تعداد نشریات | 39 |
تعداد شمارهها | 1,116 |
تعداد مقالات | 8,124 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,016,487 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,278,309 |
مدل سازی تأثیر مدیریت دانش و سرمایه اجتماعی بر تاب آوری سازمان با نقش میانجی چابکی سازمانی (نمونه پژوهش: کارکنان شرکت پتروشیمی عسلویه) | ||
فصلنامه مدیریت دانش سازمانی | ||
مقاله 6، دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 19، دی 1401، صفحه 173-203 اصل مقاله (1021 K) | ||
نوع مقاله: مطالعه موردی | ||
نویسندگان | ||
سیدعلی بنی هاشمی* ؛ نصیر قرمزی | ||
گروه مهندسی صنایع، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
تاریخ دریافت: 27 آذر 1401، تاریخ بازنگری: 10 دی 1401، تاریخ پذیرش: 17 دی 1401 | ||
چکیده | ||
امروزه با توجه به افزایش بحرانها و رویدادهای مخرب در کلیه سطوح سازمانها و شرکتها، ایجاد انعطافپذیری به اولویت اول بسیاری از سازمانها تبدیل شده است. از اینرو با توجه به اینکه صنعت پتروشیمی جزو صنایعی است که نسبت به اختلالات بسیار حساس بوده و با تغییرات سریع و تکنولوژیکی و عدم قطعیت همراه است، این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجیگری چابکی سازمانی در ارتباط بین سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش بر تابآوری سازمان در شرکت پتروشیمی عسلویه انجام شد. روش انجام پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه جمعآوری دادهها، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان شرکت پتروشیمی عسلویه درنظر گرفته شد که تعداد آنها 430 نفر بوده است. بدین منظور با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 203 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمعآوری داده-های پژوهش شامل سه پرسشنامه نوناکا و تاگوچی (1998) جهت ارزیابی مدیریت دانش، پرسشنامه آلاموش و همکاران (2020) جهت ارزیابی سرمایه اجتماعی و چابکی سازمانی و پرسشنامه پرایاک و همکاران (2018) برای ارزیابی تابآوری سازمانی میباشد. روایی صوری پرسشنامه از طریق اظهارنظر 10 نفر از خبرگان دانشگاهی تأیید گردید. همچنین در ادامه روایی سازه (روایی همگرا و واگرا) براساس معیار میانگین واریانس استخراجشده و پایایی ترکیبی بررسی و تأیید شد. برای محاسبه پایایی پرسشنامهها، ضریب آلفای کرونباخ به کار برده شد (مدیریت دانش: 802/0، سرمایه اجتماعی: 807/0، تابآوری سازمان: 796/0، چابکی سازمانی: 821/0) و بالاتر بودن تمامی ضرایب از 7/0 نشاندهنده آن است که ابزار اندازهگیری استفاده شده پایایی قابل قبولی دارد. برای تجزیهوتحلیل متغیرهای جمعیتشناختی و آمار توصیفی از نرمافزار SPSS و جهت تحلیل آمار استنباطی و روش معادلات ساختاری از نرمافزار AMOS استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین متغیرهای سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش با متغیرهای چابکی سازمانی و تابآوری سازمانی رابطه مثبت و معناداری برقرار است. بهطوریکه مقدار آماره t بالاتر از 96/1 در تمامی مسیرها است که بیان-کننده معناداری در سطح 95% میباشد. همچنین نقش میانجیگری چابکی سازمانی با تأثیر کل 643/0 در مسیر بین مدیریت دانش و تابآوری سازمانی از مسیر بین سرمایه اجتماعی و تابآوری سازمانی با تأثیر کل 120/0 بیشتر است. بهعبارتدیگر، تأثیرگذاری چابکی سازمانی در رابطه بین مدیریت دانش و تابآوری سازمان بیشتر از رابطه سرمایه اجتماعی و تابآوری سازمان است. براساس نتایج حاصل شده، میتوان بیان کرد، یکی از بهترین روشهای مقابله با تغییرات محیطی و رسیدن به یک سازمان تابآور، هدایت سازمان به سمت چابک بودن است. چابکی سازمانی نیز نیازمند توانایی و مدیریت دانش به عنوان یکی از مهمترین مزیتهای رقابتی و توسعه سرمایههای اجتماعی برای رسیدن به اهداف سازمانی است. | ||
کلیدواژهها | ||
پتروشیمی عسلویه؛ تابآوری سازمانی؛ چابکی سازمانی؛ سرمایه اجتماعی؛ مدیریت دانش | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، سید عباس؛ فیض، داود و چیتکران، حسین. (1396). تحلیل جامع عوامل مؤثر بر تابآوری سازمانی در صنایع کوچک و متوسط. نشریه پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، 7(3)، 59-37.
اختر محققی، مهدی. (1385). سرمایه اجتماعی. تهران: انتشارات اندیشه.
توکلی، امیز؛ شاهین، آرش و نیلیپور طباطبائی، سید اکبر. (1398). ارائه مدلی برای توسعه چابکی سازمانی در صنعت معدن کشور. فصلنامه آیندهپژوهشی مدیریت، سال سیام، شماره 117، 56-41.
حسینیفرد، سید مجتبی؛ فیضی، طاهره و گرامیپور، مسعود. (1400). سرمایه اجتماعی به مثابه راهبرد تحقق تابآوری سازمانی برای بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسط پژوهشی با رویکرد نظریهپردازی داده بنیاد. نشریه مدیریت سرمایه اجتماعی، 2(8)، 260-235.
دهدشتی شاهرخ، زهره و اصلانی افراشته، امیر. (1398). اثر جو خلاق و مدیریت دانش مشتری بر تابآوری سازمانی در شرکتهای صادراتی. نشریه مدیریت کسبوکارهای بینالمللی، شماره 2، 93-65.
رشیدی، مهدی؛ معصومی بیلندی، زهرا و صالحپور، مرتضی. (1401). ادراک طردشدگی کارکنان و پنهانسازی دانش: نقش تعدیلگری استرس شغلی و استقلال شغلی (نمونه پژوهش: اداره کل گمرکات خراسان جنوبی). نشریه مدیریت دانش سازمانی، سال پنجم، شماره 3، 234-201.
کشتکار، مهران. (1400). مدیریت استراتژیک دانش. شهر: انتشارات داعا.
کوثر، زهرا؛ ندائی، امین و سید نقوی، میرعلی. (1398). عوامل مؤثر و پیامدهای تابآوری سازمانی. نشریه پژوهشهای مدیریت در ایران، 23(4)، 22-1.
محمدی شهرودی، حامد؛ رحیمنیا، فریبرز؛ ملکزاده، غلامرضا و خوراکیان، علیرضا. (1398). ارائه الگوی تابآوری سازمانی در شرکتهای تولیدی با رویکرد داده بنیاد. نشریه پژوهشهای مدیریت عمومی، سال دوازدهم، شماره 43، 134-111.
محمودزاده، ابراهیم؛ کشتکار هرانکی، مهران؛ نوری، جلال و مومیوند، حجتالله. (1401). بررسی رابطه بین مدیریت دانش و تابآوری سازمانی (موردمطالعه یک سازمان تحقیقاتی). نشریه توسعه تکنولوژی صنعتی، شماره 47، 29-17.
مرادزاده، عبدالباسط؛ زارعی، کورش و حیدریان، حامد. (1399). تأثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقای تابآوری سازمانی: تبیین نقش میانجی تسهیم دانش مرتبط با بحران کووید-19. نشریه مدیریت راهبردی دانش سازمانی، 3(10)، 112-87.
ملکان، احمد؛ دادورخانی، فضیله؛ مطیعی لنگرودی، سید حسن و دربان آستانه، علیرضا. (1399). تحلیل نقش سرمایه اجتماعی بر ارتقای تابآوری سازمانی در برابر خشکسالی (موردمطالعه: روستاهای شهرستان کنگاور). فصلنامه برنامهریزی منطقهای، 10(38)، 80-65.
نظری، شهرام؛ حسینی، حیدر و مراد علیزاده، بهناز. (1397). ارتباط بین یادگیری سازمانی و مدیریت دانش با چابکی سازمانی در هیئتهای ورزشی استان آذربایجان غربی. نشریه مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، شماره 19، 20-11.
Akbari, P., & Baharestan, O. (2013). The analysis of the impact of information technology and social capital on entrepreneurial orientation in iran pharmaceutical industry (Case study: Alborz Drug Company). International Journal of Management and Business Research, 3(3), 215-232.
Al-Omoush, K.S., Simón-Moya, V., & Sendra-García, J. (2020). The impact of social capital and collaborative knowledge creation on e-business proactiveness and organizational agility in responding to the COVID-19 crisis. Journal of Innovation & Knowledge, 5(4), 279-288.
Annarelli, A., & Nonino, F. (2016). Strategic and operational management of organizational resilience: Current state of research and future directions. Omega, 62(3), 1-18.
Arfiansyah, Z. (2021). The effect of enterprise risk management, knowledge management, and organizational cultureon organizational resilience. International Journal of Contemporary Accounting, 3(2), 93-114.
Brown, J., D’Emidio - Caston, M. & Benard, B. (2001). Resilience education. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
Chowdhury, M., Prayag, G., Orchiston, C., & Spector, S. (2019). Postdisaster social capital, adaptive resilience and business performance of tourism organizations in Christchurch. Journal of Travel Research (New Zealand), 58(7), 1209-1226.
Dalker, K., (2005). Knowledge Management in Theory and Practice. Oxford: Elsevier Inc.
De Galizia, A., Simon, C., Weber, P., Iung, B., Duval, C., & Serdet, E. (2016). Markers and patterns of organizational resilience for risk analysis. IFAC Papers On Line, 49(19), 432-437.
DesJardine, M., Bansal, P., & Yang, Y. (2019). Bouncing back: Building resilience through social and environmental practices in the context of the 2008 global financial crisis. Journal of Management, 45(4), 1434-1460.
Duchek, S. (2020). Organizational resilience: a capability-based conceptualization. Business Research, 13(1), 215-246.
Evely, A.C., Fazey, I., Stringer, L.C., & Reed, M.S. (2012). Designing knowledge exchange forresilience:howpeopleview and conduct knowledge matters. Sustainable Learning Working Paper Series, 2.
Fandiño, A.M., Formiga, N.S., & de Menezes, R.M. (2019). Organizational social capital, resilience and innovation validation of a theoretical model for specialized workers. Journal of Strategy and Management, 12(1), 137-152.
Fani, A. A., & Danaee Fard, H. (2015). Organizational learning and organizational resilience Knowledge management as a mediator in public organizations of Iran. Developing Country Studies, 15(13), 64-78.
Fraser, M. W., Galinsky, M. J., & Richman, J. M. (1999). Risk, protection, and resilience: Toward a conceptual framework for social work practice. Social work research, 23(3), 131-143.
Godwin, I., & Amah, E. (2013). Knowledge management and organizational resilience in Nigerian manufacturing organizations. Developing Country Studies, 3(9), 104-120.
Holling C.S. (1973). Resilience and stability of ecological systems. Annual Review of Ecology and Systematics, 4(1), 1–23.
Hooper, M.J., & Brassard, M.A. (1998). Survey of Manufacturing Practice Within The Uk Automotive Industry, Proceedings Of The 15th Conference Of The Irish Manufacturing Committee, University of Ulste.
Imhanzenobe, J., Adejumo, O., & Ikpesu, O. (2021). A review of knowledge management and its application in the contemporary business environment. African Journal of Business Management, 15(10), 274-282. Jia, X., Chowdhury, M., Prayag, G., & Chowdhury, M. M. H. (2020). The role of social capital on proactive and reactive resilience of organizations post-disaster. International Journal of Disaster Risk Reduction, 48, 101614.
Jia, X. (2018). The Role of Social Capital in Building Organizational Resilience. Thesis degree of Master of Commerce in Management. Department of Management. Marketing and Entrepreneurship, University of Canterbury: New Zealand.
Kazancoglu, I., Ozbiltekin-Pala, M., Mangla, S.K., Kazancoglu, Y., & Jabeen, F. (2022). Role of flexibility, agility and responsiveness for sustainable supply chain resilience during COVID-19. Journal of Cleaner Production, 362, 1-13.
La Cerra, P., & Bingham, R. (2002). Origin of Minds. New York: Harmony Books.
Lengnick-Hall, C.A., Beck, T.E., & Lengnick-Hall, M.L. (2011). Developing a capacity for organizational resilience through strategic human resource management. Human resource management review, 21(3), 243-255.
Luthar, S. S., & Zelazo, L. B. (2003). Research on resilience: An integrative review. Resilience and vulnerability: Adaptation in the context of childhood adversities, 2, 510-549.
McManus, S.T. (2008). Organisational resilience in New Zealand. PhD thesis, University of Canterbury, Christchurch.
Neenan, M. (2009). Developing Resilience a Cognitive Behavioural Approach. This edition published in The Taylor & Francis e-Library.
Nonaka, I., Takeuchi, H. (1995). The Knowledge Creating. New York.
Prasad, S., Su, H. C., Altay, N., & Tata, J. (2015). Building disaster‐resilient micro enterprises in the developing world. Disasters, 39(3), 447-466.
Prayag, G., Chowdhury, M., Spector, S., & Orchiston, C. (2018). Organizational resilience and financial performance. Annals of Tourism Research, 73, 193-196. Sahebjamnia, N., Torabi, S.A., & Mansouri, S.A. (2015). Integrated business continuity and disaster recovery planning: Towards organizational resilience. European Journal of Operational Research, 242(1), 261-273.
Setini, M., Yasa, N., Supartha, I., & Giantari, I.G.A.K. (2021). The effects of knowledge sharing, social capital and innovation on marketing performance. International Journal of Data and Network Science, 5(3), 257-266.
Siegel, D. J. (1999). The developing mind: Toward a neurobiology of interpersonal experience. Guilford Press.
Williams, B. & Newcombe, E. (1994). Building on the strengths of urban learners. Educational Leadership, 51, 75-78. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 160 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 179 |