آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,715 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,570 |
ظرفیت‌های فقه امامیه در پذیرش نهادهای جدید حقوق خصوصی، با تأکید بر اعتباریات و عرف | ||
| مطالعات میان‌رشته‌ای تمدنی انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 5، دوره 1، شماره 2، مرداد 1401، صفحه 113-139 اصل مقاله (870.21 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| احمدعلی قانع* 1؛ محمد تقی پور2 | ||
| 1استادیار دانشکده معارف اسلامی و الهیات دانشگاه امام صادق علیه السلام | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 07 اسفند 1400، تاریخ بازنگری: 30 فروردین 1401، تاریخ پذیرش: 05 خرداد 1401 | ||
| چکیده | ||
| تمدن‌سازی اسلامی یا بهینه کردن جامعه اسلامی، در تمامی ساحت‌های خود، از جمله مناسبات و مفاهیم اجتماعی، در راستای شریعت اسلام و اهداف الهی است. بهینه شدن در تمدن‌سازی اسلامی به این معناست که جامعه اسلامی به مطلوب‌ترین وضعیت ممکن در اسلامی شدن تمام ساحت‌های اجتماعی جامعه دست یابد که از جمله این ساحت‌ها حقوق خصوصی جامعه اسلامی است. برخی از مناسبات حاکم در حقوق خصوصی جمهوری اسلامی ایران مناسبات غربی و غیربومی‌ای هستند که از منابع و عرف‌های غیراسلامی، به‌صورت تقلیدی، اخذ شده‌اند و با ورود مباحثی مثل تجارت الکترونیک، بازار سرمایه و غیره این قواعد افزایش یافته‌اند؛ لذا نسبت این قواعد غیربومی با تمدن‌سازی اسلامی و نحوه مواجهه با آن‌ها یک مسئله اساسی و بنیادین است که باید از حیث نظری و عملی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران متیقن و تبیین شود. با توجه به جایگاه بنیادین این موضوع، باید گفت که نسبت‌سنجی قواعد حقوقی حقوق خصوصی با تمدن‌سازی اسلامی و حقوق اسلامی اولین گام نظری در این حوزه محسوب می‌شود. تعیین موضع نظری در خصوص مسئله مذکور از مهم‌ترین مقدمات نظام‌سازی تمدنی در عرصه حقوق خصوصی است. عرف حقوق خصوصی و قواعد حاکم بر اعتباریات در فقه و فلسفه اسلامی از جمله مکانیسم‌ها و مبانی اسلامی هستند که امکان انطباق قواعد حقوق خصوصی غیربومی را با آرمان‌های تمدن نوین اسلامی میسر می‌کنند. پژوهش پیشرو با رویکرد تمدنی به مواجهه حقوق خصوصی اسلامی با حقوق خصوصی غربی می‌پردازد. با توجه به پژوهش پیشرو فقه اسلامی به قواعد عرفی و اعتباری امکان شرعی شدن را اعطا کرده است؛ لذا با استفاده از این امکان می‌توان از قواعد حقوقی غیربومی در راستای تمدن‌سازی اسلامی استفاده کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تمدن‌سازی اسلامی؛ امر اعتباری؛ عرف متشرعه؛ نهادهای حقوق خصوصی اسلامی؛ حقوق خصوصی غربی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Capacities of Imami Jurisprudence in Accepting New Institutions of Private Law: With an Emphasis on Value and Custom | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad ali ghane1؛ Mohammad Taghi pour2 | ||
| 1Assistant Professor, Faculty of Islamic Studies and Theology, Imam Sadegh University | ||
| 2master student of Islamic Studies and Private law at Imam Sadiq University | ||
| چکیده [English] | ||
| Islamic civilization and Islamic society optimization, all dimensions, including social terms and concepts, are in line with Islamic sharia and God's will. In an Islamic society, optimization equals reaching an optimal status in terms of the Islamization of all social dimensions, including private law. Some of the existing terms in the private law under IRI are fundamentally exotic and western, emulated from un-Islamic conventions. The introduction of various issues like electronic commerce and the capital market has increased such formulations. Therefore, the relation between such exotic formulations and the Islamic civilization and the methods used for addressing them are substantially critical issues that need to be determined, both theoretically and functionally, under the legal system of IRI. Regarding the vitality of this issue, the first theoretical step is to determine the relationship between the legal formulations of private law, the Islamic civilization, and Islamic law. The convention of private law, the formulations of contingents in Islamic jurisprudence, and philosophy are some of the Islamic mechanisms and fundamentals that facilitate the adaptation of exotic private law formulations with the aspirations of the new Islamic civilization. This study takes a civilization-based approach to make a comparison between Islamic and Western private law. This study contends that Islamic jurisprudence has made it possible for conventional and contingent formulations to accord with sharia laws, thus allowing for using non-native legal rules for the Islamic civilization. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic Civilization, Value, Contingent Conventions, Western Private Law, Institutes of the Islamic Private Law | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
قانون مدنی
احمدزاده، سید حشمت‌الله (1382). عرف در نظر فقیهان و حقوقدانان. پژوهش‌های فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره 2، 36-7.
اردبیلی، احمد بن محمد (1403 ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
آشوری، داریوش (1380). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. تهران: نشر آگاه.
انصاری دزفولی، مرتضی (1410 ق). کتاب المکاسب (المحشی). قم: نشر موسسه مطبوعاتی دارالکتاب.
بحرانی، هاشم بن سلیمان (1415 ق). البرهان فی تفسیر القرآن. قم: موسسه البعثه.
بوذرینژاد، مرندی (1394). نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و نظام حقوق-سیاسی جامعه. مطالعات حقوق عمومی، 45(1)، 122-107.
بهاءالدین عاملی، محمد بن حسین و ساوجی، نظام بن حسین (1429 ق). جامع عباسی و تکمیل آن. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
پارسانیا، حمید؛ دانایی‌فرد، حسن و حسینی، سید ابوالحسن (1393). دلالت‌های نظریه اعتباریات برای تحول در علوم انسانی. اسلام و مطالعات اجتماعی، 2(1)، 48-23.
پیروزمند، علیرضا (1389). قلمرو دین در تعیین مفروضات اساسی، ارزش‌ها، رفتارها و نمادها. تهران: نشر عابد.
جمعی از نویسندگان (1387). روایت تفکر، فرهنگ و تمدن از آغاز تاکنون. تهران: نشر سازمان ملی جوانان.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409 ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
حیاتی، علی عباس (1386). مقدمه علم حقوق. تهران: انتشارات میزان.
حیدری، سید کمال (1387). ترجمه اصول استنباط (ترجمه محسن غرویان و علی شیروانی). قم: انتشارات دارالفکر.
خسروپناه، عبدالحسین (1394). در جست‌وجوی علوم انسانی اسلامی. قم: دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها).
خمینی، سید روح‌الله (1385 ق). الرسائل. قم: نشر موسسه اسماعیلیان.
خمینی، سید روح‌الله (1385). انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
خمینی، سید روح‌الله (1389). صحیفه امام خمینی: مجموعه آثار امام خمینی (ره). تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
خواجوی خاتون‌آبادی، اسماعیل (1418 ق). رساله فی الغناء. قم: نشر مرصاد.
خویی، ابوالقاسم (1417 ق). الهدایه فی الاصول (مقرر: حسن صافی اصفهانی). قم: موسسه فرهنگی صاحب‌الامر (عجل الله فرجه الشریف).
خویی، سید ابوالقاسم (1318). موسوعه امام خوئی (ره). قم: نشر موسسه احیاء آثار امام خوئی (ره).
رایگان، محمود (1390). نگاهی به عرف در فقه و حقوق اسلامی (بایستهها و آسیب‌ها). معرفت. شماره 165، 72-53.
شریف مرتضی، علی بن حسین (1415 ق). الانتصار فی انفرادات الامامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
صدر، محمدباقر (1438 ق). دروس فی علم الاصول (الحلقه الثانیه). قم: انتشارات دارالعلم.
صدری، احمد (1380). مفهوم تمدن و لزوم احیای آن در علوم اجتماعی. تهران: انتشارات هرمس.
طباطبایی، سید محمدحسین (1394). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: انتشارات صدرا.
طباطبائی یزدی، سید کاظم (1409 ق). العروه الوثقی. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
طباطبائی یزدی، سید کاظم (1414 ق). تکمله العروه الوثقی. قم: کتابفروشی داوری.
طبرسی، فضل بن حسن (1408 ق). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
طوسی، محمد بن حسن (1414 ق). الامالی. قم: دارالثقافه.
عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی (بی‌تا). القواعد و الفوائد. قم: کتابفروشی مفید.
عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشی: کلانتر). قم: نشر کتابفروشی داوری.
علوی، سید محمدتقی (1381). تأملی بر جایگاه عرف و عادت در فقه و حقوق ایران. زبان و ادب فارسی، شماره 182، 168-135.
علی‌تبار فیروزجایی، رمضان (1397). علم دینی، ماهیت و روش‌شناسی. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
علیدوست، ابوالقاسم (1385). فقه و عرف. قم: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
فخر رازی، محمد بن عمر (بی‌تا). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فروید، زیگموند (1383). ناخوشایندی‌های فرهنگ (تمدن و ناخرسندی‌های آن) (ترجمه امید مهرگان). تهران: انتشارات گام نو.
قافی، حسین و شریعتی فرانی، سعید (1397). اصول فقه کاربردی: ادله و منابع فقه. قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قمی، علی بن ابراهیم (1363). تفسیر قمی. قم: دارالکتاب.
کاظمی خراسانی، محمدعلی (1406 ق). فوائد الاصول. قم: نشر موسسه النشر الاسلامی.
گلشنی، مهدی (1398). علم و دین در افق جهان‌بینی توحیدی. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.
گیلانی نجفی، میرزا حبیب‌الله (1401 ق). کتاب القضا. قم: انتشارات دارالقرآن الکریم.
لوکاس، هنری (1387). تاریخ تمدن (ترجمه عبدالحسین آذرنگ). تهران: انتشارات سخن.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403 ق). بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مختاری، رضا و صادقی، محسن (1419 ق). غنا موسیقی. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
مراغی، احمد مصطفی (1411 ق). تفسیر المراغی. بیروت: دارالفکر.
مظفر، محمدرضا (1396). اصول فقه (تحقیق و تعلیق زارعی سبزواری). قم: بوستان کتاب.
مغنیه، محمدجواد (1421 ق). فقه الامام الصادق علیه السلام. قم: نشر موسسه انصاریان.
مکارم شیرازی، ناصر (1380). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ملک‌زاده، فهیمه و احمدلو، مونا (1391). جایگاه عرف در حقوق با رویکردی بر اندیشه‌های امام خمینی (ره). پژوهشنامه متین، شماره 56، 163-139.
میرنصیری، سید روح‌الله و ساجدی، ابوالفضل (1396). اعتباریات و علوم انسانی از منظر علامه طباطبایی. قبستان، شماره 84، 28-5.
نجفی، محمدحسن (1421 ق). جواهر الکلام فی ثوبه الجدید. قم: نشر موسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
نقیبی، سید ابوالقاسم (1386). نظریه اعتباری بودن احکام شرعی با رویکردی به نظریه امام خمینی ره. فصلنامه علمی پژوهشی متین، شماره 36، 171-159. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 516 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 514 |
||