرت، ترجمه محمد عابدی اردکانی، یزد، انتشارات دانشگاه یزد.
پوریان، محمدتقی؛ درفشان، مجتبی (۱۳۹۲). مشروعیت ثبات سیاسی و امنیت در ایران (بازه زمانی 1392-1368) فصلنامه امنیت‌پژوهی، سال دوازدهم، شماره ۴۴، صص 79-57.
جعفری‌نژاد، مسعود (۱۳۹۶)، نسبتکارآمدینظام سیاسیمشروعیت حکومتالگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، قابل دسترس در سایت حاجیانی، ابراهیم؛ پاکسرشت، سلیمان (۱۳۸۷)، بررسی تجربی الگوهای مشروعیت سیاسی در بین طبقه متوسط شهری ایران، جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره ۱، صص ۶۷-۵۰.
حیدری، نصرتالله؛ جمشیدی، محسن (۱۳۹۵)، نقش و جایگاه سازمان‌های مردم‌نهاد در مشارکت سیاسی در دوران ریاست جمهوری خاتمی، احمدینژاد و روحانی، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال ۱۲، شماره ۳۶، صص ۱۵۲-۱۲۵.
حبیبی، نیک‌بخش (۱۳۹۷)، مدل دفاعی ـ امنیتی ج.ا.ا متناسب با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، پژوهش‌نامه نظم و امنیت انتظامی، سال ۱۱، شماره اول (پیاپی چهل و یکم)، صص 155-129.
خرمشاد، محمدباقر؛ امینی، پرویز (۱۳۹۷)، مسأله مشروعیت در نظریه مردمسالاری دینی آیتالله خامنهای، فصلنامه دولت‌پژوهشی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال ۴، شماره ۱۵، صص 136-109.
دوست‌محمدی، حسین؛ اختیاری امیری، رضا (۱۳۹۸)، توسعه سیاسی؛ بحران مشروعیت و کارآمدی در ایران و حکمرانی خوب؟ فصلنامه راهبرد سیاسی، سال سوم، شماره ۱۰، صص ۱۲۳-۹۱.
دوست‌محمدی، حسین؛ علویان، مرتضی (۱۳۹۵)، واکاوی ریشه‌های مشروعیت حکومت دینی در دیدگاههای سیاسی امام خمینی و دکتر شریعتی، مجموعه مقالات برگزیده همایش بینالمللی گفتمان اسلام سیاسی امامخمینی و جهان معاصر، جلد دوم، صص ۸۶۸-۸۴۳.
روزبه، محمدحسن (۱۳۸۵)، مبانی مشروعیت در نظام سیاسی اسلام، چاپ اول، تهران، نشر کانون اندیشه جوان.
زارع، عباس (1381)، عادی‌شدن فره، بحثی در مبانی مشروعیت و قدرت در جمهوری اسلامی ایران، چاپ دوم، قم، انتشارات آفتاب سبا.
سیفزاده، حسین (۱۳۸۸)، پانزده مدل نوسازی، توسعه و دگرگونی سیاسی، تهران، قومس.
شفیعی، نوذر؛ صادقی، زهرا (۱۳۸۹)، گزینههای ایران در روابط خارجی براساس سیاست نگاه به شرق، فصلنامه راهبرد، شماره ۲۲، صص 337-309.
شادلو، عباس؛ کرمپور، رزا (۱۳۹۴)،تحلیل رابطه بین کارآمدی و مشروعیت دولت جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نظریه کلاوساوفه، فصلنامه سیاستهای راهبردی و کلان، سال سوم، شماره ۹، صص 159-141.
شجاعی‌زند، علیرضا (۱۳۷۷)، مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دینی، چاپ اول، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
علایی، حسین (۱۳۹۱)، امنیت پایدار در سند چشم‌انداز بیست ساله جمهوری اسلامی، ایران فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دهم، شماره ۹۳.
علینی، محسن (۱۳۸۵)، بررسی علل و عوامل اجتماعی تأثیرپذیری ساختار قدرت از فرهنگ روستایی در جامعه ایران (پس از انقلاب اسلامی)، رساله دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی.
فوزی، یحیی (۱۳۸۳)، چالش‌های اجتماعی انقلاب اسلامی در ایران؛ بررسی تغییرات جمعیتی بعد از انقلاب و پیامدهای آن بر مشروعیت نظام سیاسی، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره پنجم، شماره ۳، صص ۱۹۰-۱۷۲.
قربانی، مصطفی؛ شفیعیفر، محمد (۱۳۹۵)،ارکان مشروعیت در اندیشه آیتالله خامنهای، فصلنامه اندیشه ولایت، ، شماره ۴، صص 40-23.
قیصری، نورالله؛ قربانی، مصطفی (۱۳۹۴)، کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران؛ مدلی برای سنجش و ارزیابی، فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانش سیاسی، سال یازدهم، شماره دوم، پیاپی۲۲، صص 148-129.
قربانزادهسوار، قربانعلی؛ ناطقی، هاشم (۱۳۹۲)،جنگ نرم و مشروعیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۳۲، صص 166-147.
قنبری، سمیه؛ آذرشب، محمدتقی؛ موسوی، سیدمحمدرضا (۱۳۹۵)، استحکام درونی قدرت ملی ج.ا.ا. در اندیشه مقام معظم رهبری، با تأکید بر مؤلفه‌های دفاعی ـ امنیتی، فصلنامه پژوهش‌های جهان اسلام، سال ۶، شماره ۴، صص 212-193.
کواکبیان، مصطفی (۱۳۷۸)، مبانی مشروعیت در نظام ولایت فقیه، تهران، عروج.
کرامت، فرهاد (۱۳۹۳)، عناصر مشروعیتیابی در نظام سیاسی و مردمسالاری دینی، فصلنامه راهبرد، سال ۲۳، شماره ۷۲، صص ۱۱۹-۹۹.
کدیور، محسن (۱۳۷۶)، نظریههای دولت در فقه شیعه، چاپ چهارم، تهران، نشر نی.
لاریجانی، علی؛ غلامی‌ابرستان، غلامرضا (۱۳۹۰)، رابطه اقتدار و مشروعیت در نظام سیاسی اسلام، فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، صص 92-62.
ملکی، علی (۱۳۹۷)، مبانی مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران، تعدد تفسیرها؛ چالشها و راهکارها، فصلنامه سیاست متعالیه، سال ۶، شماره بیست و یکم، صص 94-77.
متقی، ابراهیم؛ کرامت، فرهاد (۱۳۹۰)، عناصر مشروعیتیابی در نظامهای سیاسی، فصلنامه سیاست، دوره ۴۴، شماره ۲، صص350-326.
مجیدی، حسن (۱۳۹۸)، مؤلفه‌های نرم‌افزاری اقتدار و سیاست‌گذاری دفاعی در جمهوری اسلامی ایران.اداره پژوهش‌های سیاسی، معاونت سیاسی صدا و سیما، قابل دسترس در سایت https://www.iribnews.ir/files/fa/news/1398/7/8/4005964_254.pdf
مولایی، محمدرضا (۱۳۹۲)، ضرورت و کارکرد حفظ نظام در تدوین سیاست خارجی جمهوری اسلامی (با تأکید بر اندیشه سیاسی امامخمینی (ره)، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم، شماره ۳۲، صص ۹۶-۷۹.
محمودخانی،زهرا؛ کشیشیان، گارینه (۱۳۹۵). بررسی مقایسهای گفتمانهای سیاست خارجی دولت دهم و یازدهم و تأثیر آن بر منطقه خاورمیانه (۱۳۹۴-۱۳۸۴)، فصلنامه سیاست خارجی، سال ۳۰، شماره ۲، صص ۳۵-۷.
نادری‌بنی، روح‌‌الله (۱۳۹۰)، بررسی ارکان مشروعیت در نظام ج.ا.ا براساس الگوی دیوید بیتهام، پایان‌نامه برای دریافت کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه یزد.
نامدار، مظفر (۱۳۷۶)، مبانی مکتب‌ها و جنبش‌های سیاسی شیعه در صد ساله اخیر، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نصری، قدیر (۱۳۹۰)، درآمدی بر نظریه امنیت جامعهای، نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
واعظی، محمود؛ جنتی، علی؛ کرباسیان، مسعود (۱۳۹۳)، راهبرد سیاست خارجی برای ارتقای جایگاه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در شرایط جدید بینالمللی، واحد انتشارات اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی.
هزارجریبی، جعفر (۱۳۸۷)، درآمدی بر نسبت حکومت و مشروعیت، تهران، انتشارات دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
یوسفوند، یعقوب (۱۳۹۸)، نقش قدرت نرم در سیاست‌گذاری دفاعی ج.ا.ا، رساله دکتری علوم سیاسی گرایش سیاست‌گذاری عمومی، دانشکده حقوق و الهیات سیاسی از دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
یاسمی، علی (۱۳۹۹)، درآمدی بر منش سیاسی فرمانده مقاومت، اصول نظری و عملی سیاست در مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی، قابل دسترس در سایت:
AbediArdakani, Mohammad. MirhosseinisyedMohsen,ZangenehGHasemabadi, Zahra(2016).Feasibility of the use of three types of Max Weber,s Legitimacy in the system the Islamic Republic of Iran, International Journal of Humanities and Cultural Studies ISSN 2356-5926.P:1625-1641
Fred W. Riggs(1962)Contributions to the Study of Comparative Public Administration Howard E. McCurdy, American University
Kaplanova, Patricia(2017) Essay on Legitiacy and democracy, Izziviprihodnosti/ Challenges of the Future, Letnik/ volume2, stevilka/ number 1, str./ pp.16-26
