شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد، عوامل و سنجه‌های اثرگذار در ساخت بیمارستان‌های صحرایی با در نظر گرفتن جنبه‌های پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: بیمارستان‌های صحرایی دوران دفاع مقدس)

عباسیان, محمد; شاپوریان, شایان

تعداد نشریات	36
تعداد شماره‌ها	1,192
تعداد مقالات	8,579
تعداد مشاهده مقاله	6,989,636
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	4,033,160

	شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد، عوامل و سنجه‌های اثرگذار در ساخت بیمارستان‌های صحرایی با در نظر گرفتن جنبه‌های پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: بیمارستان‌های صحرایی دوران دفاع مقدس)
پدافند غیرعامل
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 54، تیر 1402، صفحه 85-97 اصل مقاله (1.09 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
محمد عباسیان^* ¹؛ شایان شاپوریان²
¹استادیار دانشکده مهندسی و پرواز، دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران
²کارشناس ارشد مهندسی عمران، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 10 مهر 1401، تاریخ بازنگری: 10 آبان 1401، تاریخ پذیرش: 16 بهمن 1401
چکیده
یکی از چالش‌های مهم در زمان بروز جنگ، مداوای به‌موقع مجروحین جنگی و اجتناب از کاهش توان رزمی نیروهای خودی است که معمولاً برای حل آن اقدام به احداث بیمارستان‌های صحرایی می‌شود. نیروی‌های مسلح ج.ا.ایران در طول دوران دفاع مقدس تجارب ذی‌قیمتی درخصوص احداث بیمارستان‌های صحرایی کسب نمودند. مکان‌گزینی و احداث کیفی این بناها با اِعمال نوآوری، ابتکار و خلاقیت‌های علمی و فناورانه رزمندگان اسلام، سیر توسعه‌ای داشته و از برپایی یک چادر و یا ساخت یک چارچوبِ مسقف برای امدادرسانی در اوایل جنگ، به ساخت و بهره‌برداری بیمارستان‌های صحراییِ ضدّانفجار با سازه‌های بتنی استتارشده در عمق زمین تبدیل شد. به‌طوری‌که با انجام این نوآوری‌ها، ابتکارات و خلاقیت‌های علمی و فناورانه، شاخص «متوسط زمان ارسال مجروحین به مراکز درمانی» که در جنگ جهانی اول 14 روز، در جنگ جهانی دوم سه روز و در جنگ ویتنام 12 ساعت و پس از ساخت بیمارستان‌های مجهز و ایمن در نزدیک‌ترین فاصله از خط مقدم به سه ساعت کاهش یافت. این شاخص با ساخت بیمارستان صحرایی امام سجاد^(ع) در جبهه فاو (والفجر 8) به یک ساعت و در اواخر جنگ با ساخت مراکز متعدد به کمتر از نیم ساعت تقلیل پیدا کرد. ولیکن در برخی موارد به دلایلی نظیر محدودیت زمان به دلیل اولویت بالای مأموریت‌های محوله در کنار کمبود شدید وسایل و تجهیزات تخصصی ساخت بیمارستان‌های صحرایی، منجر به نادیده گرفته شدن برخی از اصول پدافند غیرعامل در مکان‌گزینی و احداث این سازه‌های ارزشمند در جبهه‌های حق علیه باطل می‌گردید. ازآنجایی‌که بررسی نقاط قوت و ضعف این بیمارستان‌ها و خصوصاً نوع سازه‌های آن‌ها با در نظر گرفتن جنبه‌های پدافند غیرعامل برای ساخت مراکز درمانی صحرایی بهتر در آینده، اهمیت دارد، لذا تحقیق حاضر به شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد، عوامل و سنجه‌های اثرگذار در ساخت بیمارستان‌های صحرایی با در نظر گرفتن جنبه‌های پدافند غیرعامل پرداخته است. برای این منظور از روش معادلات ساختاری با بهره‌مندی از نرم‌افزار SPSS و آزمون ناپارامتریک فریدمن استفاده شد. نتایج رتبه‌بندی سنجه‌های ارزیابی بیمارستان‌های صحرایی با در نظر گرفتن معیارهای پدافند غیرعامل، حاکی از آن است که سنجه «ضرورت توجه به امر مکان‌یابی (در دید و تیر دشمن نبودن، دوری از مناطق پرریسک مانند سیلاب، ریزش کوه و غیره)» در زیرگروه عوامل ریسک امنیتی و نیز سنجه «ضرورت توجه به امر قابلیت تغییر مکان سازه‌های بیمارستان‌های صحرایی» در زیرگروه عوامل ساخت و زیرسازی سازه به ترتیب با میانگین رتبه 20.12 و 18.79 دارای بیشترین اولویت می‌باشند. در خاتمه پیشنهاد‌هایی برای ساخت مراکز درمانی صحرایی کیفی‌تر با لحاظ کردن جنبه‌های پدافند غیرعامل در صحنه‌های نبرد آینده ارائه گردید.
کلیدواژه‌ها
بیمارستان صحرایی؛ پدافند غیرعامل؛ سازه‌های فلزی؛ سازه‌های بتنی؛ دفاع مقدس
عنوان مقاله [English]
Identifying and Prioritizing Effective Dimensions, Factors and Indexes in the Construction of Field Hospitals, Taking into Account Aspects of Passive Defense (Case Study: Field Hospitals During the Holy Defense Era)
نویسندگان [English]
mohammad abbasian¹؛ shayan shaporian²
¹Imam Ali University (AS)
²Construction Management
چکیده [English]
One of the most important challenges at the time of war is the timely treatment of the war wounded and avoiding the reduction of combat power, which is usually solved by building field hospitals. The armed forces of the Islamic Republic of Iran gained valuable experience in the construction of field hospitals during the sacred defense period. The location and construction of these buildings along with the innovation, initiative and scientific creations of the fighters of Islam has developed.From the establishment of a tent or the construction of a roofed frame for relief in the beginning of the war, it turned into the construction of explosion-proof field hospitals with concrete structures camouflaged deep in the ground. So that by doing these creations, the index of "average time to send the wounded to medical centers" which was 14 days in the First World War, three days in the Second World War and 12 hours in the Vietnam War; After the construction of well-equipped and safe hospitals in the closest distance from the front line, it was reduced to three hours. This indicator was reduced to one hour with the construction of Imam Sajjad (a.s.) field hospital in Faw front (Valfajre 8) and to less than half an hour at the end of the war with the construction of numerous centers. Of course, due to reasons such as time constraints, along with the severe lack of specialized tools and equipment for the construction of field hospitals, some of the principles of passive defense are ignored in the selection and construction of these valuable structures. Because it is important to examine the strengths and weaknesses of these hospitals and especially the types of their structures, taking into account aspects of passive defense to build better field medical centers in the future; Therefore, the current research has identified and prioritized the effective dimensions, factors and indexes in the construction of field hospitals, taking into account the aspects of passive defense. For this purpose, the method of structural equations was used with SPSS software and Friedman's non-parametric test. The ranking results of field hospitals evaluation criteria, taking into account passive defense criteria, indicate that the criterion "the need to pay attention to the issue of location" in the security risk subgroup, as well as the criterion "the need to pay attention to the ability to change the location of field hospital structures" in the construction risk subgroup and structural infrastructure have the highest priority with an average rating of 20.12 and 18.79, respectively. At the end, suggestions were made for building more qualitative field medical centers by considering aspects of passive defense in future battle scenes.
کلیدواژه‌ها [English]
Field Hospital, Passive Defense, Metal Structures, Concrete Structures, Sacred Defense

مراجع
اصغریان‌جدی، احمد؛ قبادی، مهناز، "بیمارستان صحرایی ضدّانفجار در ایران (تجلی یاریگری دانش طب و مهندسی نظامی در پشتیبانی درمانی مجروحان)"، نشریه صفّه، سال 26، شماره 74، صفحات 127-150، 1395. طهماسبی‌پور، امیرهوشنگ، "سیر تحول بیمارستان صحرایی در دفاع مقدس"، مطالعات دفاع مقدس، سال 12، شماره 3، صفحات 5-30، 1392. Firouzkouhi, Mohammadreza, "Experiences of the civilian Iranian operating room nurses: A historical survey of the Iran-Iraq," Journal of nursing and midwifery sciences, pp: 41-51, 2016. نوروزی، محمدتقی، فرهنگ دفاعی امنیتی، تهران، انتشارات سنا، 1385. محمدزاده، فیض‌الله، بهداری در رزم، تهران، ستاد مشترک سپاه، 1386. Ahmad-Khan, Nadeem; Ahmed, Sirajuddin; Vambol, Sergij; Vambol, Viola, "Field hospital wastewater treatment scenario," Ecological questions, 30(3): 57-69, 2019. Zainal-Deen, Nashwan; Al-Sharafi, Amr; Abdalla, Mohamed; Mushtaha, Mohammed; Mohamed, Ahmad; Saleem, Sana; Nofal, Yazan; AL-Naimi, Abdolla, "Prevalence of depression and anxiety among male patients with covid-19 in lebsayyer field hospital," Qatar medical journal, 2021(3): 141-155, 2021. Chaudhary, Mihir; Howell, Eric; Ficke, James; wortman, Laura; Benton, Grace; Deol, Gurmehar, "Caring for patients at a COVID-19 field hospital," Society of Hospital Medicine, 6(5): 1-3, 2021. Valdenebro, Jose; Gimena, Faustino; Lopez, Javier, "The Transformation of a trade fair and exhibition center into a field hospital for covid-19 patient via multi-utility tunnels", Tunneling and underground space technology, 113(4): 1-8, 2021. حسین‌پور، شهرام، "شناسایی فرصت‌های کاربری خودروهای تجاری سبک در توسعه درمانگاه‌های سیار پزشکی". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: مرادی، محمدعلی. دانشگاه تهران، 1394. westhuizen, Vander; Hussey, N.; Zietsman, M.; Saldulker, N.; Manning, K.; Dave, J.A.; Bulajic, B, "Low mortality of people living with diabetes mellitus diagnosed with covid-19 and managed at a field hospital in western cape province", SAMJ Research, 111(10): 960-967, 2021. Tabassi, Mohsen; Naseri, Hasan, "Recognition of the architecture of safavid caravanserais from the view of passive defense," The 54th International Conference of the Architectural Science Association, Iran, 2020. ملکی، سعید؛ محلی، یوسف، "بررسی و تحلیل آسیب‌پذیری سازه‌ای بیمارستان‌ها از منظر تمهیدات پدافند غیرعامل با استفاده از تکنیک FAHP (نمونه موردی: شهر دزفول)"، پدافند غیرعامل، سال 8، شماره 3، صفحات 65-76، 1396. پیش‌نویس مقررات ملی ساختمان در پدافند غیرعامل (مبحث 21)، 1392. ارزانی‌ممقانی، وحیده، "طراحی بیمارستان متحرک صحرایی"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: حیدری، شاهین، دانشگاه تهران، 1392. عراقی‌زاده، "نقش سازه‌های مستحکم بیمارستانی در فعالیت‌های پزشکی و کاهش آمار شهدا در دفاع مقدس"؛ مجله پزشکی کوثر، سال 6، شماره 3، صفحات 146- 139، 1380. عسگری، مسعود؛ میرزایی، محمد؛ سوادکوهی‌فر، ساسان، "بررسی بیمارستان‌های صحرایی ش.م.ه از منظر پدافند غیرعامل"، پدافند غیر عامل، سال 3، شماره 4، صفحات 21-35، 1391. غنجال، علی؛ عامروین، احمد؛ بهروزی‌نژاد، ناصر؛ متقی، منیره، "بیمارستان‌های صحرایی دوران جنگ عراق علیه ایران"، طب نظامی، سال 6، شماره 2، صفحات 143-152، 1383. حسینی، بهشید، "ارزیابی ساختاری بیمارستان‌های صحرایی بر اساس تحلیل تجارب انجام شده در زمان جنگ"، شهر ایمن، سال 1، شماره 3، صفحات 1-16، 1397. فرجی، ملائی؛ امین، آزاده؛ عظیمی، آزاده، تکنیک‌های پدافند غیرعامل در تأسیسات شهری، مجموعه مقالات سومین همایش پدافند غیرعامل، دانشگاه ایلام، 1390. Pourzangbar, A., Saber Gharamaleki, A., Barzegar, M., Payami, N., Alizadeh, Y., Ghasami, J., ... & Johari, S, "The Study of mechanical and electronic installation requirements based on passive defense approach (Case study: Tabriz Central Library)". European Online Journal of Natural and Social Sciences: Proceedings, 4(3 (s)), pp-1, 2015. حسینی، بهشید؛ کاملی، محسن، "معیارهای پدافند غیرعامل در طراحی معماری ساختمان‌های جمعی شهری". معماری و شهرسازی آرمان شهر، سال 8، شماره 15، صفحات 27-39، 1391. آتش‌پنجه، حجت‌الله؛ دست‌داده، فرشاد؛ پربین، زهرا، "بررسی بیمارستان‌های صحرایی از منظر پدافند غیرعامل"، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعه پایدار، تهران، 1395. صفوی‌همامی، سیدمحمدمهدی؛ حسینی، سیدبهشید؛ عندلیب، علیرضا، "ارزیابی ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی ساختمان‌های مسکونی پایدار در برابر تهدیدات نظامی". راهبرد، سال 86، شماره 27، صفحات 129-158، 1397. Nourighadam, Shadi; Ghaffarzadeh, Zohreh; Shakeri, Elahe; Hosseinpoor, Saeed, "Evaluation of Urmias Imam Khomeini Hospital regarding passive defense criteria in 2017," Journal of Clinical Research in Paramedical Sciences, 7(2): 86-94, 2018. خضری، سلیمان، "ملاحظات طراحی فرم بیمارستان از منظر پدافند غیرعامل"، نشریه گروه معماری دانشگاه زنجان، سال 1، شماره 2، صفحات 61-73، 1397. Mousavi, Alireza; Taghvaei, Masoud; Vasili, Mohammadreza, "Location decidions for health villages based on passive defense Approach: A case study for Isfahan province", Iran. International Conference on Industrial Engineering & Sustainable Management, Lanjan, Iran, 2018. کامران، حسن؛ امینی، داود؛ حسینی امینی؛ حسن، "کاربرد پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی مسکن شهری"، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 4، شماره 15، صفحات 75-88، 1391. حسینی، بهشید، طراحی در بحران مراکز درمانی صحرایی، تهران: نشر صریر، 1386. فرزادبهتاش، محمدرضا، کی‌نژاد، محمدعلی، پیربابایی، محمدتقی و عسگری، علی، "ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری کلان شهر تبریز". معماری و شهرسازی (هنرهای زیبا)، سال 18، شماره 3، صفحات 33-42، 1392.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 759 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 570

آمار