آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,723 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,592 |
بررسی نقش فلسفه اسلامی و جایگاه آن در تمدن اسلامی | ||
| مطالعات میان‌رشته‌ای تمدنی انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 5، دوره 1، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 115-132 اصل مقاله (705.76 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| حسن عبدی* | ||
| دانشیار، گروه فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1401، تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1401 | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش به بررسی نقش فلسفه در تمدن اسلامی می‌پردازد. سؤال اصلی این است که «فلسفه اسلامی چه نقش و جایگاهی در پیش‌برد تمدّن اسلامی داشته است؟». برای پاسخ به این پرسش با استفاده از روش تحقیق گردآوری اطلاعات به شیوه کتاب‌خانه‌ای و روش تحلیلی ـ عقلی به بررسی نقش فلسفه در تمدن اسلامی پرداخته شده است. نتیجه تحقیق حاضر عبارت است از: 1) فلسفه تعاریف متعددی دارد و اساس این تحقیق، بر مفهوم فلسفه به‌مثابه روشی عقلی در راستای در بررسی احکام کلی هستی قرار داده شده است؛ 2) ازجمله نقش‌های حیاتی فلسفه در پیشرفت تمدن، کمک به هویت‌سازی فرهنگی برای جامعه است؛ 3) نقش حیاتی دیگر فلسفه در زمینه تمدّن، زمینه‌سازی برای ساختن نظام فکری است؛ 4) سومین نقش فلسفه، مهیاساختن زمینه برای اصلاح زندگی اجتماعی از راه مقابله با انحرافات فکری؛ مانند نیهیلیسم، نسبی‌گرایی و شکاکیّت است؛ 5) چهارمین نقش اساسی فلسفه در تمدّن، برآوردن نیاز فطری انسان به دانستن واقعیات است؛ 6) پنجمین کارکرد اساسی فلسفه در تمدّن، کمک به ایجاد گفت‌وگو بین تمدن‌های مختلف از یک سو و بین جریان‌های فکری مختلف در چارچوب تمدن اسلامی ازسوی دیگر است. اگر فلسفه اسلامی به‌دنبال تأثیرگذاری بیش‌تر بر تمدن اسلامی است، باید به‌دنبال تأثیرگذاری در عرصه‌های مختلف اجتماعی، آموزشی، سیاسی و ... باشد تا نیازهای جامعه اسلامی کنونی را برآورده کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تمدّن؛ تمدّن اسلامی؛ فلسفه اسلامی؛ مابعدالطبیعه؛ اندیشه معاصر؛ روش عقلانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the role of Islamic philosophy and its place in Islamic civilization | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Abdi | ||
| Associate Professor and Faculty Member, Department of Philosophy, Baqer al-Uloom University, Qom | ||
| چکیده [English] | ||
| This study examines the role of philosophy in Islamic civilization. And the main question is, "What place has Islamic philosophy played in the advancement of Islamic civilization?" The author has studied the role of philosophy in Islamic civilization using the analytical-rational method. The result of the present research is: (1) Philosophy has several definitions and the basis of this research is based on the concept of philosophy as a rational method in order to study the general rules of existence; (2) One of the vital roles of philosophy in the development of civilization is to help create cultural identity for society; (3) Another vital role of philosophy in the field of civilization is to lay the groundwork for the construction of an intellectual system; (4) The third role of philosophy is to prepare the ground for the reform of social life by confronting intellectual perversions, such as nihilism, relativism, and skepticism; (5) The fourth fundamental role of philosophy in civilization is to satisfy man's innate need to know the facts; (6) The fifth basic function of philosophy in civilization is to help create a dialogue between different civilizations on the one hand and between different currents of thought within the framework of Islamic civilization. Yes, one thing remains here and that is that if Islamic philosophy seeks to have a greater impact on Islamic civilization, it must seek to influence in various areas of social, educational, political, etc. to meet the needs of the current Islamic society. . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Civilization, Islamic civilization, Islamic philosophy, metaphysics, contemporary thought, rational method | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن‌منظور (1996)، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربیّ، 18 ج.
ارکون، محمد (1985)، الفکر العربیّ، ترجمه عادل العوا، بیروت: منشورات عویدات.
ارکون، محمد (1998)، قضایا فی نقد العقل الدینی: کیف نفهم الاسلام الیوم؟ ترجمه و تعلیق هاشم صالح، بیروت: دار الطلیعه.
اقبال لاهوری، (1380 ه. ش)، سیر فلسفه در ایران، ترجمه امیرحسین آریان‌پور، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.
البدوی، عبدالرحمن، (1980)، التراث الیونانیّ فی الحضاره الاسلامیّه، بیروت: دار القلم.
الجابری، محمدعابد، (1380 ه. ش)، جدال کلام، عرفان و فلسفه در تمدّن اسلامی، ترجمه رضا شیرازی، تهران: انتشارات یادآوران.
الجابری، محمدعابد (1387 ه. ش)، ما و میراث فلسفی‌مان، ترجمه سیدمهدی آل‌مهدی، تهران: نشر ثالث.
الجابری، محمدعابد (1997)، قضایا فی الفکر المعاصر، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیّه.
الجابری، محمدعابد (1997)، قضایا فی الفکر المعاصر، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیّه.
جوادی آملی، عبدالله (1387)، تفسیر تسنیم، قم: انتشارات اسراء، 30 ج.
جوادی آملی، عبدالله (1393)، رحیق مختوم، قم: انتشارات اسراء، ج 1، ق 1.
الحنفی، حسن (1981)، قضایا معاصره فی الفکر المعاصر، قاهره: دار الفکر العربیّ، 2 ج.
الخشت، محمدعثمان (1998)، الاسلام و العلم بین الافغانیّ و رینان، قاهره: دار قباء.
داوری اردکانی، رضا (1384)، فلسفه معاصر ایران، تهران: نشر ساقی.
دورانت، ویل (1337)، تاریخ تمدّن، ترجمه احمد آرام و دیگران، تهران: نشر اقبال، 13 ج.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1369)، کارنامه اسلام، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
شریعتی، علی (1375)، مجموعه آثار، تاریخ تمدّن، تهران: انتشارات قلم، ج 11.
ضاهر، عادل (1993)، الأسس الفلسفیه للعلمانیّه، بیروت: دار الساقی.
عبدالرحمن، طه (1995)، فقه الفلسفه، الفلسفه و الترجمه، بیروت: المرکز الثقافیّ العربیّ.
العروی، عبدالله (1996)، مفهوم العقل، بیروت: المرکز الثقافیّ العربیّ.
العظمه، عزیز (1992)، العلمانیّه من منظور مختلف، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیّه.
عنایت، حمید (1356)، سیری در اندیشه سیاسی عرب، تهران: انتشارات امیرکبیر.
فارابی، ابونصر (1358 ه. ش)، سیاست مدینه، ترجمه سیدمحمد سجادی، تهران: انتشارات انجمن فلسفه ایران.
فارابی، ابونصر (1405)، کتاب الجمع بین رأئی الحکیمین، تحقیق البیر نصری نادر، تهران: انتشارات الزهراء، الطبع الثانی.
فارابی، ابونصر (1969)، آراء اهل المدینه الفاضله، تحقیق البیر نادر، بیروت: دار المطبعه الکاثولیکیّه.
فارابی، ابونصر (1991)، کتاب الملّه و نصوص اخری، تحقیق محسن مهدی، بیروت: دار الشرق.
لوبون، گستاو (1347)، تمدّن اسلام و عرب، ترجمه سیدهاشم حسینی، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیّه.
المسیری، عبدالوهاب؛ العظمه، عزیز (2017)، العلمانیّه تحت المجهر، قاهره: دار الفکر المعاصر.
مصباح‌یزدی، مجتبی؛ محمدی، عبدالله (1398)، معرفت‌شناسی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصباح یزدی، محمدتقی (1364)، آموزش فلسفه، تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، 2 ج.
مطهری، مرتضی (1371)، وحی و نبوّت، تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1376)، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا، 30 ج، ج 5.
ملکیان، مصطفی (1379)، تاریخ فلسفه غرب، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 4 ج. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 561 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 523 |
||