تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,115 |
تعداد مقالات | 8,121 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,013,405 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,275,615 |
پدیدگی یا پدیدارگیِ آینده ؟ مطالعۀ عناصر آینده پژوهانۀ آراء ایمانوئل کانت | ||
آینده پژوهی انقلاب اسلامی | ||
مقاله 3، دوره 3، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 67-97 اصل مقاله (721.82 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محسن حاکمی* 1؛ محمد حیدری پور2 | ||
1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامیواحد تهران مرکزی، تهران، ایران. | ||
2دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران. | ||
تاریخ دریافت: 15 دی 1401، تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1401، تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1402 | ||
چکیده | ||
آینده پژوهی دانش کشف آینده است. بسیار مهم است که با چه رویکردی به آینده می نگریم، و چگونه از وقایع و حوادثی که در اکنون رخ نداده است، برداشتی از حقایق می کنیم و متناسب با این برداشت، تصمیم گیری می نماییم. این مهم، بسته به رویکردی فلسفی دارد که از دریچۀ کدام مکتب فلسفی به وقایع آینده نظر می کنیم. در همین راستا مسئله اصلی این پژوهش این است که چه زمینه هایی در اندیشه ایمانوئل کانت، برای شناخت آینده وجود دارد؟ یا بعبارت دیگر عناصر آینده پژوهانه اندیشه کانت کدام است؟ برای این منظور، روش تحقیق مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و رجوع به آثار کانت و استخراج عناصر آینده نگرانه در اندیشۀ وی است. در این روش از طریق تحلیل نظر وی به عناصر مذکور می رسیم. با بررسی انجام شده مشخص گردید که در دستگاه معرفتى کانت، شناخت از همکارى حسّیات استعلایى با تحلیل استعلایى، یعنى از همکارى عناصر زمان و مکان و مقولات فاهمه، که شاکله سازى در میان آن دو اتفاق مى افتد، براى انسان حاصل مى شود. بنابراین، ضرورى است درباره زمان و مکان در معرفت شناسى کانت بحثی طرح گردد. بنابراین، مجموع این عناصر در شناخت آینده، با توجه به تاکید کانت بر قضایای ترکیبی پیشین؛ موثر می باشد. پس آنچه در نگاه کانت عنصر اساسی معرفت شناسیِ آینده پژوهانه محسوب می گردد، قضایای ترکیبی پیشینی است که با شرط ضرورت و کلیّت، اطلاع ما را از جهان افزایش می دهد. بنابراین وی در جستجوی شرایط ضروری و پیشینیِ ما قبل تجربه است که شناخت انسان را امکان پذیر می سازد. | ||
کلیدواژهها | ||
کانت؛ زمان و مکان؛ قضایای ترکیبی پیشین؛ آینده پژوهی؛ ایده آلیسم استعلایی | ||
مراجع | ||
ایمان، محمدتقی.(1399). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ پنجم.
حاکمی، محسن؛ حامیکارگر، فاطمه؛ تاجیک، هاجر(1401). آیندهپژوهی از دیدگاه فلسفه : جستاری در دیدگاههای پیشْ نگرانۀ صدرالمتألّهین شیرازی، فصلنامه آیندهپژوهی انقلاب اسلامی، 3(1): 95-119.
حاکمی، محسن؛ صائمی، داوود(1400). تحقّق ماهیّاتِ امکانی در آینده با ابتناءِ بر امکان استقبالی، فصلنامه آیندهپژوهی انقلاب اسلامی، 2(4)7: 91-110.
سلیمانی، عباس(1396). مطالعات آینده بر اساس فلسفه افلاطون، کانت و نیچه؛ پساآینده پژوهی و جایگاه آینده پژوهی در ساختارهای سازمانی و سیاسی، دو فصلنامه آیندهپژوهی ایران:2، 1(2): 27-53.
شاهین، کاوه(1386). کل گرایی در آیندهپژوهی ، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، 13(52): 129-151.
داوری، رضا(1382). فلسفه و آینده، نشریه پژوهشنامه علوم انسانی، 39(40): 59-72.
غفاری، حسین(1381). زمان و مکان در معرفت شناسى کانت و هگل، فصلنامه معرفت، 61(10): 52-75.
اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر. (1375). تاریخ فلسفه از ولف تا کانت. تهران: علمیو فرهنگی سروش.
نادر پورنقشبند و محمد رنجبر. (1384). مفهوم زمان. آبادان: پرسش.
نقیب زاده، میرعبدالحسین(1399). درآمدی به فلسفه، تهران: طهوری، چاپ بیستم.
نصیری، منصور(1387). نومن و فنومن در فلسفه کانت، فصلنامه نقد و نظر، 50(2): 50-64.
کانت. (1388). تمهیدات.ترجمه غلامعلی حداد عادل. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
علی لاریجانی. (1383). فلسفه کانت. تهران: هرمس.
رحمتی، انشاءالله؛ حاکمی، محسن(1401). بررسی نسبتِ بین قضایای آینده و علم مطلقِ الهی، فصلنامه آیندهپژوهی انقلاب اسلامی، 3(2): 11-36.
زمانی، مهدی(1386). تاریخ فلسفه غرب، 2جلدی، تهران: انتشارات پیام نور.
Ksenija Djuricic، Jean-Philippe Boot. March (2019). Effectuation and foresight – An exploratory study of the implicit links between the two concepts. Technological Forecasting and Social Change، 115-128
M Pentti. (2003). A futures research outline of a post-modern idea of progress. Futures 33، 225-43.
Smith، Norman Kamp،(2001). A Commentary to Kant’s Critique of Pure Reason، Humanities Press International، Inc (United States America).
Books
Heidegger،(1992). Heidegger: A critical reader also viewed. Harrison Hall & Hubert L. Dreyfus. Blackwell.
John Watson. (1987). Philosophy of Kant Explaine. opcit.
Walsh، W. H. (1997). Kant’s Criticism of Metaphysics، Edinburgh University Press.
W Bell. (2003). Foundations of Futures Studies (2th ed.)، New Jersey: Transaction Publishers.
Norman Kemp Smith. (1962). A commentary to Kant's 'critique of pure reason. New York: Humanities press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 58 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 26 |