آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,712 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,562 |
معرفی عوامل ژئوپلیتیکی فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران در حوزه خلیج‌فارس | ||
| مدیریت و پژوهش‌های دفاعی | ||
| دوره 22، شماره 100 - شماره پیاپی 2، مرداد 1402، صفحه 163-187 اصل مقاله (959.19 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| رضا شاملو* | ||
| مدرس دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) | ||
| تاریخ دریافت: 08 فروردین 1402، تاریخ بازنگری: 19 تیر 1402، تاریخ پذیرش: 13 آذر 1402 | ||
| چکیده | ||
| امروزه کشورهای دنیا تلاش می‌کنند با بهره‌گیری از عوامل ژئوپلیتیکی نسبت به اتخاذ راهبردهای مناسب در راستای منافع ملّی خود اقدام نمایند. منطقه خلیج‌فارس و کشورهای پیرامونی آن یکی از مناطق راهبردی دنیا است که به دلیل ارزش‌های ارتباطی، ژئواکونومیکی، ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هدف این مقاله، شناسایی عوامل ژئوپلیتیکی فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران در خلیج‌فارس است. نوع تحقیق توسعه ای و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و موردی زمینه‌ای است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی است و با بهره‌گیری از اسناد و مصاحبه با خبرگان عوامل شناسایی و نسبت به تعیین نقش آن‌ها در قالب بسترهای فرصت‌آفرین، تهدید زا، قوت و ضعف اقدام گردید. در تحلیل کیفی از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.در بخش کمی نیز پرسش‌نامه‌های مربوطه طراحی گردیده و بین جامعه آماری 40 نفری به‌صورت تمام شمار توزیع و با روش‌های تجزیه‌وتحلیل آمار توصیفی و استنباطی و نرم‌افزار SPSS به جمع‌بندی و ارزیابی سؤال‌های تحقیق پرداخته شده است. درنهایت 17 عامل استخراج و معرفی گردید که «مسلمان بودن و پیروی اکثریت مردم منطقه از اسلام و وجود اماکن مقدس مسلمانان در مکه و مدینه» و «رویکرد منفی کشورها به ایران زمینه و بسترساز پدیده‌هایی چون ایران هراسی و شیعه هراسی در منطقه» و «وجود مذهب شیعه به‌عنوان عوامل پایدار انسجام بخش و وحدت‌آفرین در میان ملت ایران و از عناصر بسیار مهم در بازپیدایی هویت ایرانی» به‌عنوان مهم‌ترین عوامل ژئوپلیتیک فرهنگی-اجتماعی مؤثر بر راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران در خلیج‌فارس رتبه‌بندی گردیدند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ژئوپلیتیک؛ عوامل ژئوپلیتیکی فرهنگی اجتماعی؛ راهبرد دفاعی؛ خلیج‌فارس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Introduction of social - cultural geopolitical factors affecting the defense strategies of the Islamic Republic of Iran in the Persian Gulf | ||
| نویسندگان [English] | ||
| REZA SHAMLOO | ||
| TEACHER | ||
| چکیده [English] | ||
| The countries of the world are trying to adopt appropriate strategies in line with their national interests by taking advantage of geopolitical factors. The Persian Gulf region and its surrounding countries is one of the strategic regions of the world, which is very important due to its communication, geo-economic, geo-political and geo-strategic values. The purpose this article is identify socio-cultural geopolitical factors affecting the defense strategies of the Iran in the Persian Gulf, it has been implemented with a descriptive-analytical method , contextual case. The type is developmental and collecting library and field information and interviews with experts to identify these factors and to determine their role in the form of opportunistic, threatening, strength and Weak . the qualitative analysis, the content analysis method. the quantitative, the relevant questionnaires were designed and distributed among the statistical population of 40 summarized by the methods of descriptive and inferential statistics analysis and SPSS. Finally 17 factors were extracted, such as "the fact that the majority of the people in the region are Muslim and follow Islam and the presence of Muslim holy places in Mecca and Medina" and "the negative approach of countries towards Iran is the basis for phenomena such as Iranophobia and Shiaphobia in the region" and " The existence of the Shia religion as a stable factor of unity and unity among the Iranian nation and one of the very important elements in the recovery of the Iranian identity" were ranked as the most important socio-cultural geopolitical factors . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Geopolitics, cultural Social geopolitical factors, Defense strategy | ||
| مراجع | ||
|
اسدی، علی‌اکبر، (1390)، رفتارشناسی بازیگران تحولات بحرین، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره 45 صص 92-63.
اسدی اکبر و زارع، محمد (1390)، بحران بحرین: تعارض رویکردهای منطقه‌ای، نشریه رهنامه سیاست‌گذاری دفاعی و امنیتی، شماره 2، صص 196-171
بیک بیلندی، علی‌اصغر، (1395)، رساله دکتری با عنوان تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی دریای خزر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی.
چلونگر، محمدعلی و بندانی، معصومه، (1392)، نقش احزاب و گروه‌های شیعی در تحولات سیاسی کویت، مجلۀ پژوهش‌های سیاسی، شماره 8، صص 104-70.
حافظنیا، محمدرضا و رشید، غلامعلی و پرهیزکار، اکبر و افشردی، محمدحسین، (1386)، الگوی نظری طراحی راهبرد دفاعی مبتنی بر عوامل ژئوپلیتیکی، فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، سال سوم، شمارۀ دوم.
حافظنیا، محمدرضا، (1381)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
حافظنیا، محمدرضا، (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
خواجه، محمد و صفوی، سید یحیی، (1400)، راهبردهای سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی ایران با کشورهای حوزۀ خلیج فارس، نشریه مدیریت و پژوهش های دفاعی، سال21، شماره 95، صص 179-145
دانشنامه اسلامی، (1402)،جمعیت کشورهای مسلمان، سایت اینترنتی
رشید، غلامعلی، (1386)، رساله دکتری با عنوان نقش عوامل ژئوپلیتیک در راهبرد دفاعی (مطالعۀ موردی؛ ایران نسبت به عراق)، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
رشید، غلامعلی، (1389)، جزوه درسی ژئوپلیتیک، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
سنایی اردشیر و ایرجیفر، طاهره، (1392)، تأثیر جهانی‌شدن ارتباطات بر ساختار سیاسی - فرهنگی کویت، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال پنجم شماره 20، صص 111-91.
صفوی، یحیی، (1383)، مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران، جلد دوم، تهران: سازمان جغرافیایی ن.م.
فتح نجات، حمید رضا و الماسی، علی و غفوری نژاد، محمد،(1398)، تحلیل وضعیت جمعیّتی شیعیان جهان با تأکید بر کشورهای با حاکمیت سیاسی غیرشیعی، پژوهش نامه امامیه، سال 5، شماره 10، صص60-34
فرجیراد، عبدالرضا و هاشمی، سید مصطفی، (1394)، نقش نظام‌های سیاسی نامتجانس حوزه خلیج‌فارس در بی‌ثبات‌سازی امنیت منطقه، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 82.
فرجیراد، عبدالرضا و حیات مقدم، امیر و سرور، رحیم، (1395)، عوامل ژئوپلیتیکی اقتصادی و سیاسی مؤثر بر راهبرد دفاعی امنیتی ایران، در مقابل تهدیدهای فرا منطقه‌ای از مبدأ سرزمینی عراق، فصلنامه علمی مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، سال هفتم، شماره 26، صص 132-103.
قنبری، حسین، (1394)، رساله دکتری با عنوان تدوین راهبردهای دفاع از جزایر جمهوری اسلامی ایران در خلیج‌فارس متناسب با تهدیدات ناهمطراز، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
کمالی، رضا، (1393)، رساله دکتری با عنوان تأثیر عوامل ژئوپلیتیک عربستان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی.
گروه محققین، (1399)، رساله مطالعه گروهی با عنوان شناخت بحران‌های ژئوپلیتیک جهان اسلام در منطقۀ غرب آسیا و تأثیر آن بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی.
عزتی، عزتالله، (1380)، ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران: سمت.
عزتی، عزتالله، (1382)، ژئوپلیتیک، چاپ پنجم، تهران: سمت.
عزتی، عزتالله و یزدانپناه، کیومرث، (1386)، تحلیلی بر ژئوپلیتیک پیمان اقتصادی- امنیتی شانگهای با تأکید بر چشم‌انداز عضویت ایران در این سازمان، فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، سال سوم، شمارۀ سوم.
محمدی، شکرالله و فتوحی، جمیله، (1390)، جغرافیای کشورهای جهان؛ کویت، تهران: سازمان جغرافیایی
مجتهدزاده، پیروز، (1379)، کشورها و مرز‌ها، تهران: انتشارات عطایی.
مرکز آمار ایران، (1385)، سرشماری نفوس و مسکن، تهران: انتشارات مرکز آمار ایران.
میرحیدر، درّه، (1375)، مبانی جغرافیای سیاسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
میررضوی، فیروزه و احمدی، بهزاد، (1383)، راهنمای منطقه و کشورهای حوزه خلیج‌فارس، تهران: موسسه فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
متقی، افشین، (1394)، واکاوی زمینه‌های ناسازگاری در روابط ایران و عربستان بر پایه نظریه سازه‌انگاری، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال سوم، شماره 12، شماره 42، صص 161-141.
نجاتی منفرد، علیرضا، (1393)، رساله دکتری با عنوان تأثیر عوامل ژئوپلیتیک کشور عمان بر راهبرد تدافعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی، دانشکده دفاع ملّی.
نوذری، فضلالله، (1391)، رساله دکتری با عنوان تعیین عوامل ژئوپلیتیک حوزۀ دریای عمان و تأثیر آن بر تدوین راهبرد دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
نوذری، فضلالله، (1395)، تأثیر عوامل ژئوپلیتیک طبیعی و انسانی کشورهای حوزۀ دریای عمان بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی، سال پانزدهم، شماره 67، صص 374-349.
نوذری، فضلالله، (1399)، تأثیر عوامل ژئوپلیتیک (سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی) سواحل مکران در حوزۀ دریای عمان بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی، سال هجدهم، شماره 81، صص 286-283.
ویکی شیعه، (1402)،جمعیت شیعیان منطقه خاورمیانه، سایت اینترنتی
Cohen,saul.b. (1994) geopolitics in the new world era.chapter 2 form reordering the world,edited by: George j.demko & William B.world.usa: westviwe press.
ColinS gray, (1997). The Geopolitics of Nuclearera, Newyork.
Taylor, Peter J. (1998), "POLITCAL CEOGRAPHY", England: Longman Scientific & Technical Longman | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 59 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 78 |
||