تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,161 |
تعداد مقالات | 8,380 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,194,344 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,453,193 |
تدوین الگوی تربیت اسلامی جریان عاشورا؛ رهیافت نظریه زمینهای | ||
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
دوره 30، شماره 55، شهریور 1401، صفحه 291-341 اصل مقاله (1.36 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
مریم محمدی1؛ روح الله کریمی خویگانی* 2؛ مهدی محمودی3 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه فلسفه تعلیم و تربیت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
2نویسنده مسئول: دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران. | ||
3دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
تاریخ دریافت: 21 اسفند 1399، تاریخ بازنگری: 31 فروردین 1400، تاریخ پذیرش: 27 شهریور 1401 | ||
چکیده | ||
هدف از این نوشتار، ارائه الگوی تربیت اسلامی در بازخوانی جریان عاشورا است. پرداختن به این موضوع میتواند به غنای گفتمان و الگوی تربیت اسلامی کمک کند. هدف آشکار این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفههای تربیت اسلامی در بازخوانی واقعه عاشورا است؛ بنابراین پژوهش حاضر از یک سو، به لحاظ هدف یک پژوهش بنیادی محسوب میشود و از سوی دیگر به لحاظ کاربرد نتایج تحقیق در تعلیم و تربیت و کمک به اتخاذ تصمیمهای مربوط به نظام آموزشی، از نوع پژوهشهای کاربردی به شمار میرود. برای دستیابی به پاسخ سؤالات پژوهش از روش نظریه زمینهای استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیۀ مقاتلی است که جریان عاشورا را نقل کردهاند. در همین راستا با روش نمونهگیری موردی نوعی، منبع جمعآوری دادهها، مقتل لهوف سید بن طاووس ملحوظ گردید. البته برای رسیدن به اشباع نهایی دادهها، کتب مقاتل نفس المهموم، محن الابرار، ابی مخنف، قمقام زخار و صمصام بتار و مقتل الحسین علیهالسلام نیز موردبررسی و تحلیل قرار گرفت. یافتهها حاکی از آن بود که «وراثت»، «محیط»، «شناخت و آگاهی»، «زمان و زمانه» و «انتخاب و آزادی» بهعنوان عوامل زمینهساز تربیت هستند و عوامل «هدایت»، «نیازسنجی»، «توحید»، «تأثیر متقابل ظاهر و باطن»، «تغذیه»، «فروع دین»، «عملگرایی»، «استحکام خانواده» بهعنوان عوامل مؤثر تربیت شناخته گردیدند. عامل مهمی نیز بهعنوان عامل بازدارنده تربیت احصا گردید که «رذایل اخلاقی» بود. پیامدها و نتایج تربیت نیز در واقعه عاشورا مبتنی بر «مکارم اخلاق»، «خردورزی» و «شهادتطلبی» بود. | ||
کلیدواژهها | ||
الگو؛ تربیت اسلامی؛ عاشورا؛ نظریه زمینهای | ||
مراجع | ||
ابراهیمزاده، عیسی. (1375). فلسفه تربیت. تهران: دانشگاه پیام نور.
ابراهیمی فروتقه، علیرضا. (1388). اصول اخلاقی نهضت عاشورا، روششناسی پژوهش درون اخلاق کاربردی: تهران.
ابنبابویه، محمد بن علی. (1384). مقتل الحسین علیهالسلام. تهران: هستی نما.
ابن درید، محمد بن حسن. (۳۲۱ ق). جمهره اللغه. دمشق: ناشر.
ابن طاووس، الهوف علی بن موسی. (1380). لهوف (ترجمه ابوالحسن میرابوطالبی). قم: دلیل ما.
ابومخنف، لوط بن یحیی. (۱۳۸۰)، مقتل أبی مخنف (ترجمه جواد سلیمانی). قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
استراوس، انسلم ال، کوربین، جولیت ام. (1397). نام کتاب (ترجمه ابراهیم افشار). تهران: نی.
باقری، خسرو. (1389). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. تهران: مدرسه.
بدیعیان، راضیه و نوروزی، علی. (1388). تربیت دینی در سیره امام حسین (ع) در واقعه عاشورا. مجله دندانپزشکی جامعه اسلامی دندانپزشکان، 21(4)، 240-230.
پورظهیر، علی تقی. (1368). برنامهریزی استراتژیک در آموزشوپرورش. مجله مطالعات مدیریت، 4(5)، -116.
حائری شیرازی، محمدصادق. (1396). آیینه تمامنما. قم: دفتر نشر معارف.
حیدری ثابت، حجت صفار. (1381). انتخاب گری آدمی بر اساس نظریه عملی اسلام. پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، 2(68)، .
دهخدا، علیاکبر. (1345). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
ربانی، علی و عباسزاده، محمد. (1388). رویکرد نظریه زمینهای روش نرم یا سخت؟. مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره(شماره)، 183-169.
رضوان طلب پشتیری، اردشیر. (1392). بررسی مبانی و آموزههای اخلاقی و تربیتی واقعه عاشورا. پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه آموزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
سرمد، زهره؛ حجازی، الهه و بازرگان، عباس. (1391). روش تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.
شریعتمداری، علی. (1380). تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: امیرکبیر.
شیرانصاری، علی. (1384). ابعاد تربیتی واقعه عاشورا. پایاننامه کارشناسی ارشد، کتابخانه جامع مرکز علوم اسلامی، شهر.
عباسزاده، محمد و حسینپور، ابراهیم (1390). کاربرد تثلیث در پژوهشهای کیفی (با تأکید بر رویکرد نظریه زمینهای). فصلنامه علمی پژوهشی روششناسی علوم انسانی، (67)، 166-147.
فیض کاشانی، ملا محسن. (1428 ق). اَلْمَحَجَّةُ الْبَیْضاء فی تَهْذیبِ الْاِحْیاء. قم: جامعه مدرسین.
قاضی طباطبایی، سید محمدعلی. (1396). تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهدا. انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: تهران.
قائمی مقدم، محمدرضا. (1384). روشهای تربیتی تذکر در قرآن کریم، فصلنامه تربیت اسلامی، 3(2)، -33.
مجلسى، محمدباقر. (1403 ق). بحار الأنوار الجامعۀ لدرر أخبار الأئمۀ الأطهار. ج 26 و 44، قاهره: دار احیاء.
محمودی، احمد. (1389). بررسی زیرساختهای تربیتی قیام عاشورا. پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.
مسعودینیا، مهدی. (1390). تأثیرات تربیتی قیام عاشورا. پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه آموزشی، دانشکده، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان.
مصطفی ایوب، محمود. (1975). رنج رستگاریبخش در اسلام. پایاننامه دکتری، دانشگاه هاروارد.
منصوریان، یزدان. (1391). هفتاد نکته کاربردی در طراحی و اجرای پژوهشهای کیفی. کتاب ماه کلیات، 67-7.
میرزا قاجار، فرهاد. (۱۳۰۵ ه.ق). مقتل قمقام زخار و صمصام بتار. بیروت: المکتبة الحیدریه.
هاشمی اردکانی، سید حسن. (1388). عوامل تربیتی در مسیر کمال وجودی انسان از منظر نهجالبلاغه. دوفصلنامه تربیت اسلامی، دوره(شماره)، .
هژبریان، هانیه؛ بیگدلی، ایمان الله؛ نجفی، محمود و رضایی، علیمحمد. (1393). ارائه الگوی روانشناختی شکوفایی انسان بر اساس نظریه زمینهای: یک پژوهش کیفی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 10(34)، 232-207.
همت بناری، علی. (1391). تعامل فقه و تربیت. قم: مؤسسهی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
یوسفی راد، مرتضی. (1381). غایت قیام امام حسین (ع). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
Annemarie Schimmel, advisor,-Redemptive Suffering in Islam: A Study of the Devotional Aspects of ‘Ashura’ in TwelverShi’ism1975
Charmaz, K. (2006). Grounding grounded theory: A practical guide through qualitative
analysis. London: Sage Publication.
Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research (3rd ed.). London: Sage
Publications.
Elo S, Kyngas H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing: research methodology, 62(1), 107-115.
Soto, S. (1992). Using grounded theory analysis to study the information-seeking behaviour of dental professionals. Information. Research News, Vol. 3, No. 1, 2-. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 335 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 114 |