پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت نوجوانان بر اساس سبک‌های فرزندپروری با میانجی‌گری سبک‌های دلبستگی

پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت نوجوانان براساس سبک‌های فرزندپروری با میانجی‌گری سبک‌های دلبستگی

محمّدرضا تمنایی‌فر ^[1]| محبوبه خنشان ^[2]

چکیده

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت نوجوانان بر اساس سبک‌های فرزندپروری با میانجی‌گری سبک‌های دلبستگی انجام گرفت. روش پژوهش نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه دوم شهرستان کاشان در سال تحصیلی
1400-1399 به تعداد 6470 نفر  بود که بر اساس جدول مورگان نمونه‌ای به تعداد 398 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و با پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ (1998) (IAT)، سبک‌های تربیتی فرزندپروری شیفر نقاشیان (1358) (PSQ) و پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسال هازن و شیور (1987) (AASQ) مورد ارزیابی قرار گرفتند.ارزیابی مدل پیش‌فرض پیشنهادی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مسیر  استفاده شد.نتایج نشان داد که سبک فرزندپروری محبت به‌طور مستقیم (01/0>p) و با میانجیگری سبک‌های دلبستگی ناایمن اضطرابی و اجتنابی (05/0>p) بر اعتیاد به اینترنت نوجوانان اثر معنادار دارد. از طرفی،اثر مستقیم سبک فرزندپروری کنترل و با میانجیگری سبک‌های ناایمن دلبستگی بر اعتیاد به اینترنت نوجوانان معنادار نبود (05/0<p). با توجه به نتایج پژوهش حاضر مبنی بر رابطه سبک‌های فرزندپروری و اعتیاد به اینترنت نوجوانان و نقش واسطه‌ای سبک‌های دلبستگی، این یافته‌ها دارای تلویحات کاربردی برای روانشناسان جهت مداخله‌های پبشگیرانه – درمانی برای کاهش اعتیاد به اینترنت در نوجوانان است.

کلیدواژه‌ها: اعتیاد به اینترنت، سبک‌ فرزندپروری، سبک‌ دلبستگی، نوجوان.

مقدمه

در چند دهه اخیر توسعه و پیشرفت فناوری به ویژه در زمینه دیجیتال همچون شبکه‌های اینترنتی رشد چشمگیری داشته است (کورنیاسنتی^[3] و همکاران،2019). اینترنت به عنوان گونه‌ای از فناوری مزایای زیادی دارد که موجب شده تا یکی از روزمرگی‌های افراد را تشکیل دهد(یانگ و دی آبریو^[4]،2011). رشد و پیشرفت اینترنت در جوامع امروزی با منافع بسیار زیادی همراه بوده است اما در عین حال مطالعات مشخص کرده است که استفاده بیش از حد از اینترنت به یکی از بحران‌های اخیر در کشورها در میان جمعیت نوجوان تبدیل شده است (لو^[5] و همکاران،2017).سرعت بی رویه اعتیاد به اینترنت و آسیب‌های آن باعث شده است تااین معضل به اعتیادی تبدیل شود که رایج‌ترازدیگر اعتیادهای رفتاری باشد (ساریسکا^[6] و همکاران، 2017). یانگ اولین کسی بودکه اصطلاح اعتیاد به اینترنت را مطرح کرد و اعتیاد به اینترنت را به عنوان هر رفتاری مرتبط با اینترنت که فعالیت‌های روزمره و ارتباطات اجتماعی را دچار اختلال کند تعریف کرد (یانگ^[7]، 2015). درعصر حاضر اینترنت در زندگی روزانه حدود 40% از افراد نقش اساسی  دارد تا جایی‌که بیش از سه میلیارد کاربر اینترنتی تا سال 2016 گزارش شده است (رسلیزا^[8] و همکاران، 2018). بر اساس یک برآورد انجام شده در سال 2018 حدود سه و نیم میلیارد کاربر به اینترنت دسترسی داشته‌اند که اغلب آنان شامل جوانان و نوجوانان بوده است(تنزین^[9] و همکاران، 2018). از طرف دیگر بررسی‌های انجام شده تا سال 2020 نشان داده است که به‌طور متوسط چهار و نیم میلیارد کاربر از اینترنت استفاده می‌کنند که شامل 59% از جمعیت جهان می‌باشد (الاواد^[10] و همکاران، 2020). این معضل در جمعیت های فرهنگی گوناگون وجود دارد. به عنوان مثال آمارها در کشور کره جنوبی نشان داده است که 4/6 درصد از کودکان 5 تا 9 سال، 7/11 درصد از نوجوانان و 9/5 درصد از بزرگسالان 20 تا 25 سال از این اعتیاد رنج می‌برند(کوه^[11]، 2017). در ایران نیز، شیوع استفاده از اینترنت در جمعیتهای مختلف از 8/0 تا 7/26 درصد متغیر است و شیوع آن در نوجوانان و جوانان بیشتر است (شادزی و همکاران، 2020). از طرف دیگر در دوران کرونا به دلیل کنترل این ویروس، محدودیت‌هایی از قبیل در خانه ماندن و فاصله‌گذاری اجتماعی را اعمال کردند و افراد را به آموزش مجازی، مطالعه و خرید و کار آنلاین تشویق کردند که این امر منجر به رشد چشمگیر اعتیاد به اینترنت در گروههای سنی مختلف، بخصوص نوجوانان شده است (گوپتا^[12] و همکاران، 2020؛ هامیلتون^[13]و همکاران، 2020).  مطالعات اخیر نشان داده است اعتیاد به اینترنت می‌تواند منجر به مشکلات روانشناختی (افسردگی) و کیفیت خواب ضعیف (پهل^[14] و همکاران، 2022)، کاهش پیشرفت تحصیلی (ژانگ^[15] و همکاران، 2018)و بسیاری از مشکلات جسمانی (السلامه^[16] و همکاران، 2019) در نوجوانان ‌شود.

تائو و همکاران (2010) هشت علامت برای اعتیاد به اینترنت مطرح کرده‌اند: 1- اشتغال ذهنی در مورد اینترنت: تمایل زیاد به استفاده از اینترنت و ناتوانی در توقف فکر کردن به فعالیت‌های قبلی اینترنتی؛ 2- ترک: در صورت عدم استفاده از اینترنت، داشتن خلق‌و‌خوی منفی، اضطراب و بی‌حوصلگی؛ 3- تحمل: افزایش در هر بار استفاده از اینترنت برای رسیدن به میزان لذت قبلی؛ 4- کنترل دشوار: تمایل همیشگی و یا ناتوانی در قطع استفاده از اینترنت؛ 5- بی‌توجهی به پیامدهای خطرناک: نادیده گرفتن مشکلات جسمی و روحی در اثر استفاده بیش از حد از اینترنت؛ 6- از بین رفتن علایق شخصی: از دست دادن علاقه به سرگرمی‌های قبلی و روابط اجتماعی؛ 7- کاهش احساسات منفی: استفاده از اینترنت برای جبران مشکلات روانشناختی (اضطراب، استرس، افسردگی)؛ 8- مخفی کاری از اطرافیان: پنهان کاری درباره استفاده از اینترنت، همچون پول و زمانی که صرف کارهای اینترنتی می‌شود (تائو^[17] و همکاران، 2010).

در سبب‌شناسی گرایش به اعتیاد به اینترنت تبیین‌های مختلفی ارائه شده است. برای پژوهشگران این مسئله مطرح می‌شود که اعتیاد به اینترنت باید ریشه در سازه‌های دیرینه‌تری داشته باشد که دارای جنبه‌های مؤثر بر رفتار باشد. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که عوامل خانوادگی مانند سـاختار خـانواده، نحـوة تعامل والدین با فرزندان و انتظـار والـدین از آنـان بـا اعتیاد به اینترنت نوجوانان مـرتبط اسـت(زندی‌پیام و همکاران ، 2019). یکی از عوامل مربوط به حوزه خانواده که ممکن است در اعتیاد اینترنت فرزندان نقش داشته باشد سبک‌های فرندپروری والدین است . هر خانواده برای تربیت فرزندان خود، روش‌های خاصی را بکار می‌گیرد که این روش‌ها سبک‌های فرزندپروری نامیده می‌شود (بامریند^[18]، 1966). هدف تمام سبک‌های فرزندپروری نظم‌دهی به شخصیت فرزندان (ونتو^[19]، 2022) ویکی از عوامل مؤثر بر رشد روانی و اجتماعی فرزندان است (کرزو^[20] و همکاران، 2017).

شیفر^[21] (1965) سبک‌های فرزندپروری را بر اساس چارچوب دو بعدی محبت و کنترل تعریف کرد که از ترکیب این دو بعد چهار سبک فرزندپروری مستبدانه، مقتدرانه، سهل‌گیرانه و بی‌توجه به‌وجود می‌آید. والدین با سبک مستبدانه، انتظار پیروی بی‌چون و چرا از فرزندان خود دارند و تعاملات دو طرفه کلامی، استقلال و خودمختاری را منع می‌کنند. والدین مقتدر از فرزندان خود حمایت کرده و انتظاراتشان از فرزندان متناسب با سطح توانایی آنهاست. این والدین اغلب از روش‌های تقویتی استفاده می‌کنند و نسبت به رفتارهای فرزندان‌شان صبور، گرم و پذیرا هستند. والدین سهل‌گیر در عین بردباری، پذیرش و حمایت از فرزندان، هیچ خواسته‌ای از آنها ندارند و قانون و مقرراتی را اعمال نمی‌کنند. والدین بی‌توجه با فرزندان خود بسیار سرد و بی‌روح رفتار می‌کنند و محبت و حمایت خود را از فرزندان دریغ می‌کنند. این والدین نسبت به فرزندان خود هیچ کنترلی نداشته و برای آنها قانون و مقررات وضع نمی‌کنند (نقل از حاتمی و همکاران، 2011).

پژوهشگران دریافتند که ﺳﺒﮏ‌هایﻓﺮزﻧـﺪﭘﺮوری ناکارآمد ﺑـﺎناسازگاری و رفتارهای انحرافی فرزندان ارﺗﺒـﺎط دارد (موزیر^[22]، 2022؛ سامانی و حسینی، 1391). مطالعات شیوام^[23] و همکاران (2021) مشخص کرد که سطح مطلوب نظارت و کنترل والدین، اعتیاد به اینترنت را به صورت منفی معنادار پیش‌بینی می‌کند. پژوهش کارابابا^[24] (2020) نشان داد  اعتیاد به اینترنت با محبت، پذیرش، تقویت مثبت، حمایت و کنترل و نظارت کافی والدین رابطه منفی معنادار دارد. در یک پژوهش فراتحلیلی مشاهده شد که بین سبک های فرزندپروری و اعتیاد به اینترنت در اوایل نوجوانی رابطه معنی داری وجود دارد (لی^[25] و همکاران، 2018). همچنین، در اوایل نوجوانی به دلیل اینکه والدین حمایت، نظارت و کنترل بیشتری روی فرزندان دارند، فرزندان کمتر به سمت فضای مجازی کشیده می‌شوند (کریر و اکدمیر^[26]، 2019).الهامی و همکاران (1396) در مطالعات خود دریافتند  سبک‌های فرزندپروری سهل‌گیرانه و  مستبدانه با اعتیاد به اینترنت رابطه معنادار دارد. علاوه بر این،رفتار والدین با سبک‌های مقتدر و سلطه‌گر، اعتیاد به اینترنت را به‌صورت منفی پیش‌بینی می‌کند و سبک بی‌توجه که کمترین کنترل را به همراه دارد به‌صورت مثبت اعتیاد به اینترنت راپیش‌بینی می‌کند (خانجانی و همکاران ، 1398).

از دیگر عوامل مؤثر در حوزه خانواده که پژوهشگران نشان داده‌اند با اعتیاد به اینترنت نوجوانان رابطه دارد سبک‌های دلبستگی است(عبود و اوتیک^[27]، 2021؛ خسروی و صحرایی، 1390). تعریف مفهومی سبک دلبستگی به مدل‌های درونی از دلبستگی اطلاق می‌شود که اشکال پاسخ‌های رفتاری اشخاص به جدایی از نگاره‌های دلبستگی و تعامل مجدد با این نگاره‌ها را مشخص می‌سازند. این سبک‌ها بر پایه تجربیات کودک و مراقب (مادر) او تعیین شده، و با وجود نوسانات زیاد در طول زندگی، ارتباطات اجتماعی افراد را در سراسر زندگی تحت‌تاثیر  قرار می‌دهد (واترز^[28] و همکاران،2000). سبک دلیستگی ایمن باعث اطمینان فرد به خودش و دیگران می‌شود اما کودکان با سبک دلبستگی ناایمن دارای یک احساس عدم پذیرش و عدم اعتماد به دیگران هستند (میسترس^[29] و همکاران، 2017). اختلال در سبک دلبستگی ایمن به دو سبک دلبستگی اضطرابی ( نیاز به صمیمیت بیش از حد با دیگران و ترس از طرد شدن توسط دیگران) و دلبستگی اجتنابی ( احساس بی‌اعتمادی به خود و دیگران) منجر می‌شود که می‌تواند مشکلات هیجانی را باعث شود (میکولینسر و شاور^[30]، 2019).پژوهشگران نشان دادند  افرادی که به صورت افراطی از فضای مجازی و اینترنت استفاده می‌کنند، دارای سبک دلبستگی ناایمن بوده، در روابط بین فردی خود با مشکل روبرو هستند (سنورمانسی^[31] و همکاران، 2014) و از مشکلات هیجانی رنج می‌برند (تروالا^[32] و همکاران، 2019)  همچنین مطالعات مشخص کرده است نوجوانانی که بیش از حد از اینترنت استفاده می‌کنند ارتباط کمتری با والدین خود برقرار کرده و  در تعامل با والدین، سبک دلبستگی ناایمن دارند (ساندرز^[33]و همکاران، 2012). پژوهشی دیگر بیانگر این است که سبک دلبستگی ایمن و سلامت روان با اعتیاد به اینترنت رابطه منفی معنادار دارد و سبک‌های ناایمن دلبستگی با اعتیاد به اینترنت رابطه مثبت معنادار دارد (چابکی و همکاران،2020).

از سوی دیگر، از عوامل مؤثر بر سبک‌های دلبستگی، سبک‌های فرزندپروری والدین است (زهرا و نعیم، 2021). نتایج مطالعه اکبریان و همکاران (1396) نشان داد اعمال شیوه‌های متفاوت فرزتدپروری از سوی والدین باعث سبک‌های دلبستگی گوناگون در فرزندان می‌شود. همچنین این پژوهش آشکار ساخت با کنترل بیش از حد و محبت پایین والدین، سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی افزایش پیدا می‌کند. پژوهشگران نشان داده اندکه سبک فرزندپروری مقتدر با دلبستگی ایمن رابطه مثبت معنادار دارد (پاکدامن و خانجانی، 1390). موریس^[34]و همکاران (2003) دریافتند نوجوانان دارای سبک دلبستگی ناایمن در مقایسه با نوجوانان دلبسته ایمن، والدین خود را از لحاظ هیجانی، سردتر و طردکننده‌تر ادراک می‌کنند. فرزندان والدین مستبد همچون فرزندانی که سبک دلبستگی اجتنابی دارند، خشمگین، مضطرب و با عزت نفس پایین هستند. از سویی دیگر فرزندان والدین با شیوه سهل‌گیرانه مانند فرزندانی که سبک دلبستگی اضطرابی دارند، از خودمهارگری و اعتماد به نفس پایین‌تری برخوردارند (میلینگ^[35] و همکاران، 2013).

با توجه به الزام اجرای برنامه های آموزشی در فضای مجازی و رشد فزاینده استفاده از اینترنت در دوره کرونا و در نتیجه اعتیاد به اینترنت و اثرات آن بر زندگی روزمره افراد، لازم است عوامل موثر بر اعتیاد به اینترنت و به ویژه نقش متغیرهای میانجیبررسیشود (بنر، بوگرا^[36]، 2022). اگرچه پژوهش‌های متعدد درباره رابطه بین سبک‌های فرزندپروری با اعتیاد به اینترنت انجام شده است اما پژوهشی به بررسی نقش عوامل موثر بر اعتیاد به اینترنت دانش‌آموزان در دوره کرونا با تأکید بر نقش‌واسطه‌ای سبک‌های دلبستگی در رابطه بین سبک‌های فرزندپروری با اعتیاد به اینترنت انجام نشده است. از این رو،پژوهش حاضر با هدف بررسی پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت در نوجوانان بر اساس سبک‌های فرزندپروری با میانجی‌گری سبک‌های دلبستگی انجام شده است. در شکل (1) مدل مفهومی متغیرهای پژوهش نشان داده شده است.

شکل 1. الگوی مفهومی متغیرهای پژوهش

روش پژوهش

جامعه آماری این پژوهش را دانش‌آموزان پسر و دختر (16 تا 18 ساله)  دوره دوم متوسطه شهرستان کاشان در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند. برای بدست آوردن نتایج قابل قبول، نمونه‌ها باید معرف بوده و حجم آنها کافی باشد. مکویتی^[37] (2004) عنوان کرد که تعیین حداقل حجم نمونه در روش تحلیل مسیر از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا برای رسیدن به توان آماری مناسب نیاز داریم که حداقل مقدار ممکن را برای حجم نمونه بدست آوریم و سپس وارد مرحله جمع‌آوری داده‌ها شویم. این حداقل توسط چندین محقق برابر 200 پیشنهاد شده است. یعنی هر مقداری برای حجم نمونه در این روش که بیشتر از 200 باشد نتایج آماری خوبی خواهد داد. همچنین  با توجه به جدول مورگان، تعداد 398 نفر ، برای این حجم از جامعه بسیار کافی است. در همین راستا و با پیش‌بینی ریزش آزمودنی‌ها تعداد 425 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. بدین طریق که از میان کل مدارس دوره دوم متوسطه کاشان، تعداد 10 مدرسه (5مدرسه دخترانه، 5 مدرسه پسرانه)  و از هر مدرسه 2 کلاس و از هر کلاس حدود 22 نفر  انتخاب شدند. به منظور اجرای این پژوهش ابتدا برای کسب مجوزبه اداره آموزش و پرورش مراجعه شد. به دلیل اینکه اجرای برنامه های آموزشی مدارس به صورت مجازی بود، لینک پرسشنامه‌ها ساخته شد و از مدیران مدارس درخواست گردید تا لینک را در گروه پیام رسان (واتساپ، تلگرام) قرار داده و از دانش آموزان درخواست شود تا به پرسشنامه ها پاسخ دهند. مدت زمان پاسخگویی لازم 25 تا 30 دقیقه بود. شرایط شرکت در پژوهش عبارت بود از: الف: رضایت دانش‌آموز برای شرکت در پژوهش، ب: اشتغال به تحصیل در سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم در محدوده سنی 16 تا 18 سال. شرایط خروج از پژوهش نیز شامل عدم وجود هر یک از شرایط ورود به پژوهش بود. برای رعایت اصل رازداری از شرکت‌کنندگان درخواست گردید تا نام خود را ثبت نکنند به دانش آموزان اطمینان خاطر داده شد که اطلاعات آنها به صورت کاملا محرمانه باقی خواهد ماند. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل آزموناعتیادبهاینترنت یانگ (IAT)، ‌پرسشنامه سبک‌های تربیتی فرزندپروری شیفر (PSQ) و پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسال هازن و شیور (AASQ) بود. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مسیر و نرم‌افزار AMOSاستفاده شد.همچنین برای بررسی روابط غیر مستقیم مسیرها از روش بوت‌استراپ استفاده شد.

ابزار پژوهش

آزمون اعتیاد به اینترنت(IAT)^[38]: آزمون اعتیاد به اینترنت  توسط یانگ ساخته شده است (یانگ، 1998). این پرسشنامه در 20 آیتم طراحی شده و به روش لیکرت نمره‌گذاری می‌شود. همچنین این پرسشنامه چگونگی اثرگذاری استفاده بیش از حد از اینترنت بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد را مورد سنجش قرار می‌دهد (مورالی و جرج^[39]،2007). یانگ و همکارانش اعتبار درونی پرسشنامه را بالاتر از 92/0 ذکر کرده و اعتبار به روش بازآزمایی را معنی‌دار و 79/0گزارش کرده‌اند (نقل از من‌سالی^[40]، 2006). ویدیانتو و همکاران (2004) در مطالعه خود با عنوان بررسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ روایی صوری این پرسشنامه را بسیار بالا ذکر کردند. همچنین از طریق تحلیل عوامل، شش عامل برجستگی،بی‌توجهی به وظایف شغلی، مشکلات اجتماعی، استفده بیش از حد، فقدان کنترل و تاثیر بر عملکرد را بدست آوردند که 9/59 از واریانس را تبیین می‌نمودند و بار عاملی تمام گویه‌ها را بالای40/0 بدست آوردند. همه این‌ها نشان‌دهنده ثبات درونی و روایی آن است. (ویدیانتو^[41] و همکاران، ، 2004). یو^[42] و همکاران (2004) آلفای کرونباخ پرسشنامه را 90/0 گزارش کرده‌اند. علاوه بر این آلفای کرونباخ در ایران 81/0 گزارش شده است (احمدی و همکاران، 1391). علوی و همکاران (1389) پژوهشی با هدف ویژگی‌های روانسنجی آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ انجام دادند که تحلیل عاملی به روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی با چرخش واریماکس^[43]، برای پرسشنامه پنج عامل مشکلات اجتماعی، تاثیر بر عملکرد، فقدان کنترل، استفاده مرضی از چت‌روم و بی‌توجهی به وظایف شغلی و تحصیلی را استخراج نمودند که در مجموع56/0 از واریانس را تبیین می‌کردند. پایایی بازآزمایی 82/0، همسانی درونی 88/0 و تنصیف 72/0 محاسبه شد که با توجه به نتایج قابل قبول بود.در این پژوهش انسجام درونی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 94/0 بدست آمده است.

پرسشنامه سبک‌های تربیتی فرزندپروری شیفر(PSQ)^[44]: این پرسشنامه خودگزارشیتوسط نقاشیان(1358) بر اساس کار شیفر (1965) ساخته شده است. در این پرسشنامه از آزمودنی‌ها خواسته می‌شود تا مؤلفه‌های محبت و کنترلی که فرزندان از والدین‌شان ادراک می‌کنند، منعکس کنند. پرسشنامه دارای 77 سؤال است که بر اساس یک طیف لیکرت 5 گزینه‌ای از خیلی موافقم تا خیلی مخالفم تنظیم شده است. پرسش‌های 1 تا 42 آن بعد محبت و پرسش‍های 43 تا 77 بعد کنترل را ارزیابی می‌کنند. حداکثر نمره آزمودنی 210 امتیاز است. پایاییاینپرسشنامهباروشهمسانیدرونیدرکارشیفر 83/0ودرکارنقاشیان 87/0گزارششدهاست (زاده‌محمدی و احمدآبادی، 1388). آقاجری (1374) از طریق بازآزمایی ضریب پایایی برابر 83/0 را بدست آورده است (برجعلی، 1378). روایی پرسشنامه را نقاشیان (1358) از طریق روایی محتوا بدست آورد ﻛﻪ در آن ﺣﺪاﻗﻞﺗﻮاﻓﻖ دو ﻧﻔﺮ از اﺳﺎﺗﻴﺪﻣﺘﺨﺼﺺ در ﻣﻮردﺳﺆاﻻت از ﻧﻈﺮ روﺷﻦبودن هر سؤال از پدر و مادر ملاک انتخاب قرار گرفت. در مطالعه احمدی و همکاران (1390) اعتبار پرسشنامه از طریق الفای کرونباخ برای سبک محبت 96/0و برای کنترل 79/0بدست آمد. در این پژوهش همسانی درونی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برای سبک فرزندپروری محبت 95/0 و برای سبک فرزندپروری کنترل 70/0 بدست آمد است.

پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسال هازن و شیور(AASQ)^[45]:این پرسشنامه 15 سوال دارد که سه سبک دلبستگی ایمن، اضطرابی و اجتنابی را در طیف لیکرت پنج درجه‌ای (1=خیلی کم تا 5=خیلی زیاد) می‌سنجد. خرده مقیاسی که آزمودنی نمره بالاتری در آن کسب نماید به عنوان سبک دلبستگی فرد لحاظ میشود. حداقل و حداکثر نمره آزمودنی در زیر ‌مقیاس‌های آزمون به ترتیب 5 و 25 است. هازن و شیور 1987 پایایی باز‌آزمایی کل این پرسشنامه را 81/0 به‌دست آوردند (وفائیان، 2006). در پژوهش نگ^[46](2000)آلفای کرونباخ سبک دلبستگی ایمن، اجتنابی ودوسوگرا به ترتیب برابر با 65/0، 62/0و 63/0 به‌دست آمد. خالدیان(1389) در پژوهشی پرسشنامه ر ابر روی یک نمونه 60 نفری اجرا کرد و آلفای کرونباخ را 83/0به‌دست آوردکه مقدار قابل توجهی می‌باشد. وفائیان (2006) روایی این پرسشنامه را با مصاحبه ساختاریافته ماین برای دلبستگی بزرگسالان به ترتیب ایمن 79/0، اظطرابی 87/0 و اجتنابی 84/0 گزارش کرده است.در این پژوهش انسجام درونی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برای سبک ناایمن اضطرابی 63/0 و برای سبک ناایمن اجتنابی 71/0 بدست آمد.

یافته‌ها

در این پژوهش از 398 دانش‌آموز گروه نمونه، تعداد 164 دانش‌اموز پسر (3/41 درصد) و تعداد 234 دانش‌آموز دختر (7/58 درصد) بودند. میانگین سنی دانش آموزان 66/16 سال با انحراف استاندارد 93/0 بود. این دانش‌آموزان در رشته‌های تحصیلی ریاضی‌فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی مشغول به تحصیل بودند.جدول 1 ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نمونه پژوهش را نشان می‌دهد.

جدول1. ویژگی‌های جمعیت‌شناختی

در جدول (1) اطلاعات جمعیت‌شناختی مربوط به اعضای مورد مطالعه، شامل سن، معدل، رشته،  پایه تحصیلی، تحصیلات والدین و .....ذکر شده است.

جدول2. میانگین، انحراف استاندارد و ضرایب همبستگی متغیرهای پژوهش

**p<0/01  ,*p<0/05

همان طور که نتایج جدول (2) نشان می دهد بین سبکهای فرزندپروری محبت و کنترل با اعتیاد به اینترنت همبستگی منفی معنی دار وجود دارد (01/0p<).در حالی که، بین سبک دلبستگی اضطرابی و اجتنابی با اعتیاد به اینترنت همبستگی مثبت معنی دار وجود دارد (01/0p<).

الگوی پیشنهادی پژوهش حاضر، پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت بر اساس سبک‌های فرزندپروری با میانجی گری سبک‌های دلبستگی را نشان می دهد. به منظور آزموناین الگوازروشمدل یابی معادلات ساختاری با روش حداکثر درست نمایی به وسیله نرم افزارAMOS23 استفادهشد. کلیه مفروضه های این روش برقرار بودند.در این پژوهش به ازای هر پارامتر، بیش از 10 نفر به عنوان گروه نمونه در نظر گرفته شد. کلیۀ متغیرها با مقیاس فاصله ای اندازه گیری شدند. قدر مطلق ضریب چولگی کمتر از یک بود. از این رو توزیع متغیرها نرمال است. مفروضه خطی بودن روابط بین هرکدام از متغیرهای پیش بین با متغیر ملاک نیز تأیید شد (جدول1). همچنین میزان شاخص تحمل هریک از متغیرهای پیش بین بیشتر از ۱/۰ و عامل تورم واریانس هریک از آنها کمتر از 6 بود. بنابراین هم خطی چندگانه بین متغیرهای پیش بین وجود نداشت و مفروضه عدم هم خطی چندگانه برقرار بود. شاخص‌های برازندگی الگوی پژوهش حاضر در جدول 2 ارائه شده است.

جدول3. شاخص­های برازندگی الگوی پژوهش

همان‌گونه که جدول(3) نشان می دهد الگوی پیشنهادی در ابتدا از برازش مناسبی برخوردار نبود که با همبسته کردن خطاهای اعتیاد به اینترنت تا حد تقریباً مطلوبی ارتقاء یافت. مقادیرشاخص‌های برازندگی الگوی اصلاح شده شامل شاخص نسبت مجذورکای به درجه آزادی (x2/df) 722/2،شاخصنیکوییبرازش (GFI) 85/۰، شاخص نیکویی برازش تعدیل‌یافته (AGFI) 81/۰،شاخص برازندگی افزایشی(IFI) 85/۰، شاخص برازندگی توکرلویس(TLI) 84/۰، شاخص برازندگی تطبیقی (CFI) 85/۰و مقدار شاخص جذر میانگین مجذورات خطای تقریب (RMSEA) 06/۰است. بر اساس دیدگاه هو و بنتلر^[47] (۱۹۹۹) برای اینکه یک مدل از برازش خوبی برخوردار باشد حداقل سه شاخص مورد نیاز است. از آنجا که شاخص‌های AGFI بزرگتر از 8/0 و 08/۰ RMSEA < و ۰۵/۰>p  ،۵>x2/df  برقرار است، الگوی پیشنهادی از برازندگی تقریباً مطلوبی برخورداراست.

شکل2. روابط بین متغیرهای الگوی پژوهش

الگوی فوق حاکی از وجود مسیرهای غیرمستقیم و واسطه‌ای است. جدول (3) ارزیابی مسیرهای مستقیم وغیرمستقیم را با استفاده از روش بوت استراپ براساس۵۰۰۰ نمونه و با سطح اطمینان 95 درصد نشان می‌دهد.

جدول 4. نتایج ارزیابی مسیرهای کلی، مستقیم و غیر مستقیم مدل پژوهش

همان‌طور که در جدول 4 مشاهده می‌شود اثر کلی سبک فرزندپروری محبت بر اعتیاد به اینترنت معنی دار است (۰01/۰p<،467/۰-β=). اثر مستقیم فرزندپروری محبت بر دلبستگی اضطرابی (۰01/۰p<،247/۰-β=) و دلبستگی اجتنابی (۰01/۰p<،325/۰-β=) معنی دار است. همچنین اثر مستقیم دلبستگی اضطرابی بر اعتیاد به اینترنت (۰1/۰p<،171/۰β=) و اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی بر اعتیاد به اینترنت (۰01/۰p<،190/۰β=) معنی دار است. هنگامی که سبکهای دلبستگی اضطرابی و اجتنابی به عنوان میانجی در رابطه بین فرزندپروری محبت و اعتیاد به اینترنت وارد می شوند، اثر مسیر فرزندپروری محبت بر اعتیاد به اینترنت برابر با 356/۰- می شود که این مسیر معنی دار است (۰01/۰p<). بنابراین سبکهای دلبستگی اضطرابی و اجتنابی اثر فرزندپروری محبت بر اعتیاد به اینترنت را به صورت جزئی میانجی می کنند.

همچنین نتایج نشان می دهد اثر کلی سبک فرزندپروری کنترل بر اعتیاد به اینترنت معنی دار است (۰1/۰p<،145/۰-β=). اما اثر مستقیم سبک فرزندپروری کنترل بر سبک دلبستگی اضطرابی(۰5/۰p>،024/۰-β=) و سبک دلبستگی اجتنابی(۰5/۰p>،076/۰-β=) معنی دار نیست (۰5/۰p>،043/۰-β=). بنابراین سبکهای دلبستگی اضطرابی و اجتنابی رابطه بین سبک فرزندپروری کنترل و اعتیاد به اینترنت را میانجی نمی کنند.

بحث و نتیجه گیری

پژوهش حاضر با هدف بررسی پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت در نوجوانان بر اساس سبک‌های فرزندپروری با میانجی‌گری سبک‌هایدلبستگی انجام گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین سبک‌های فرزندپروری (محبت و کنترل) و اعتیاد به اینترنت نوجوانان رابطه معنادار وجود دارد. این یافته با نتایج پژوهش شیوام وهمکاران (2021)، کارابابا (2020)،خانجانی و همکاران (2019)، زندی‌پیام و همکاران (2019)، کریر و اکدمیر (2019)، لی و همکاران (2018)، الهامی و همکاران (1396)، طباطبائی راد و اکبری (1395) و حاتمی و همکاران (2011) همخوان  است. در تبیین این رابطه می‌توان گفت محیط خانواده نخستین و پایدارترین عاملی است که در رشد و پرورش شخصیت فرزندان تاثیر گذار است. تعامل مطلوب میان والدین و فرزندان موجب می‌شود تا نیازهای اساسی فرزندان در زمینه های جسمی و روحی مهیا گردد (خسروی و صحرایی، 1390). در این میان سبک‌های فرزندپروری یکی از سازه‌های جهانی است که مبین نحوه کلی رابطه والدین و فرزندان است (سامانی و حسینی، 1391).  والدین سبک مقتدر(محبت بالا-کنترل بالا)در برابر نیازهای فرزندان خود با پاسخ‌دهی به‌موقع (لازم و کافی) و اعمال قوانین و مقررات تعریف شده در خانواده، برقراری روابط گرم و محبت‌آمیز، استفاده از منطق و استدلال، به رشد استقلال، خودکنترلی، خودتنظیمی و عزت نفس فرزندان خود کمک کرده که این خود موجب می‌شود تا فرزندان بتوانند روی مدت زمانی که برای اینترنت صرف می‌کنند نظارت، کنترل و مدیریت شخصی داشته باشند و و در نهایت برای انجام تکالیف درسی وامور تحصیلی بهتر برنامه‌ریزی کنند (طبابائی راد و اکبری، 1395). همچنین والدین مقتدر با ایجاد نگرش مثبت در درون  فرزندان نسبت به خود، آن‌ها را راغب می‌کنند تا وقت بیشتری با والدین و فعالیت‌های خانوادگی بگذرانند (کارابابا، 2020). از طرفی مطالعات پیشین مبین این است که سبک‌های تربیتــی بی‌توجه (محبت پایین-کنترل پایین) والــدین، رابطــه معنی‌داری بـا میـزان اسـتفاده دانـش آمـوزان از اینترنـت دارد؛به‌طوریکه هرچقدر میزان سبک تربیتی بی‌توجه بیشـتر باشد، استفاده از اینترنت در بین فرزندان نیز بیشتر خواهد بـود (خانجانی و همکاران، 2019). لذا میتوان گفت که والدین بی‌توجه از نظـر پذیرندگی و پاسخ دهندگی و از نظـر درخواسـت و کنترل در سطح پـایینی هسـتند. آنها نسبت بـه رفتارهـای فرزندان خود بسیار اغماض کننده و بر رفتار آنها کنترل کمی دارند.. این والدین از نظـر فرزنـدان نمونه‌ای از اقتدار و اسـتبداد نیستند. همچنـین ایـن والـدین در خانه قوانین خاصی ندارند. زمانی که قـوانین خاصـی بـرای کنترل فرزندان وجود نداشته باشد، میـزان رفتارهـای ناپختـه و نا به هنجار در فرزندان نیز افزایش می‌یابد؛ بنابراین نبود محبت وکنترل کافی ، زمینه را برای استفاده بیش ازحد از این فناوری فراهم میکند. نبـود کنتـرل کـافی روی فرزنـد و متنوع بودن فضای مجـازی بـا انـواع سرگرمیها و بازیهای اینترنتی زمینه‌سازاعتیاد به اینترنت میباشد (خانجانی و همکاران، 2019).

از نتایج دیگر پژوهش حاضر این بود که سبک‌های ناایمن دلبستگی (اضطرابی و اجتنابی) در رابطه بین سبک‌ فرزندپروری محبت با اعتیاد به اینترنت  نقش واسطه‌ای دارد. این یافته پژوهش با نتایج پژوهش‌های زهرا و نعیم (2021)، چابکی و همکاران (2020)، تروالا و همکاران (2019)، دیآرینزو^[48] و همکاران (2019)،اکبریان و همکاران (1396)، پاکدامن و خانجانی (1390)، ساندرز و همکاران (2012) و موریس و همکاران (2003)) همسو می‌باشد.

والدین به‌عنوان اولین کسانی که با کودک و نوجوان در تعامل هستند نقش به‌سزایی در شکل‌گیری شخصیت، روابط بین فردی و نحوه درست بروز هیجانات فرد ایفا می‌کنند. اگر در دوران کودکی و نوجوانی جو تربیتی مطلوبی شکل نگیرد، عواقب آن را باید در سال‌های آینده مشاهده کرد. بنابراین می‌توان اذعان داشت سبک‌های فرزندپروری والدین از مهم‌ترین عوامل در رشد اجتماعی و روانی قرزندان محسوب می‌شود (کرزو و همکاران، 2017). طبق نتایج این پژوهش و پژوهش های دیگر بکارگیری سبک‌های فرزندپروری متفاوت منجر به سبک‌های دلبستگی مختلف در میان نوجوانان می‌ شود. می‌توان اظهار کرد نوجوانانی که محبت کافی و لازم را از والدین خود دریافت نمی‌کنند دارای دلبستگی ناایمن اضطرابی هستند که با ویژگی‌هایی همچون خود مهارگری و اعتماد به نفس پایین مشخص می‌شوند. (میلینگ و همکاران، 2013).از طرفی نوجوانانی که والدین خود را سرد و طرد کننده می‌انگارند،بی‌مسئولیت، گوشه‌گیر و دارای اعتماد به نفس پایین هستندکه همگی از مشخصه‌های بارز سبک ناایمن دلبستگی اجتنابی می‌باشد (موریس و میستز و وندبرگ،2003). علاوه بر این، در تبیین نقش سبک‌های دلبستگی دراعتیاد به اینترنت نوجوانان می‌توان چنین استدلال کرد افرادی که سبک دلبستگی ایمن دارند،با دیگران روابط مطلوب‌تری برقرار می‌کنند،دارای اعتماد به نفس بیشتری هستند و در مواقعی که با مانع برخورد می‌کنند کمتر به سراغ رفتارهای اعتیادی می‌روند؛ اما افرادیکه سبک دلبستگی ناایمن دارند، به خاطر احساس ناامنی و عدم اطمینان به دیگران،در مواقعی که در روابط بین فردی شکست می‌خورند، ترجیح می‌دهند که تنها باشند و برای فرار از این وضعیت به اینترنت روی می‌آورند (سنورمانسی و همکاران، 2014).به علاوه، طبق نظریه دلبستگی، افراد با دلبستگی اضطرابی،از این‌که توسط دیگران طرد و رها شوند نگران هستند؛آنها خود را لایق توجه و محبت دیگران نمی‌بینند ودر روابط بین فردی احساس خشنودی نمی‌کنند. بنابراین، برای این افراد استفاده از اینترنت می‌تواند راه جایگزینی برای فرار از زندگی واقعی، ناکامی‌ها و کمبود محبت‌هایی که فرد از دیگران دریافت نکرده است باشد (دی‌آرینزو و همکاران، 2019). افراد با سبک دلبستگی اضطرابی اینترنت را به عنوان راهی برای گرفتن تایید، توجه و محبت دیگران یافته اند. این افراد از طریق تعامل اینترنتی احساس می‌کنند که دیگران به آنها علاقه دارند و از این طریق ترس از طرد شدن را کاهش می‌دهند. از سوی دیگر، اشخاصی که دلبستگی ناایمن اجتنابی دارند از صمیمیت و وابستگی می‌ترسند، این افراد نسبت به دیگران دید منفی  دارند بنابراین افراد با این سبک به دلیل اینکه دیگران را غیرقابل اعتماد می‌بیننداز روابط رودررو، ،اجتناب می‌کنند و به زندگی مجازی و روابطی که نیاز به سرمایه‌گذاری عاطفی زیادی ندارد روی می‌آورند.این افراد به دلیل این‌که تمایل دارند از دیگران فاصله بگیرند، جذب گمنامیاجتماعی در اینترنت و فضای مجازی می‌شوند (توکلی و همکاران، 2014).

بر اساس یافته‌های این پژوهش، آشکار شد بین هر دو نوع سبک فرزندپروری محبت و کنترل با اعتیاد به اینترنت رابطه منفی معناداروجود دارد و هر چه از این دو سبک فرزندپروری به نحو شایسته استفاده شود، سبک‌های ناایمن دلبستگی اضطرابی و اجتنابی کمتر شکل گرفته و در نهایت منجر به کاهش اعتیاد به اینترنت درنوجوانان می‌شود. لازم به ذکر است که نبایستی تصور شود سبک فرزندپروری محبت، جنبه مثبت ومطلوب و سبک فرزندپروری کنترل، جنبه نامطلوب و اثر منفی دارد. اگر سبک فرزندپروری کنترل دارای جنبه منفی باشد و در واقع والدین هیچ کنترل و نظارتی روی فرزندان نداشته باشند (فرزندپروری سهل‌گیر و بی‌نوجه)، این امر به نوبه خود منجر به آسیب در فرزندان می‌شود که یکی از این آسیب‌ها اعتیاد به اینترنت فرزندان است. بر این اساس، روشن می شود که سبک فرزندپروری محبت و کنترل رابطه معکوسی با سبک های دلبستگی اضطرابی و اجتنابی دارد و از آن طریق باعث کاهش اعتیاد به اینترنت نوجوانان می شود.

یافته‌های این پژوهش از دوجهت نظری و عملی می‌تواند مفید باشد. در سطح نظری با بررسی عوامل ذکر شده بر اعتیاد به اینترنت به افزایش دانش موجود در زمینه شناسایی عوامل ثمربخش و بررسی چگونگی و چرایی کنش‌های اثرگذار بر اعتیاد به اعتیاد به اینترنت نوجوانان کمک می‌کند و در سطح عملی نتایج این پژوهش می‌تواند در طراحی مدل‌ها  و آموزش‌های لازم جهت پیشگیری و بهبود اعتیاد به اینترنت نوجوانان، کمک کننده باشد.

پژوهش حاضر مانند هر پژوهش دیگر با محدودیت‌هایی مواجه بوده است. مدل مفهومی این پژوهش از برازش کاملامطلوبی برخوردار نبود. همچنین این پژوهش در دوران کرونا و آموزش مجازی انجام شده و ممکن است نوجوانان به اجبار، ساعتهای طولانی را در فضای مجازی سیر کنند و این امر به اشتباه اعتیاد به اینترنت تلقی شود بنابراین در تعمیم نتایج آن باید احتیاط کرد. .لذا پیشنهاد می شود در زمان آموزش حضوری دانش‌آموزان، این پژوهش تکرارگردد. همچنین پیشنهادمی شود که در پژوهش های بعدی در رابطه با اعتیاد به اینترنت از متغیرهای واسطه‌ای دیگر، مانند آموزش‌های مجازی  که در این پژوهش بررسی نشده اند ولی می توانند پیش بینی کننده اعتیاد به اینترنت باشند استفاده شود.

تشکر و قدردانی

بدین‌وسیله از تمام دانش‌آموزان شرکت‌کننده در پژوهش و مربیانی که در انجام این تحقیق به نویسندگان یاری رساندند قدردانی به‌عمل می‌آید.

منابع

آقاجری، زهرا. (1374). بررسی تاثیر شیوه فرزندپروری والدین بر عزت نفس و سازگاری فرزندان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.

احمدی, سمیه, پاکدامن, شهلاو  حیدری, محمود. (1390). بررسی ارتباط سبک فرزندپروری ادراک شده، راه‌های دانستن و مباحثه‌طلبی دانشجویان. خانواده پژوهی, 7(3), -.371-355

احمدی، خدابخش؛عبدی، محمدرضا؛عبدالملکی، هادی وشهسوارانی، امیرمحمد. (1391) بررسی ویژگی‌های شخصیتی نوجوانان مبتلا به اعتیاد اینترنت. ماهنامه دانشگاه علومپزشکیکرمنشاه، 16(6)، 492-487.

اکبریان فیروزآبادی، مهسا؛ بهاری، علی و  محمدخانی، شهرام. (1396). رابطه سبک های فرزندپروری والدین و آسیب‌های ادراک‌شده فرزندان با سبک‌های دلبستگی بزرگسالی آنها. خانواده‌پژوهی. 13(49)، 45-25.

برجعلی، احمد. (1384).تحول شخصیت نوجوان (با تاکید بر شیوه‌های فرزندپروری) دیدگاه‌های نظری درباره تحول روانی - اجتماعی، عوامل موثر بر تحول روانی - اجتماعی، خانواده و تحول. تهران: انتشارات ورای دانش.

پاکدامن، شهلا و خانجانی، مهدی. (1390)0 نقش فرزندپروری ادراک شده در رابطه بین سبک های دلبستگی و جمع گرایی در دانشجویان. پژوهش‌های روانشناختی اجتماعی. 1(4)، 102-81

خسروی، زهره و  صحرایی،ام‌هانی. (1390). رابطه اعتیاد به اینترنت با عملکرد خانواده و سلامت روان در دانش‌آموزان. مطالعات روانشناسی تربیتی، 8(14)، 83-59.

زاده محمدی، علی؛ احمدآبادی، زهره. (1388). بررسی رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان، راهکارهایی برایپیشگیری از جرم در محیط خانواده. خانواده‌پژوهی. 20(5)، 485-467

سامانی، سیامک وسینی، میترا. (1391). ارتباط ابعاد کارکرد خانواده و خودتنظیمی فرزندان. فصلنامه خانواده پژوهی، 8(31)، 305-317

طباطبائی‌راد، الهه‌سادات واکبری، افضل. (1395). پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت و اضطراب اجتماعی بر اساس سبک‌های فرزندپروری در نوجوانان شهر سبزوار. مجله آموزش و سلامت جامعه. 3(4)، 58-52

علوی، سلمان؛ اسلامی، مهدی؛ مراثی، محمدرضا؛ نجفی، مصطفی؛ جنتی‌فرد، فرشته  و  رضاپور، حسین (1389). ویژگی‌های روانسنجی آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ. مجله علوم رفتاری. 13، 190-183.

نقاشیان، ذبیح‌الله. (1358). رابطه محیط خانوادگی و موفقیت تحصیلی . پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

الهامی، شمس‌الله؛ کریمی ثانی، پرویز و فتحی‌آذر، سمانه. (1396).  رابطه سبک های دلبستگی و سبک‌های فرزندپروری با میزان فعالیت در شبکه‌های اجتماعی مجازی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهرستان سلماس. ایده‌های نوین روانشناسی، 1(2)، 8-1.

Abboud, E, & Atik, A. L. (2021). Attachment Patterns, Big 5 Personality Traits, and Impulsivity as Predictors of Internet Addiction.

Alsalameh, A. M., Harisi, M. J., Alduayji, M. A., Almutham, A. A., & Mahmood, F. M. (2019). Evaluating the relationship between smartphone addiction/overuse and musculoskeletal pain among medical students at Qassim University. Journal of family medicine and primary care, 8(9), 29-53

Baumrind, D. (1966). Effects of authoritative parental control on child behavior. Child Development, 37 (4), 887-907.

Bener, A.&, Bhugra, D, A. (2022). Lifestyle Factors, Depression, Anxiety and Stress Related to the Internet Addiction Among School Children. In Healthy Lifestyle (pp. 241-252). Springer, Cham.

Cerezo, F., Ruiz-Esteban, C., Lacasa, C. S., & Gonzalo, J. J. A. (2018). Dimensions of parenting styles, social climate, andbullying victims in primary and secondary education. Psicothema, 30(1), 59-65.

Chaboki S, Beliad M, Kakavand A, Tajri, B & Zam F. (2020). The Mediating Role of Attachment Styles in the Relationship between Mental Health and Internet Addiction in Adolescents. ArmaghanedaneshArmaghane danesh., 25 (4) ,544-557.

D’Arienzo, M. C., Boursier, V., & Griffiths, M. D. (2019). Addiction to social media and attachment styles: a systematicliterature review. International Journal of Mental Health and Addiction, 17(4), 1094-1118.

Gupta, R., Taneja, N., Anand, T., Gupta, A., Gupta, R., Jha, D., & Singh, S. (2021). Internet addiction, sleep quality and depressive symptoms amongst medical students in Delhi, India. Community mental health journal, 57(4), 771-776.

Hamilton, J. L., Nesi, J., & Choukas-Bradley, S. (2020). Teens and social media during the COVID-19 pandemic: Staying socially connected while physically distant.

Hatamy,A. Fathi, E. Gorji,Z & Esmaeily,M.(2011). The relationship between and attachment.

Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of personality and social psychology, 52(3), 5-11.

Karababa, A. (2020). Examining Internet Addiction of Early Adolescents in terms of Parenting Styles. TürkPsikolojikDanışmaveRehberlikDergisiTürk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 10(57), 229-254.

Karaer, Y., & Akdemir, D. (2019). Parenting styles, perceived social support and emotion regulation in adolescents with internet addiction. Comprehensive psychiatry, 92, 22-27.

Khanjani, M., Ghanbari, F., & Naeimi, E. (2019). Investigating the Relationship between Family Function, Attachment Style and Parenting Styles With Internet Addiction in Adolescents. Counseling Culture and Psycotherapy, 10(37), 121-142.

Koh, Y. S. (2017). The Korean national policy for Internet addiction. In: Montag C, Reuter M, editors. Internet addiction Neuroscientific approaches and therapeutic interventions. London: Springer, 219–234.

Kurniasanti, K. S., Assandi, P., Ismail, R. I., Nasrun, M. W. S., & Wiguna, T. (2019a). Internet addiction: a new addiction? Medical Journal of Indonesia. 28(1), 82-91.

Li, S., Lei, H., & Tian, L. (2018). A meta-analysis of the relationship between parenting style and Internet addiction among mainland Chinese teenagers. Social Behavior and Personality: an international journal, 46(9), 1475-1487.

Lu, W. H., Lee, K. H., Ko, C. H., Hsiao, R. C., Hu, H. F., & Yen, C. F. (2017). Relationship between borderline personality symptoms and Internet addiction: The mediating effects of mental health problems. Journal of Behavioral Addictions, 6(3), 434-441.

Man Sally, L. J. H. K. B. U. (2006). Prediction of internet addiction for undergraduates in Hong Kong: Hong Kong BaptisUniversity.

Meesters, C., Muris, P., Dibbets, P., Cima, M., & Lemmens, L. (2017). On the link between perceived parental rearing behaviors and self-conscious emotions in adolescents. Journal of Child and Family Studies, 26 (6), 1536-1545.

Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2019). Attachment orientations and emotion regulation. Current Opinion in Psychology, 25, 6-10.

Millings, A; Walsh, J; Hepper, E & Brien, M. (2013).Good Partner, good Parent responsiveness mediates the link between romantic attachment and parenting style. Personality and Social Psychology Bulletin, 39(2): 170-180.

Mosier, R. (2022). The Effect of Parenting Styles Adolescents Experience in Single-Mother Versus Single-Father Families on Juvenile Delinquency (Doctoral dissertation, The Chicago School of Professional Psychology).

Murali, V., & George, S. (2007). Lost online: An overview of internet addiction. Advances in Psychiatric Treatments. 13,24–30

Muris, P., Meesters, C., & Van Den Berg, S. (2003). Internalizing and externalizing problems as correlates of self-reported attachment style and perceived parental rearing in normal adolescents. Journal of Child and Family Studies, 12, 171-183.

Ng, K. (2000). A cross-cultural validation study of the Attachment Style Questionnaire.

Olawade, D. B., Olorunfemi, O. J., Wada, O. Z., Afolalu, T. D., & Enahoro, M. A. (2020). Internet addiction among university students during COVID-19 lockdown: Case study of institutions in Nigeria. Journal of Education and Human Development, 9(4), 165-173.
Pohl, M., Feher, G., Kapus, K., Feher, A., Nagy, G. D., Kiss, J & Tibold, A. (2022). The Association of Internet Addiction with Burnout, Depression, Insomnia, and Quality of Life among Hungarian High School Teachers. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(1), 438-450.

Rosliza, A. M., Ragubathi, M. N., MKA, M. Y., & Shaharuddin, M. S. (2018). Internet addiction among undergraduate students: Evidence from a Malaysian public university. IIUM Medical Journal Malaysia, 17(2). 41-48
Sanders Ch E, Field ,TM & Kaplan M (2012). The relationship of internet use to depression and social isolation among adolescents. Adolescence; 35: 237-242.
Sariyska, R., Lachmann, B., Markett, S., Reuter, M., & Montag, C. (2017). Individual differences in implicit learning abilities and impulsive behavior in the context of Internet addiction and Internet Gaming Disorder under the consideration of gender. Addictive Behaviors Reports. 5, 19-28.

Schaefer, E. S. (1965). A configurational analysis of children' s reports of parent behavior. Journal of Consulting Psychology, 29 (6), 552-557.

Schaefer, E. S. (1965). A configurational analysis of children' s reports of parent behavior. Journal of Consulting Psychology, 29 (6), 552-557.

Şenormancı, Ö., Şenormancı, G., Güçlü, O., & Konkan, R. (2014). Attachment and family functioning in patients with internet addiction. General hospital psychiatry, 36(2), 203-207.

Shadzi, M. R., Salehi, A., & Vardanjani, H. M. (2020). Problematic internet use, mental health, and sleep quality among medical students: A path-analytic model. Indian Journal of Psychological Medicine, 42(2), 128-135.

Shivam, S., Chaudhari, B., Chaudhury, S., & Saldanha, D. (2021). Parenting style and personality correlates of internet addiction: A cross-sectional study. Medical Journal of Dr. DY Patil Vidyapeeth, 14(2), 143-154.
Young, K.S. & Nabuco de Abreu, C. (Eds) (2011). Internet Addiction A Handbook and Guide to Evaluation and Treatment. Wiley, New Jersey.

Tao, R., Huang, X., Wang, J., Zhang, H., Zhang, Y., & Li, M. J. A. (2010). Proposed diagnostic criteria for internet addiction.105)3(, 556-564.

Tavakoly, N, Jomhory, F& Farokhy, N. (2014). The relationship between attachment styles and fear of negative evaluation with internet addiction in Students. Information and Communication Technology in Educational Sciences, 5(2), 61-77.

Tenzin, K., Dorji, T., Gurung, M. S., Dorji, P., Tamang, S., Pradhan, U., & Dorji, G. (2018). Prevalence of internet addiction and associated psychological comorbidities among college students in Bhutan. JNMA: Journal of the Nepal Medical Association, 56(210), 558-564.

Throuvala, M. A., Janikian, M., Griffiths, M. D., Rennoldson, M., & Kuss, D. J. (2019). The role of family and personality traits in Internet gaming disorder: A mediation model combining cognitive and attachment perspectives. Journal of behavioral addictions,8(1), 1-15.

Vafaian, M.(2006). The relationship between attaghment style and social skills of pre-university students of yazd.master of science in psychology,university of Isfahan.

Vento, E. (2022). Perceived Parenting, Personality Traits, and Personality Pathology in an Adult Sample (Doctoral dissertation, St. John's University (New York).

Waters, E., Merrich, S., Treoboux, D., Crowell, & Albersheim, L. (2000). Attachment security in infancy and early adulthood: Atwenty-year londitudinal study. Child Development, 3(4), 684-689.

Widyanto, L., McMurran, M. J. C., & behavior. (2004). The psychometric properties of the internet addiction test. CyberPsychology & Behavior. 7(4), 443-450.
Yoo, H. J., Cho, S. C., Ha, J., Yune, S. K., Kim, S. J & Hwang, J. (2004). Attention deficit hyperactivity symptoms and internet addiction. Journal of Psychiatry & Clinical Neurosciences, 58(5), 487-494.

Young, K. S. J. A. B. (2015). The evolution of Internet addiction. 64, 229-230.

Young, K. S., & Rogers, R. C. (1998). The relationship between depression and internet addiction. Cyberpsychology and Behaviour., 1(1), 25–28.

Zahra, S. M., & Naeem, F. (2021). Perceived parenting styles and primary attachment styles of single and children living with both parents. Journal of the Pakistan Medical Association, 71(6), 1540-1544.

Zandipayam A, Davoudi I & Mehrabizade Honarmand, M. (2019). The Relationship between Familial Emotional Atmosphere and Mental Health with Online Game Addiction. J Arak Uni Med Sci; 22 (1) :115-125.

Zhang, Y., Qin, X., & Ren, P. (2018). Adolescents' academic engagement mediates the association between Internet addiction and academic achievement: The moderating effect of classroom achievement norm. Computers in Human Behavior, 89, 299-307.

[1]. نویسنده مسئول: دانشیار، گروه روانشناسی. دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان. کاشان، ایران.

                                                                                                                                                                         tamannai@kashanu.ac.ir

[2]. کارشناسی ارشد، گروه آموزشی روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

[3] .Kurniasanti. K.S

[4]. Young, D., &Nabuco de Abreu,C.

[5]. Lu, H,L.

[6]. Sariyska,R.

[7]. Young, K. S.

[8]. Rosliza, AM.

[9]. Tenzin, K.

[10]. Olawade DB,

[11]. Koh, Y. S.

[12]. Gupta, R.

[13]. Hamilton, J.

[14]. Pohl, M.

[15]. Zhang, Y.

[16]. Alsalameh, A. M.

[17]. Tao, R.

[18]. Baumrind, D.

[19]. Vento, E.

[20]. Cerezo, F.

[21]. Schaefer E,S.

[22]. Mosier, R.

[23]. Shivam, S.

[24].Karababa, A.

[25]. Li, S.

[26]. Karaer, Y, &Akdemir, D.

[27]. Abboud, A &Atik, A.L.

[28]. Waters, E.

[29]. Meesters, C.

[30].Mikulincer, M & Shaver, P.

[31]. Şenormancı, Ö.

[32]. Throuvala, M. A.

[33]. Sanders Ch E

[34]. Muris, P

[35]. Millings, A

[36]. Bener,A &Bhugra,D.

[37]. Macvity. A

[38] .Internet addiction test

[39]. Murali,V& George,S.

[40]. Man Sally,L.J.

[41]. Widyanto, L.

[42]. Yoo, H. J

[43]. Varimax

[44]. Parenting Styles Questionnaire

[45]. Adult Attachment Style Questionnaire

[46]. Ng, K.

[47]. Hu &Bentler

[48]. D’Arienzo ,M. C