تعداد نشریات | 36 |
تعداد شمارهها | 1,231 |
تعداد مقالات | 8,931 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,697,387 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,588,610 |
تحلیل مفهوم عقل از دیدگاه امام علی علیه السلام و استنتاج دلالت های آن در مبانی و اصول تربیت عقلانی | ||
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
مقاله 5، دوره 31، شماره 58، خرداد 1402، صفحه 120-154 اصل مقاله (1.33 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
کیومرث قیصری گودرزی* | ||
استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه ملایر، ایران | ||
تاریخ دریافت: 29 مرداد 1400، تاریخ بازنگری: 17 آبان 1400، تاریخ پذیرش: 08 اسفند 1401 | ||
چکیده | ||
هدف از این پژوهش تحلیل مفهوم عقل از دیدگاه امام علی علیه السلام و استنتاج دلالت های آن در مبانی و اصول تربیت عقلانی است. از آنجا که اندیشه ورزی و تفکر یکی از مهم ترین عوامل نیل به هدایت و راهبری بسوی کمال شایسته آدمی می باشد از این رو بررسی و تحلیل این عنصر سترگ نظام تربیت در هندسه تربیت علوی از اهمیت شایانی برخوردار می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی ، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی سخنان آن حضرت در این خصوص پرداخته شد و مبانی و اصول ناظر بر تربیت عقلانی احصاء گردید در ارتباط با مبنای قابلیت عقل در نیل به شناخت، اصل عقل ورزی معطوف به شناخت و هدایت و در ارتباط با مبنای محدودیت عقل ،اصل اندیشه ورزی در حیطه عقل مطرح گردید همچنین اصول کسب دانش و تجربه، اصل مشورت، اصل گشودگی و اصل پیوند جویی با آموزه های وحیانی در ذیل مبنای قابلیت استکمال عقل و اصول تربیتی غلبه بر هوای نفس، پرهیز از خود بنیادی و کنترل حب و بغض در ارتباط با مبنای قابلیت زوال عقل بررسی گردید و در نهایت نیز با نظر به ویژگی ذو مراتب بودن عقل، اصل رعایت اقتضائات هر مرتبه و اصل تعالی یافتن در مراتب عقلی احصاء گردید. | ||
کلیدواژهها | ||
عقل؛ تربیت عقلانی؛ مبانی و اصول تربیت؛ امام علی علیه السلام؛ نهج البلاغه | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The foundations and Principles of intellectual Education in Imam Ali (a.s) view. | ||
نویسندگان [English] | ||
kiumars gheysari godarzi | ||
Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Malayer University, Iran. | ||
چکیده [English] | ||
This study aims to investigate and and extracting the foundations and principles of intellectual Education in Nahj al-Balaghah view.Since thinking and contemplation is the main factor in achieving guidance and guidance towards human perfection, the study and analysis of this great element of the education system are of great importance in the geometry of Alavi education. In this research, using descriptive, analytical and inferential methods, .In relation to the basis of the ability of the intellect to achieve cognition, the principle of rationality focused on cognition and guidance and in connection with the basis of the limitation of intellect, the principle of thinking in the field of intellect was introduced. Also, the principles of acquiring knowledge and experience, the principle of consultation, the principle of openness and the principle of linking with revelatory teachings under the avoidance of fundamental self and the control of love and hate were examined in relation to the basis of the ability of dementia.Finally, regarding the multilevel intellect, the observance of each order of contemplation and excellence in intellectual order were scrutinized | ||
کلیدواژهها [English] | ||
intellect, rational education, foundations and principles of education, Imam Ali (as), Nahj al-Balagheh | ||
مراجع | ||
قرآن کریم.
نهج الفصاحه. (1384). پاینده، ابوالقاسم، اصفهان: انتشارات خاتم الانبیاء.
نهج البلاغه. (1379). دشتی، محمد، قم: انتشارات آل علی علیه السلام.
احسانی، محمد . (1393). تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
الهی، فاطمه. مهدوی نژاد، حسین و دلشاد تهرانی، مصطفی. (1394). جایگاه عقل در معرفت دینی از نگاه امام علی (ع). فصلنامه پژوهشهای علوی، دوره 6، شماره صص 25-1.
امیدی، مهدی. (1388). منابع معرفتی فلسفه سیاسی اسلامی از منظر فیلسوفان اسلامی، نشریه معرفت، دوره 18 , شماره 145، صص40-13
باقری، خسرو . (1388). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد یک، تهران: انتشارات مدرسه.
باقری، خسرو. سجادیه، نرگس و توسلی، طیبه . (1389). رویکردها و روشهای پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
باقری، خسرو (1375). تعلیم و تربیت در منظر پست مدرنیسم، مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران شماره 56: 63- 83.
باقری، خسرو (1379). تربیت دینی در برابر چالش قرن بیست و یکم، فصلنامه تربیت اسلامی، شماره 3: 36- 14.
برک، لورا . (1390). روانشناسی رشد، ترجمه یحیی سید محمدی، ج 2، تهران: انتشارات ارسباران
برنجکار، رضا . (1380) عقل و تعقل، فصلنامه قبسات، دوره 6، شماره 19، صص 44-34
بهشتی، سعید. (1382). درآمدی بر قلمروشناسی عقلانیت در تربیت اسلامی، فصلنامه تعلیم و تربیت. ، سال 19، شماره 4، صص161-131
بهشتی، سعید (1379)، روشهای تربیت عقلانی در سخنان امام علی (ع)، مجموعه مقالات همایش تربیت در سیره و کلام امام علی (ع)، تهران: نشر تربیت اسلامی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد ابن محمد . (1410ه ق). غررالحکم و درراکلم: قم: انتشارات دار الکتاب الإسلامی
تمیمی آمدی. عبدالواحدبن محمد (1410ه ق). غررالحکم، تصحیح رجایی، قم: انتشارات دارالکتاب الاسلامی
تمیمی آمدی. عبدالواحدبن محمد. (1381). غررالحکم و درراکلم، ترجمه مصطفی درایتی، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی
جوادی آملی، عبدالله.(1383). توحید در قرآن، قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله . (1388ب). زن در آینه جمال و جلال، قم: انتشارات اسراء
جوادی آملی، عبدالله. (1388الف). تسنیم. جلد 16. م: مرکز نشر اسراء.
جوانبخت، فاطمه. پهلوان، منصوره. طارمی راد، حسن. ( ۱۳۹۷) . نقش اندیشه ورزی در سبک زندگی اسلامی از منظر نهج البلاغه، فصلنامه پژوهشهای نهج البلاغه، سال هفدهم، شماره ۵۶، صص83-۶۵
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1394). تربیت در نهج البلاغه، تهران: انتشارات دریا.
رضایی ،محمد جعفر و علی نوروزی، رضا و سپاهی، مجتبی . (1397) . کارکردهای تربیت عقلانی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 38، صص 53-29
سخاوت، سعید. سلحشوری، احمد و فرمهینی فراهانی، محسن. (1399). جایگاه عقل در ارزش شناسی از منظر نهج البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه اخلاق، سال سیزدهم، شماره 49، صص110-91.
شرفی، محمد رضا. (1397). تعلیم و تربیت در نهج البلاغه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شورت، آدموند سی . (1387). روش شناسی مطالعات برنامه درسی، ترجمه محمود مهر محمدی و همکاران، تهران: انتشارات سازمان مطالعات و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
طباطبایی، محمد حسین. (1387). مجموعه رسائل، جلد1، قم: انتشارات بوستان کتاب.
علم الهدی، جمیله . (1379). غایت شناسی تربیت علوی، مجموعه مقالات همایش تربیت در سیره و کلام امام علی (ع)، تهران: نشر تربیت اسلامی
فرازمندی، میترا. فقیهی، علیرضا و ناطقی، فائزه (1398). اندیشه ورزی در آیینه قرآن و نهج البلاغه، پژوهشنامه علوی، سال دهم، شماره 1 صص:201-171
فرمیهنی فراهانی، محسن. (1383). پست مدرنیسم و تعلیم وتربیت، تهران: آبیژ.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی . (1418 ه ق) . علم الیقین، جلد اول، قم: انتشارات بیدار.
قیصری گودرزی، کیومرث. (1396). پایان نامه ارائه الگوی تربیت توحیدی بر اساس آموزههای قرآن و ائمه اطهار (ع) در دورههای سه گانه سنی، دانشگاه بو علی سینا همدان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1387) الکافی، جلد اول، قم: انتشارات دار الحدیث.
مجلسی، محمّد باقر . (1403 ق) . بحار الأنوار، جلد یک، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الوفاء
محمدی پویا، فرامرز (1398). تبیین وظیفهگراییِ معرفتی در نهجالبلاغه و آثار آن در نظام تعلیموتربیت، فصلنامه پژوهش نامه نهج البلاغه، دوره 7، شماره 27، صص 45-63
محمدی ری شهری، محمد ).۱۳۶۲ .( میزان الحکمه ،قم : انتشارات اسلامی
محمدی ری شهری، محمد . (1381). منتخب میزان الحکمه، جلد 1، قم: انتشارات دار الحدیث.
محمدی ری شهری، محمد. (1386الف). میزان الحکمه، جلد 1، چاپ هفتم، قم: انتشارات دارالحدیث
محمدی ری شهری، محمد. (1386پ). میزان الحکمه، جلد 2، چاپ هفتم، قم: انتشارات دارالحدیث
محمدی ری شهری، محمد. (1394). علم و حکمت در قرآن و حدیث، قم: انتشارات دارالحدیث
محمدی ری شهری، محمد. (1386ب). میزان الحکمه، جلد 7، چاپ هفتم، قم: انتشارات دارالحدیث
محمدی ری شهری، محمد. (۱۳۸7). خرد گرایی در قرآن و حدیث، قم: انتشارات دارالحدیث
محمدی ری شهری، محمد. (۱۳۸۸). منتخب میزان الحکمه، جلد ۲، چاپ چهاردهم، قم: انتشارات دارالحدیث
مشایخی، شهاب الدین . (1381). اصول تربیت از دیدگاه اسلام، مجله حوزه و دانشگاه روش شناسی علوم انسانی، شماره 32: 68-50.
معارف، مجید و قاسمی حامد، مرتضی. ( ۱۳۹۶). کارکردهای عقل از دیدگاه نهج البلاغه، فصلنامه پژوهشهای قرآن و حدیث، شماره دوم، صص 315- ۳۳۷
مغربی، ابو حنیفه نعمان بن محمد تمیمی. (1385). دعائم الإسلام، جلد دو، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام
مکارم شیرازی، ناصر، و جمعی از فضلا. (۱۳۸۶ب). پیام امام امیر المومنین علیه السلام. ج. ۹. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب (علیه السلام).
مکارم شیرازی، ناصر، و جمعی از فضلا، (۱۳۸۶ الف). پیام امام امیر المومنین علیه السلام. ج 1. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب (علیه السلام).
مهدوی نژاد، محمد حسین و همکاران . (1399) نسبت سنجی میان عقل و ایمان در نهج البلاغه، نشریه علمی اندیشههای نوین دینی، دوره 16، شماره 62: 176- 157
یاوریان، نرگس. میرزایی الحسینی، سید محمود . (1393). بررسی حوزه معنایی عقل در نهجالبلاغه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه لرستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
یعقوبی، ابوالقاسم. عروتی موفق، اکبر و نادری پور، حسین (1399) . واکاوی مفهوم خرد و ویژگیهای افراد خردمند در پرتو نهجالبلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، دوره 8 شماره 32، صص141-121. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 322 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 345 |