تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,115 |
تعداد مقالات | 8,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,000,036 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,265,351 |
زیستنامه شهدا و لایههای ذهنی مخاطبان: ربایشها، رانشها، رویشها | ||
فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
دوره 29، شماره 53، بهمن 1400، صفحه 123-164 اصل مقاله (1.6 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمود سعیدی رضوانی* 1؛ فاطمه غلامی2 | ||
1نویسنده مسئول: دانشیار، گروه برنامهریزی درسی و مدیر گروه پژوهشی تعلیموتربیت اسلامی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران. | ||
2کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران. | ||
تاریخ دریافت: 07 مرداد 1399، تاریخ بازنگری: 10 آبان 1400، تاریخ پذیرش: 17 آبان 1399 | ||
چکیده | ||
هدف پژوهش حاضر کندوکاو لایههای ذهنی مخاطبان زیستنامههای شهدا بوده است و این امر با توجه به اهمیت الگوپذیری از شهدا، زنده نگاهداشتن نام و یاد آنها و نقش خاص آن بزرگمردان در پیشبرد اهداف تربیتی، ضرورتی آشکار است. در این پژوهش کاربردی، زیستنامۀ سه شهید انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و مدافع حرم، با روش نمونهگیریِ کیفی«با حداکثر تنوع»، در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد توزیع گردید و پس از انجام مصاحبههای نیمه ساختاریافته، در خصوص کتاب مطالعه شده، تجزیهوتحلیل دادهها به روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، انجام شد. در طی این پژوهش که با روش پدیدارشناسی صورت پذیرفت، 486 مفهوم کشف گردید که بر اساس معنا، ماهیت، ارتباط و تناسب مفهومی، در قالب 32 مقوله جای گرفت. نتایج نهایی نیز، تحت عنوان هشت مضمون بینشی نگرشی، اعتقادی اخلاقی، فرهنگی اجتماعی و فنی ساختاری، در دو محور ربایشی و رانشی، طبقهبندی شد. این عوامل ربایشی و رانشی، عمدتاً ناظر به محتوای زیستنامهها و کیفیت عملکرد و پردازش نویسندگان، راویان و سایر دستاندرکاران بوده است. همچنین تحلیلی از رویشهای (آموزههای تربیتی) این زیستنامهها نیز، در سه بُعد شناختی، عاطفی و عملی، ارائه گردید. نتایج پژوهش صورت گرفته، حاکی از آن است که مطالعه زیستنامههای یادشده، درمجموع، در اکثر مخاطبان، نوعی ربایش نسبت به این زیستنامهها و نیز آرمانهای شهدا ایجاد نموده و در برخی از آنان نیز، موجب تصمیمگیری قاطع و انجام کنشهای متناسب با آرمانهای تربیتی یادشده، گردیده است؛ اما در لایههای ذهنیِ درصد کمتری از مخاطبان، نوعی رانش نسبت به مطالعه زیستنامهها، ایجاد شده است و این امر بهویژه در مورد زیستنامههایی که، ازلحاظ فنون ساختاری و نگارشی داستاننویسی و خاطرهنویسی قوی نبودند؛ حساسیت لازم را در کیفیت و کمیت محتواها نداشتند و یا سعی غیرمنطقی در قهرمان سازی داشتند، مشهود است. | ||
کلیدواژهها | ||
زیستنامه؛ شهید؛ ربایشها؛ رانشها؛ رویشها؛ آموزههای تربیتی | ||
مراجع | ||
اعتمادزاده، هدایتاﷲ و امیریان، ابراهیم. (1396). بررسی دیدگاه تربیتی شهدای جنگ تحمیلی استان کرمانشاه به استناد وصیتنامه آنها. دو فصلنامۀ پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی دانشکده علوم انسانی اسلامی و قدرت نرم دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین علیهالسلام، سال ششم، شماره چهاردهم، صص 197-235.
افشار، ابراهیم. (1385). سرگذشت نامههای ایرانی و اسلامی. دائرهالمعارف کتابداری و اطلاعرسانی، ج 2. تهران: کتابخانه ملی ایران. صص ۱۰۵۹-۱۰۶۴.
افشار، ابراهیم. (1385). سرگذشت نامهنگاری. دائرهالمعارف کتابداری و اطلاعرسانی، ج 2. تهران: کتابخانه ملی ایران، صص ۱۰۵۵-۱۰۵۹.
امیرکانیان، مریم، مهرام، بهروز و سعیدی رضوانی، محمود. (1396). تأثیر مطالعه کتابهای معنوی و حماسی بر ارزشهای اسلامی_ایرانی و رفتار اخلاقی دانشآموزان دختر با زمینه انحرافات اخلاقی. راهبرد فرهنگ، شماره سیونهم.
امیری خراسانی، احمد و صدری زاده، نگین. (1397). بررسی تحوّل مخاطب در ادبیّات پایداری کودکونوجوان (بر اساس نظرّیۀ خوانندۀ نهفته از ایدن چمبرز). نشریه ادبیات پایداری، دوره دهم، شماره هجدهم، صص 25-52.
ایروانی، محمدرضا. (1386). نگاهی به خاطرهنویسی و مقایسه آن با زندگینامه و سفرنامه. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، سال سوم، شماره هشتم، صص 44-60.
برقی، عیسی. (1389). کاربرد دیدگاه پدیدارشناسی ون منن در مطالعات برنامه درسی. فصلنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، سال سوم، شماره چهارم، صص 137-141.
بهروز، سیده زیبا، طغیانی، اسحاق و هاشمی، سید مرتضی. (1396). تحلیل پدیدارشناسانۀ ادبیّات مقاومت با تکیه بر رمان پل معلّق. نشریه ادبیات پایداری، دوره نهم، شماره هفدهم، صص 23-42.
جلالی، رستم. (1391). نمونهگیری در پژوهشهای کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، سال اول، شماره چهارم، صص 310-320.
حسام پور، سعید. (1389). بررسی خواننده نهفته در داستانهای احمد اکبرپور (بر پایه نظریه ایدن چمبرز). مطالعات ادبیات کودک، دوره اول، شماره اول.
حسام پور، سعید، پیرصوفی املشی، زهرا و اسدی، سمانه. (1392). بررسی دو داستان کودک از احمدرضا احمدی بر پایة نظریة خوانندة درون متن. ادب پژوهی گیلان، شماره بیستوسوم، صص 97-121.
رشیدی آل هاشم، سید محمدرضا، ابراهیمی، خدایار و نورا، موسی. (1396). نقش یادمانهای شهدا در ارتقای معنویت در جامعه. دو فصلنامه پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی دانشکده علوم انسانی اسلامی و قدرت نرم دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، سال هفتم، شماره پانزدهم، صص 117-152.
رنجبر، هادی؛ حقدوست، علیاکبر، صلصالی، مهوش، خوشدل، علیرضا، سلیمانی، محمدعلی و بهرامی، نسیم. (1391). نمونهگیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع. مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، سال دهم، شماره سوم، صص 238-250.
زارع، الهام، ایران زاده، نعمتالله و پیروز، غلامرضا. (1397). عناصر داستانی خاطره نوشتههای دفاع مقدس با تأکید بر اثر دختر شینا. فصلنامه متن پژوهی ادبی، سال بیستودوم، شماره هفتادوششم، صص 191-214.
سارلی، ناصر قلی، باقری، بهادر، ایشانی، طاهره و علیین، سهیلا. (1397). کارکرد القایی واژگان در کتاب "آن بیستوسه نفر". نشریه ادبیات پایداری، دوره دهم، شماره نوزدهم، صص 131-156.
سعیدی رضوانی، محمود و باغگلی، حسین. (1389). نقدی بر روشهای تربیت دینی (با تأکید بر برنامه درسی پنهان). مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
سعیدی رضوانی، محمود، باغگلی، حسین و سنایی پور، علیرضا. (1387). نگرش دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به مفهوم شهادت، دفاع مقدس، شهادتطلبی و الگوپذیری از شهیدان. همایش ملی ایثار و شهادت، فرصتها و چالشها در حوزههای فرهنگ، اقتصاد و سیاست.
سعیدی رضوانی، محمود؛ باغگلی، حسین و سنایی پور، علیرضا. (1389). تأثیر نگرش به شهادت در تأثیرپذیری دانشجویان از منابع سرگذشت نامه شهیدان. اولین نشست علمی و پژوهشی ایثار و شهادت خراسان رضوی.
سعیدی رضوانی، محمود، حسن نیا، سمیه و حسین پناه، زهرا. (1387). ارزیابی کتابهای سرگذشت نامههای شهیدان و بازنمایی صفات شهیدان در آنها. همایش ملی ایثار و شهادت، فرصتها و چالشها در حوزههای فرهنگ، اقتصاد و سیاست.
سعیدی رضوانی، محمود و سنایی پور، علیرضا. (1389). بررسی مقایسهای نظرات دانشجویان دختر و پسر نسبت به منابع سرگذشت نامهای شهیدان (نیمه پنهان ماه، قصۀ فرماندهان و افلاکیان زمین). همایش ملی ایثار و شهادت و توسعه کشور، دانشگاه رازی.
سعیدی رضوانی، محمود و شاهرخی، مریم. (1386). چگونگی ترویج فرهنگ شهادت و ارزشهای شهیدان. همایش آسیبشناسی ترویج فرهنگ شهادت و ارزشهای شهیدان، دانشگاه مازندران.
ظریفی نیا، محسن. (1397). هویّت جهادی در دو رمان دفاع مقدس. نشریه ادبیات پایداری، دوره دهم، شماره نوزدهم، صص 177-202.
مجلسی، محمدباقر. 1429 هق. بحارالانوار. بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
محمدیان، عباس و صادقی، ریحانه. (1397). سیمای اخلاقی و رفتاری شهید حسن باقری در آیینه "هفتبند التهاب" مشفق کاشانی. نشریه ادبیات پایداری، دوره دهم، شماره نوزدهم، صص 305-330.
مقیمی فیروزآباد، معصومه. (1397). مؤلفههای سبک زندگی شهدای مدافع حرم. فصلنامه جامعهشناسی، سبک زندگی، سال سوم، شماره نهم، صص 157-187.
میرزایی پُرکلی، جعفر و غلامی، فرزانه. (1397). از نظریه تا عمل: بررسی "خوانندة درونمتن" در یکمشت گندم اثر ایدن چمبرز. پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره بیستوسوم، شماره اول، صص 217-236.
نورائی، مرتضی و ابوالحسنی ترقی، مهدی. (1389). مقایسۀ تحلیلی خاطره نگاری با تاریخ شفاهی. فصلنامۀ گنجینۀ اسناد، سال بیستم، دفتر چهارم، صص 96-122.
واشقانیفراهانی، ابراهیم و ابراهیمی هژیر، معصومه. (1397). واکاوی تاریخ شفاهی دفاع مقدس در مجموعه خاطرات "دختر شینا". نشریه ادبیات پایداری، دوره دهم، شماره هجدهم، صص 347-372.
هوشیار، هما و صادقی شهپر، رضا. (1399). تکنیکهای روایی مدرن در مجموعه داستانهای دهه هفتاد (با تکیه بر آثار بیژن نجدی و ابو تراب خسروی). ماهنامه تخصصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال سیزدهم، شماره دوم، صص 139-156.
یوسفی، علی و تابعی، ملیحه. (1391). پدیدارشناسی تجربی راهی برای فهم تجربههای دینی. جامعهشناسی تاریخی (دانشنامه علوم اجتماعی)، دوره چهارم، شماره اول. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 216 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 145 |