آمار
| تعداد نشریات | 39 |
| تعداد شماره‌ها | 1,115 |
| تعداد مقالات | 8,121 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,014,560 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,276,448 |
بازخوانی اصول و مفاهیم زیبایی و انگاره‌ی زیباسازیِ شهر از منظر حکمت اسلامی | ||
| مطالعات میان‌رشته‌ای تمدن و انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 1، شماره 2، مرداد 1401، صفحه 31-60 اصل مقاله (915.68 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| رامین خورسند* 1؛ سهند لطفی2؛ مصطفی بهزادفر3 | ||
| 1نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 3استاد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 03 خرداد 1401، تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1401، تاریخ پذیرش: 23 خرداد 1401 | ||
| چکیده | ||
| زیبایی به‌مثابه کیفیتی ازلی و برآمده از حقیقتی همیشگی، جزئی از خمیرمایه و سرشت پاک آدمیان بوده و هست. زیباسازی اما به فرآیندی اطلاق می‌شود که تلاشی است برای همانند کردن محیط پیرامون به آن کیفیت دست‌نیافتنی و گمشده‌ای که انسان هبوط یافته، همواره در جستجوی آن است. به این معنا، برداشتی که در اسلام از زیبایی‌ها و مصادیق زیبایی در جهان مادی وجود دارد، همواره اشارتی است به آن بعد پنهان و آن حقیقت از ازل موجود. زیباسازی شهری در برداشت‌های معاصری که از آن صورت گرفته است، بهره‌مندی از پارهای کیفیت‌های ظاهری را متضمن تحقق امر زیبایی پنداشته است. حرکت از معماری و شهرسازی مبتنی بر سبک‌های برآمده از حکمت و معانی والا، به‌تدریج تبدیل به‌نوعی فرمگرایی و تقلید و بازتولید فرمها، و ترکیب و التقاط روش‌های گوناگون شکل دادن به محیط انسان‌ساخت شده است. از همین رو، گرته‌برداری از روش‌های به‌کاررفته در فرآیندهای زیباسازی، می‌تواند به خلق زیبایی منجر نگردد و طرحواره‌ای ناموزون و ناپایدار را شکل دهد که دوام و ماندگاری برایش متصور نیست و دیر نمی‌پاید. در این مقاله کوشش شده تا ضمن تبیین مفهومی زیبایی و زیبایی حقیقی، فرآیند درک و خلق زیبایی، از منظر آنچه در شهرهای سنتی اسلامی، از جزء به کل، از پایین به بالا و از خرد به کلان بر مبنای سرشت کمال‌جوی انسان و کاربست صفات و ویژگی‌های زیبای مطلق، شکل می‌گرفته و حاصل آن موجودیت زیبای شهری یکپارچه بوده است، مورد توجهی دوباره قرار گیرد و بایدهای زیباسازی شهری و عوامل ادراک زیبایی از نگاه اسلام در قالبی موجز مدون و ارائه گردد و از این رهگذار بازتعریفی از جریان زیباسازی شهری در شهرهای اسلامی حاصل آید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیبایی [حقیقی]؛ زیباسازی شهر؛ شهر اسلامی؛ اصول زیباسازی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم (ترجمه ناصر مکارم شیرازی). تهران و قم: دارالقرآن کریم دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
نهج‌البلاغه (ترجمه علی شیروانی). تهران: دفتر نشر معارف.
بمات، نجم الدین (1369). شهر اسلامی (ترجمه محمدحسین حلیمی و منیژه اسلامبولی) تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1389). ولایت فقیه ولایت فقاهت و عدالت. قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1391). مفاتیح الحیاه. قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1392). ادب فنای مقربان. قم: مرکز نشر اسراء.
جعفری، محمدتقی (1375). زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام. تهران: نشر کرامت.
خامنه‌ای، سید محمد (1372). هنر دینی. پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد حکمت اسلامی صدرا، بانک مقالات فلسفه هنر، 18/08/1393، قابل بازیابی از: http://www.mullasadra.org.
خمینی، روح‌الله (1374). شرح دعای سحر (ترجمه سید احمد فهری). تهران: انتشارات اطلاعات.
دورانت، ویل (1365). تاریخ تمدن: یونان باستان. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
دورانت، ویل (1366). تاریخ تمدن: قیصر و مسیح. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
دهخدا، علی‌اکبر (1341). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
رفیق‌دوست، رضا و شهابیان، پویا (1387). درآمدی بر شناخت وجوه زیبایی در قرآن با تأکید بر تجلی جمال توحیدی در صفات شهر اسلامی. نشریه پژوهش دینی، شماره 16، 160-139.
سهروردی، شهاب‌الدین (1366). حکمت الاشراق (ترجمه جعفر سجادی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سهروردی، یحیی بن حبش (1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق (به تصحیح و مقدمه هانری کربن و دیگران). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صارمی، حمیدرضا و صارمی، مسعود (1390). تحلیل جایگاه شهر و زیبایی در هنر اسلامی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، شماره 4، 111-101.
عبدالستار، عثمان محمد (1376). مدینه اسلامی (ترجمه علی چراغی). تهران: انتشارات امیرکبیر.
عماره، محمد (1381). اسلام و هنرهای زیبا (ترجمه مجید احمدی). تهران: نشر احسان.
قاسمی، محمدعلی (1384). اسلام و زیبایی. دوماهنامه رواق اندیشه، شماره 41، 126-107.
قمی، شیخ عباس (1385). مفاتیح‌الجنان (ترجمه الهی قمشه‌ای). قم: انتشارات فاطمه الزهرا (س).
کاپلستون، فردریک (1368). تاریخ فلسفه (ترجمه مجتبوی). تهران: انتشارات سروش.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
لطفی، سهند و خورسند، رامین (۱۳۹۲). بازخوانی اصول اجتماعی ساخت شهر در اسلام و تأویل کالبدی- فضایی آن در شهر و شهرسازی معاصر. مجموعه مقالات منتخب دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی (از نظریه تا کاربرد در دنیای معاصر)، دفتر دوم شهرسازی اسلامی، انتشارات دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
مامفورد، لوئیس (1387). شهر در بستر تاریخ (ترجمه احمد عظیمی بلوریان). تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
مطیع، مهدی (1385). مبانی زیبایی‌شناسی در قرآن، قرآن به‌مثابه نظریه‌پردازی زیبایی. فصلنامه هنر، شماره 70، 221-210.
معین، محمد (1360). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
مکارم شیرازی، ناصر (1378). پیام امام امیرالمؤمنین (ع). تهران: دارالکتب الإسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر (1387). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
موسوی مقدم، سید رحمت‌الله و علی زمانی، امیرعباس (1390). ساحت‌های وجودی انسان از دیدگاه علامه طباطبایی. فصلنامه علمی- پژوهشی اندیشه نوین دینی، سال 7، شماره 27، 76-53.
مهدی‌زاده، جواد (1385). زیبایی‌شناسی در طراحی شهری. نشریه جستارهای شهرسازی، شماره 17 و 18، 27-8.
نقره‌کار، عبدالحمید (1387). درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی. تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی، دفتر معماری و طراحی شهری.
نقره‌کار، عبدالحمید (1393). تعامل ادراکی انسان با ایده‌های فضایی- هندسی، در معماری. تهران: انتشارات امیرکبیر.
نقی‌زاده، محمد (1386). ادراک زیبایی و هویت شهر (در پرتو تفکر اسلامی). اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
Hall, Peter. (2002). Cities of Tomorrow: An Intellectual History of Urban Planning and Design in the Twentieth Century. London: Wiley-Blackwell. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 558 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 446 |
||