تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,115 |
تعداد مقالات | 8,121 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,013,428 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,275,632 |
کشف عوامل بازدارنده زوجین از فرزندآوری در دهه اخیر (مرور ساختارمند) | ||
فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده | ||
دوره 15، شماره 53، اسفند 1399، صفحه 155-175 اصل مقاله (1.06 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
فاطمه رفیعی مقدم1؛ علی فتحی آشتیانی* 2 | ||
1دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران | ||
2نویسنده مسئول: استاد مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله(عج)، تهران، ایران | ||
تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1400، تاریخ پذیرش: 05 اردیبهشت 1400 | ||
چکیده | ||
این پژوهش با هدف کشف عوامل بازدارنده زوجین از فرزندآوری صورت گرفته است. در این تحقیق از روش مرور ساختارمند استفاده شده است. در این راستا، مطالعات مربوط به فرزندآوری طی ده سال (1389 ـ 1398) در چهار پایگاه اطلاعاتی معتبر مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی، بانک اطلاعات نشریات کشور و پایگاه مجلات تخصصی نور با کلیدواژههای فرزندآوری، باروری، موالید و زاد و ولد جستجو شد که 231 مقاله یافت شد. بعد از ارزیابی ملاکهای ورود و خروج در مقالات، سرانجام 39 مقاله به مطالعه راه یافت. نتایج شامل سه دسته عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی محیطی است. عوامل فردی شناختی همچون ضعیفبودن سطح دینداری، دغدغههای والدمحور و فرزندمحور درباره آینده، و از بین عوامل فردی رفتاری، سبک زندگی مدرن بیشترین تأیید علمی را در کاهش فرزندآوری نشان داد. یافتههای پژوهش، که اثربخشی قدرتمند سطح دینداری، دغدغههای زوجین در مورد آینده و سبک زندگی را بر فرزندآوری نشان میدهد، گویای نقش پررنگ دگرگونی باورها در بازداشتن زوجین از فرزندآوری است؛ لذا پیشنهاد میشود که سیاستگذاری و برنامهریزیهای لازم برای اصلاح نگرش و باورهای زوجین در زمینه خانواده و فرزندآوری ازطریق تقویت ارزشهای معنوی و دینداری، کاهش دغدغههای والدمحور و فرزندمحور، اصلاح سبک زندگی مدرن، فراهمکردن شرایط مناسب پرورش فرزندان در کنار مشارکت زنان در کارهای اجتماعی، ترویج و تبلیغ لذّت پدری و مادریکردن و تقویت خانوادهگرایی درجهت افزایش تمایل و قصد زوجین به فرزندآوری صورت گیرد. همچنین پژوهشهای روانشناختی بیشتری در این زمینه انجام گیرد که بر ارائه راهکارها با استفاده از روشهای تحقیق آزمایشی و مداخلهای متمرکز باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
فرزندآوری؛ باروری؛ زاد و ولد؛ موالید؛ عوامل بازدارنده | ||
مراجع | ||
آقایاری هیر، توکل؛ فرخی نکارستان، مینا؛ لطیفی مجره، سیده صدیقه (1395). فرزندآوری به مثابه مخاطره (مطالعه کیفی زمینههای کمفرزندی در شهر تبریز). مجله مطالعات راهبردی زنان. ش 73: 33 ـ 8. ارجمند سیاهپوش، اسحق؛ برومند، ناهید (1395). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر گرایش به فرزندآوری در شهر اندیمشـک با تأکید برسبک زندگی (مطالعه موردی زنان متأهل کمتر از 35 سال). of Youth .Quarterly of Sociological Studies ش 21: 24 ـ 9. اسکندری، مریم؛ فرزانه، سیفالله (1392). تاثیر استقلال زنان بر میزان باروری مطالعه موردی: زنان متاهل 35 ـ 20 شهر نور. مجلهپژوهش اجتماعی. ش 18: 85 ـ 63. پروینیان، فریبا؛ رستم علیزاده، ولیالله؛ حبیبی، رضا (1397). تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزندآوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین. فصلنامه زن و جامعه. س نهم. ش ۴: 72 ـ 39. ترکیان ولاشانی، صاحب جان؛ زمانی علویجه، فرشته؛ حیدری، زهرا؛ شوشتری مقدم، الهه (1398). فرزندآوری: عوامل سوق دهنده و بازدارنده. مجله پایش، س هجدهم، ش 3 (پیاپی 85): 249 ـ 241. حائری مهریزی، علی اصغر؛ طاووسی، محمود؛ صدیقی، ژیلا؛ مطلق، محمداسماعیل؛ اسلامی، محمد؛ نقیزاده، فاطمه؛ منتظری، علی (1396). دلایل تمایل و عدم تمایل به فرزندآوری در میان مردم شهری و روستایی ایران: یک مطالعه ملی. پایش. دوره ۱۶. ش ۵: 637 ـ 645. حسینی مجرد، اکرم؛ خزعلی، کبری؛ اصلاح چی، زهرا؛ آقاجانی، شهناز؛ جونوش، مرضیه؛ طرانچی، نعیمه (1394). جمعیت ایران، افزایش یا کاهش؟. چ سوم. تهران: انتشارات روابط عمومی شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده. حمیدی فر، مهدی؛ کنعانی، محمدامین؛ عبادالهی چنذانق، حمید (1396). نگاه بی فرزندان ارادی به فرزندآوری: مطالعهای در شهر رشت. جامعهپژوهیفرهنگی. س هشتم. ش 3: 54 ـ 27. حمیدی فر، مهدی؛ کنعانی، محمد امین؛ عبادالهی چنذانق، حمید (1395). جامعه در مخاطره و فرزندآوری: مطالعهای در شهر رشت. نشریه نامه انجمن جمعیتشناسی ایران. پیاپی 21: 136 ـ 102. خامنهای، سید علی (1392) «تحدید نسل». قابل بازیابی در: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=21137. خدیوزاده، طلعت؛ ارغوانی، الهام؛ شاکری، محمد تقی (1393). نگرش به مشوقهای دولتی در خصوص فرزندآوری و ارتباط آن با ترجیحات باروری در زوجین مراجعه کننده به مراکز بهداشت دارای مرکز مشاوره پیش از ازدواج در شهر مشهد. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، پیاپی 120: 13 ـ 1. خلج آبادی فراهانی، فریده (1396). نقش نگرش و تقسیم کار جنسیتی در ترجیحات و نیات باروری زنان و مردان شهر تهران. نشریه مطالعات جمعیتی. س سوم، ش ۵: 129 ـ 95. رستگار خالد، امیر؛ محمدی، میثم؛ ریاحی، محمدناصر (1396). جهتگیری ارزشی زنان و کنترل باروری. مجله مطالعات راهبردی زنان. ش 75: 31 ـ 7. رسولزاده اقدم، صمد؛ افشار، سیمین؛ عدلی پور، صمد؛ میرمحمدتبار، سیداحمد (1395). تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با گرایش به فرزندآوری (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان). فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی. پیاپی ۲۰: 135 ـ 107. رضویزاده، ندا؛ غفاریان، الهه؛ اخلاقی، آمنه (1394). زمینههای کم فرزندطلبی و تأخیر در فرزندآوری مورد مطالعه: زنان مشهد. مجلهراهبرد فرهنگ. ش 31: 98 ـ 73. سروش، مریم؛ بحرانی، شعله (1392). رابطه دینداری، نگرش به نقش های جنسیتی و نگرش به فرزند، با تعداد واقعی و ایدهآل فرزند. مجلهزن در توسعه و سیاست. ش 41: 208 ـ 189. سفیری، خدیجه؛ کمالی، افسانه؛ فرجی، الهه (1396). بررسی جامعهشناختی نگرش مثبت به فرزند (مطالعه زنان شهر ایلام). مجلهمطالعات راهبردی زنان. ش 75: 109 ـ 85. سید میرزایی، سید محمد؛ ارشدی، حیدر (1394). مقایسه تاثیرگذاری ارزشهای سنتی و مدرن در گرایش به باروری در دونسل پیاپی 1393 در شهر سنندج در سال (1344 ـ 1363، 1378 ـ 1364). مجلهمطالعات علوم اجتماعی ایران. سال دوازدهم. ش 45: 85 ـ 64. شاکری نژاد، قدرتالله؛ ساکی، مریم؛ جاروندی، فرزانه؛ حاجی نجف، سعیده (1395). بررسی دیدگاه زنان و مردان تک فرزند خوزستانی درباره فرزندآوری: یک پژوهش کیفی. دوماهنامه طلوع بهداشت یزد. سال پانزدهم. ش ۵: 94 ـ 81. شجاعی، جواد؛ یزدخواستی، بهجت (1396). مرور ساختارمند مطالعات کاهش باروری در دو دهه اخیر. مجله مطالعات راهبردی زنان. ش 75: 159 ـ 137. صادقی، رسول؛ عباسی شوازی، محمدجلال؛ فراش، نورالدین (1397). قومیت، قومگرایی و باروری: بررسی تأثیر ابعاد و سطوح قومگرایی بر ترجیحات و رفتارهای باروری زنان کرد و ترک در شهر ماکو. مجلهمطالعات اجتماعی ایران. دوره دوازدهم. ش 3: 101 ـ80. صادقی، رسول؛ طریقتی تابش، راضیه (1396). بررسی تأثیر عوامل فرهنگی بر ترجیحات فرزندآوری جوانان در شهر تهران. نشریه مطالعات جمعیتی. سال سوم. ش ۶: 89 ـ 63. طاووسی، محمود؛ مطلق، محمداسماعیل؛ اسلامی، محمد؛ حائری مهریزی، علی اصغر؛ هاشمی، اکرم؛ منتظری علی (1395). فرزندآوری از دیدگاه شهروندان تهرانی: دلایل تمایل و عدم تمایل. مجله پایش، س پانزدهم، ش ۶ (پیاپی ۷۰): 668 ـ 663. عباسزاده، محمد؛ آقایاری هیر، توکل؛ علی زاده اقدم، محمدباقر؛ عدلی پور، صمد (1398). نقش دینداری، خانواده گرایی، رسانههای نوین و بازاندیشی مدرن در نگرش به فرزندآوری در زنان و مردان متاهل 49 ـ 18 ساله. مجله پایش، س هجدهم، ش ۲ (پیاپی۸۴): 182 ـ 173. عباسی شوازی، محمدجلال؛ دراهکی، احمد (1397). تاثیر مکانیزمهای شبکههای اجتماعی بر قصد فرزندآوری زنان نقاط شهری استان بوشهر. نشریه مطالعات جمعیتی. س چهارم. ش ۱: 39 ـ 1. عباسی شوازی، محمدجلال؛ خواجه صالحی، زهره (1392). سنجش تأثیر استقلال، مشارکت اجتماعی و تحصیلات زنان بر تمایل به فرزندآوری ـ مطالعه موردی شهر سیرجان. مجلهزن در توسعه و سیاست. ش 40: 64 ـ 45. عبداللهی، عادل؛ قاضی طباطبایی، محمود (1396). آزمون مدل نظری ـ مفهومی هم افزایی عقلانیت اقتصادی و اجتماعی در کنش فرزندآوری پایین. نشریه نامه انجمن جمعیتشناسی ایران. پیاپی ۲۳: 117 ـ 84. عبداللهی، عادل؛ رحیمی، علی (1396). برساخت اجتماعی سیاستهای افزایش فرزندآوری و موانع پیشرو: مطالعهی موردی کاربران اینترنتی. مجلهمطالعات راهبردی زنان. ش 77: 60 ـ 36. عرفانی، امیر؛ شجاعی، جواد (1394). تعیینکنندههای بلافصل نیات باروری در شهر تهران. نشریه نامه انجمن جمعیتشناسی ایران. پیاپی ۲۰: 186 ـ 164. عنایت حلیمه، پرنیان لیلا (1392). «مطالعه رابطه جهانی شدن فرهنگی و گرایش به فرزندآوری». فصلنامه زن و جامعه، س چهارم. ش ۲: 136 ـ 109. فتحی، الهام؛ جاوید، نورمحمد؛ حسینی، سیدمسعود؛ میرزایی، صفیه؛ نصیریپور، مجتبی (1398). گزارش تحلیلی بررسی روند تغییرات ساختار و ترکیب جمعیت کشور و آینده آن تا افق 1430 شمسی بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395. مرکز آمار ایران https://www.amar.org.ir فروتن، یعقوب؛ رضایی پاشا، صدیقه (1397). تأثیرات هویت دینی بر تمایلات فرزندآوری در مناطق روستایی و شهری منتخب ایران. مجلهمطالعات ملی. ش 73: 96 ـ 75. قاسمی اردهایی، علی؛ منافی آذر، رضا؛ محمودیانی، سراج الدین (1397). عوامل اجتماعی مؤثر در تعداد فرزندان زنان متأهل شهرستان اهر. مجلهمطالعات راهبردی زنان. ش 81: 166 ـ 143. کاظمی پور، شهلا؛ ادریسی، افسانه؛ صادق ویشکایی، حسین (1391). عوامل اجتماعی موثر در میزان باروری در خانواده (مورد مطالعه؛ دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال). مجلهمطالعات جامعهشناختی ایران. ش 5: 75 ـ 57. کاوه فیروز، زینب؛ کرمی، فریبا (1394). بررسی ابعاد ساختار قدرت در خانواده و رابطه آن با باروری (مطالعه موردی: زنان متاهل شهر تهران). مجلهزن در توسعه و سیاست. دوره سیزدهم. ش 2: 308 ـ 291. کبودی، مرضیه؛ رمضانخانی، علی؛ منوچهری، هومان؛ حاجی زاده، ابراهیم؛ حقی، مرجان (1392). الگوی تصمیمگیری فرزندآوری: یک مطالعه کیفی. مجله پایش، سال دوازدهم ش ۵ (پیاپی ۵۱): 515 ـ 508. کنعانی، محمد امین؛ بخشی، سعادت (1393). گسترش فردگرایی و مسئله کم فرزندآوری: مطالعهای در شهر رشت. دو فصلنامهنامه انجمن جمعیت شناسی ایران. پیاپی ۱۸: 25 ـ 1. محمدی، نعیما؛ <a href="https://www.sid.ir/fa/journal/SearchPaper.aspx?w | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,013 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,309 |