آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,192 |
| تعداد مقالات | 8,579 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,988,710 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,032,559 |
مفهوم شناسی محیط در قرآن کریم و نقش تربیتی آن | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 28، شماره 47، مرداد 1399، صفحه 33-62 اصل مقاله (734.46 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا عسکرپور1؛ محمد نجفی* 2؛ رضا علی نوروزی3 | ||
| 1کارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2نویسنده مسئول: استادیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 3دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 21 شهریور 1397، تاریخ بازنگری: 20 مرداد 1398، تاریخ پذیرش: 12 تیر 1398 | ||
| چکیده | ||
| هر فرد در محیطهای گوناگونی قرار میگیرد و تربیت و شخصیت او از این محیطها اثر میپذیرد. ازاینرو، این پژوهش، به تبیین نقش محیط در تربیت انسان پرداخته است. برای بیان نقش محیط در قرآن، از روش تحلیل محتوای کیفی متن استفاده شده است؛ بهاین‌نحو که پساز مشخص‌کردن واحدهای تحلیل، انواع محیط تقسیمبندی شدند و مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفتند. طبق آیات بهدست‌آمده، انواع مختلف محیط در دو مقوله اصلی دنیوی و غیردنیوی تقسیمبندی شدند. محیط دنیوی شامل دو مقوله فرعی با عناوین محیط انسانی و محیط غیرانسانی است. محیط فردی و محیط جمعی شامل خانواده و جامعه، ذیل محیط انسانی و محیط مشهود شامل طبیعت و جغرافیا و محیط نامشهود شامل ملائکه و شیطان، ذیل محیط غیرانسانی ارائه شدند. در این پژوهش، محیط غیردنیوی نیز در دو حیطه محیط برزخی و محیط اخروی تبیین شد. محیط فردی، خانواده، جامعه، مشهود و نامشهود میتوانند زمینهساز و آسیبزا باشند؛ اما محیط برزخی و اخروی در این پژوهش، تنها در حیطه محیطهای زمینهساز تربیت معرفی شدند. محیط فردی، محیطی است که فرد هر عملی را نسبت به خود، دیگران و خدا انجام دهد، اثر آن عمل در خودِ او مشخص خواهد شد. در محیط خانواده، پاکی و صالح‌بودن والدین و بهخصوص مادر و سنخیت میان آن دو، از عوامل اثرگذار بر تربیت، در محیط جامعه نیز، قلمروهای مختلف اعم از اجتماعی، مذهبی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و روابط انسانی و اثر آنها بر تربیت، تبیین شد. محیط مشهود بیان کرد که هر حیطه از زمین، اثر متفاوتی بر انسان دارد. همچنین ملائکه با یاری‌رساندن به انسانها و دفع ضرر و بلاها از آنها و شیطان با وسوسه‌کردن انسان و دعوت او بهسوی بدی و زشتی در تربیت انسان نقش دارند. در نتیجه نهایی این بحث، هر محیطی که فرد را به خدا نزدیکتر کند، برای تربیت، مناسبتر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محیط؛ تربیت؛ قرآن؛ آموزه های قرآنی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Conceptology of Environment in the Holy Qur’an and Its Educational Role | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Askarpour1؛ Mohammad Najafi2؛ Reza Ali Nowroozi3 | ||
| 1Corresponding author, master of philosophy of Islamic Education, Sirjan, Kerman | ||
| 2Assistant professor at the Department of Philosophy of Islamic Education, University of Isfahan | ||
| 3Associate professor at the Department of Philosophy of Islamic Education, University of Isfahan | ||
| چکیده [English] | ||
| People live in various environments and their training and personality are affected by their environments. Hence, this study is intended to explain the role of environment in human training. Qualitative content analysis of the text is used to identify the role of environment in the Holy Qur'an. Having found the units of analysis, environments were divided into different types and were analyzed and interpreted accordingly. Based on the related verses, different types of environments were divided into two main categories, worldly and unworldly. The worldly environment includes two subcategories of human environment and non-human environment. Individual and collective environments, including family and society, were categorized as human environment, and tangible environment, including nature and geography, and intangible environment, including angels and devils, were classified as non-human environment. The non-worldly environment is also explained in terms of two arenas of the purgatorial environment and the hereafter environment. Individual, family, social, visible and intangible environments can be constructive or harmful. But, the purgatory and otherworldly environments are introduced only as paving the way for training. The personal environment refers to the environment wherein a person performs anything relating to himself, others and God, its effects reflect back to himself. In the family environment, the purity and righteousness of parents, especially of mother, and the harmony between them, affect training. In societies, too, different social, religious, economic, cultural, political, and human communication fields, affect training. The observable environment designate that each section of the earth has a specific effect on humans. Furthermore, the angels play role in training human beings by helping them and repelling harms and calamities from them. On the other hand, the devil plays a role in training human beings by tempting them and inviting them to evil. As a final result of this discussion, any environment that draws people closer to God, is more appropriate for training. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| environment, training, Qur’an, Quranic teachings | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. آدلر، آلفرد (1379)، شناخت طبیعت انسان، ترجمه طاهره جواهرساز، تهران: انتشارات رشد. ابنخلدون، عبدالرحمن (1362)، مقدمه ابنخلدون، ج 1، ترجمه محمد پروینگنابادی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی. باردن، لورنس (1374)، تحلیل محتوا، ترجمه محمد یمنیدوزی سرخابی و ملیحه آشتیانی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. بازرگان، عباس (1391)، مقدمه‌ای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته (رویکردهای متداول در علوم رفتاری)، تهران: نشر دیدار. باقری، خسرو (1391)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج 1، تهران: انتشارات مدرسه. بستانی، فواد افرام (بیتا)، فرهنگ ابجدی، ترجمه رضا مهیار، تهران: انتشارات اسلامی. بهشتی، محمد؛ ابوجعفری، مهدی؛ فقیهی، علینقی و اعرافی، علی‌رضا (1391)، آراء دانشمندان مسلمان در تعلیموتربیت و مبانی آن، ج 2، قم،تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). جلیلی، محمد (1389)، مروری تحلیلی بر مفهوم محیط در ادبیات روان‌شناسی محیط؛ ماهیت محیط، منظر، (12): 28 ـ 31. جوادیآملی، عبدالله (1393)، تسنیم (تفسیر قرآن کریم)، ج 1، قم: مرکز نشر إسراء. راغباصفهانی، حسینبنمحمد (بیتا)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، تهران: مرتضوی. ربانی، رسول و رمضانی، محمد (1385)، بررسی تأثیر محیط بر رفتار فردی و اجتماعی از دیدگاه ابنخلدون، پژوهشنامه انقلاب اسلامی دانشگاه اصفهان، (13): 53 ـ 72. روحالامینی، محمود (1364)، جغرافیای انسانی و مردمشناسی، رشد آموزش جغرافیا، (1): 26 ـ 28. سجادی، سیدابراهیم (1378)، شهید مطهری و دیدگاههای تربیتی قرآن، پژوهش‌های قرآنی، (17 و 18): 74 ـ 117. شهداد، فرهاد (1368)، محیط و محیط جغرافیایی، رشد آموزش جغرافیا، (18): 28 ـ 33. عظیمی، محمدعلی (1318)، افکار مونتنی در آموزشوپرورش، آموزشوپرورش (تعلیموتربیت)، (9): 47 ـ 54. علوی، سیدجعفر (1385)، روشهای پیامبر اعظم (ص) در مدیریت محیطهای اجتماعی، نشریه الهیات و حقوق، (21 و 22): 249 ـ 276. علوی، حمیدرضا (1388)، بررسی تطبیقی نظریات تربیتی اسلام و ژانژاک روسو، کرمان: انتشارات دانشگاه شهیدباهنر کرمان. عمید، حسن (1374)، فرهنگ عمید (سه جلدی)، تهران: انتشارات امیرکبیر. قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن. قرشی، سیدعلیاکبر (1371)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتبالإسلامیه. قرشی، سیدعلیاکبر (1377). تفسیر احسنالحدیث، تهران: بنیاد بعثت. قرشی بنایی، علیاکبر (1412ق)، قاموس قرآن، تهران: دراالکتبالإسلامیه. مترجمان (1360)، ترجمه مجمعالبیان فیالتفسیر القرآن، تهران: انتشارات فراهانی. مصطفوی، میرزاحسن (1380)، تفسیر روشن، تهران: مرکز نشر کتاب. مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتبالإسلامیه. موسویهمدانی، سیدمحمدباقر (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. مؤمنیراد، اکبر؛ علیآبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم و مزینی، ناصر (1392)، تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج، اندازهگیری تربیتی، (14): 187 ـ 222. مهیار، رضا (بیتا)، فرهنگ ابجدی عربی ـ فارسی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,007 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 585 |
||